Karabağ'a gittik, gördük, sorduk: Laçin’de neler oluyor?

Ermeniler Azerbaycan’da sıkıntısız yaşayabilir, yaşıyorlar da... Fakat bir Azerbaycanlı Türk mümkün mü yerleşsin Ermenistan’a? Laçin Kapısı çok istismar edilmişti yol geçen hanı olmaktan çıkarıldı. Geçmek isteyen izin alacak kurallara uyacak.

İRFAN ÖZFATURA'NIN HABERİ - Saraybosna yıllarca bombalandı çıt yok. Ne zamanki Boşnaklar toparlandı şehirleri kasabaları ele geçirmeye başladılar. ABD hemen araya girdi ve Dayton gibi bir felaket imzalattı onlara.

Kıbrıs’ta Rumlar keyfî katliamlar yapıyor, kimse aldırmıyordu. Ordumuz cinayetleri bitirdi, dünya kalktı ayağa.

Karabağ’da katliamlar sürüp gidiyor olsaydı, sadece biz üzülecektik, bir de Pakistan. Dünyanın umurunda bile olmayacaktı ihtimal.

Sanırım Ruslar Azerbaycanlıların böyle bir zafer kazanmasını beklemiyordu, ABD’ye fazla yaklaşan Paşinyan’ın başına bir çorap örecek, huzursuz edecekti aklı sıra. Nasıl olsa bir tarafın galip gelmesi mümkün değildi, boğuşsun dursunlardı orada.

Türk silahları ve tecrübesi savaşın şeklini değiştirince alelacele devreye girdi. Bir gecede 2 bin asker soktu alana.

Ermeniler arabalarına binip Erivan yoluna düşmüşken Hankendi’ye bayrak asılmalıydı. Boşaldı mı alacaksın, elinde dursun, pazarlık gücün artsın masada.

Ruslar 4 yıldır Karabağ’ı kontrol ediyor, netice: 8 bin civarında silahlı milis var ve şu an ateş güçleri eskisinden fazla.

Önümüzdeki günlerde Rus Barış Gücünün süresi doluyor, taraflardan biri hayır derse duramayacak orada.

Ermenilerin askerî eğitim aldıkları ülkelerden biri İran. Bilhassa bomba imali ve tuzaklama hususunda...

SAHİP ÇIKILSA

Savaşın ardından imzalanan 10 Kasım Barış Anlaşması da sükûnet getirebilirdi aslında, birçok konu halledilmiş olurdu şu anda. Ne yazık ki Ermeniler diasporanın telkinlerine kandılar, üçlü bildiriyi kale almadılar.

Şimdi mevzu Laçin Kapısı. Burası yıllardır insani yardımlara açık.

Ancak ilaç ve gıdadan ziyade silah ve sigara taşınıyor. Mimli katiller, militanlar, İran Devrim Muhafızları elini kolunu sallayarak girip çıkıyor.
Geçtiğimiz günlerde üç devletin (Azerbaycan, Ermenistan, Rusya) Dışişleri Bakanları, Moskova’da bir araya gelip karar aldılar: Bundan böyle insani yardımlarda Ağdam Hankendi yolu kullanıla!

Sonra ne olduysa Ermeniler vazgeçiyor. Laçin Kapısını 40 tırla kapatıp ablukaya alıyorlar. Oysa az aşağıdaki Ağdam Kapısı açık, hem yolu düzgün, hem menzili kısa.

-Yook biz buradan geçeceğiz illa.
-İyi de artık burası resmen Azerbaycan toprağı, izin alacak, uyacaksın kurala.

Biz bölgedeyken onlarca Ermeni, Hankendi’den Laçin’e geldi, usulüyle erkanıyla geçtiler Ermenistan tarafına. Kimsenin bir şey dediği yok, kolaylık gösteriyor, bavullarını taşıyorlar hatta.

YENİ BİR SAYFA

Azerbaycanlılar “af da çıkarabiliriz” diyor, “eğer bize karşı suç işlemedi, ellerini kana bulamadılarsa!”

Vardaryan, Karabağ’la ilgisi olmayan bir oligark. Araik Artunyan “Gence ve Berde saldırılarını ben düzenledim” diyen bir terörist. Ama gariptir Batı tarafından korunuyor kollanıyorlar hâlâ.

Şimdi binlerce silahlı militanları var. Ruslarla birlikte mevzi kazıyorlar.

Geçen saldırıp iki Azerbaycanlı Türkünü şehit etmişler. Azerbaycan soruyor “kimdi bunlar?”

Bizim orada adamımız yok diyorlar.

Hımmm öyle mi? Altı teröristi etkisiz hâle getirip poşetliyorlar. Bakıyorlar üçü Ermenistan vatandaşı. Erivan üç teröristin cesedini istiyor yalvara yakara.

-E hani vatandaşın yoktu orada? Kim bu silahlılar?
-Efendim onlar Karabağ Halkını Müdafaa Birliği.
-İyi de kardeşim, İran’da, Gürcistan’da da Ermeniler var, onları müdafaa birliği mi savunuyor?

Bunlar hukuken terörist. Benim teröristim iyidir diyemezsin asla.

DAĞLARI DEVİRMİŞLER

Bu arada, Azerbaycanlılar çok para harcamış, dağları devirip, çayları çevirmiş, mükemmel otobanlar yapmışlar. Ağdam Kapısına gelince mecburen duruyorlar çünkü Ermeniler (ve Ruslar) yola beton bloklar yığmışlar. Rusya güya gözlemci ama eski katliamların çoğunda imzası (366. Mekanize Alayı) var.

Halkının huzur ve refahını isteyen bir başkan anlaşma imzalar, geleceğe bakar. Azerbaycanlılar bizim için New York, Brüksel, Moskova fark etmez oturalım konuşalım diyorlar. Sadece 5 şartları var: Taraflar birbirinin toprak bütünlüğünü tanıyacak. Gelecekte de kimse kimseden arazi talebinde bulunmayacak. Karşılıklı elçilikler açılacak diplomasi başlayacak. Ulaşım ve iletişim sağlanacak ve insani konularda ortak komisyon kurulacak.

Şöyle: 1. Karabağ savaşında Ermeniler bölgede yaşayan 4 bin Azerbaycanlıyı esir aldılar. Otuz yıl geçti, ses soluk yok. Öldüler mi, kaldılar mı, yakıldılar mı, satıldılar mı meçhul. Erivan, tek kelime etmiyor bu hususta.

Yeni yeni toplu mezarlar çıkıyor. Acaba bunlardan kaç tane var daha?

YALANA SIĞINIYORLAR

Karabağ Ermenileri iki grup bir kısmı anlaşmaktan uzlaşmaktan yana, bunlar baskı görüyor, hakarete uğruyor, hapse atılıyor hatta. Diğer grup ise çok saldırgan oturup bilgisayar başında yalan üretiyor.

Yok açız, açıktayız, bi dilim ekmeğe muhtacız. Lambaları kapatıp fotoğraf çektiriyorlar “bakın elektrik de yok, üşüyoruz donuyoruz.” Arkadaki cadde ışıl ışıl oysa.

Karabağ Ermenilerinin hiçbir hakkı engellenmiyor. Vatandaş çalgılı çengili düğün videoları çekiyor. Restoranlardan, eğlence mekânlarından görüntü atıyor sağa sola.

Yakıt yok diye ağlıyor, sonra 45 otobüsle mitinge gidiyorlar. Azerbaycan da bunları kaydedip uluslarası mahkemelerde delil olarak kullanıyor.

Belki iki taraf konuşup anlaşabilir ama Rusya, ABD, İran ve Fransa kangren olsun istiyor, aşırıları kışkırtıyor, entegrasyona mani oluyor.

İşleri güçleri kara propaganda.

DİNGO BABANIN AHIRI MI?

Ağdam Hankendi yolu sonuna kadar açık. Üstelik kapıya kadar otoban ve demir yolu var. Eee sen kullanmak istemiyorsan, yapacak bir şey yok o zaman.

“Hayır biz Laçin Koridoru’ndan geçmek istiyoruz!” Koridor tabirini de bilerek kullanıyorlar, “yol geçen hanı” manasında. Kapı, izin, gümrük, kontrol olmasın rahatça silah ve savaşçı soksunlar. Kızılhaç bile kaçakçı alkol, sigara, telefon ve yakıt pazarlıyor. Açıkça egemenlik ihlali.

Azerbaycan boşuna mı savaştı yoksa?

Hem Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü tanıyoruz diyor, sonra da Kosova modelini dillendiriyorlar. Sanki baskı soykırım var, çaresiz kaldılar.

Planlı bir şekilde “Zorunlu ayrılma” kartına oynuyorlar.

Uluslararası Adalet Mahkemesi bunları ciddiye almıyor. Onlar şikâyet ettikçe “Laçin’in Azerbaycan toprağı olduğu” bir defa daha tasdik oluyor. Fransa 2 defa güvenlik konseyine taşımış, istediklerini alamamış, âdeta azarlanmışlar.

Zengezur Yolu, Nahcivan’ı Azerbaycan’a bağlayacaktı, İran mani olmak için elinden geleni yaptı, nail oldu muradına.

Azerbaycanlılar zikrolunan hattın kendilerine düşen kısmını tamamladılar, Ermenistan ise henüz parmağını kıpırdatmadı. Toplam 42 km yapmaları lazım. Temel bile atmadılar daha.

HER KAFADAN AYRI SES

Azerbaycan “Biz yapalım” diyor, onu da kabul etmiyorlar.

AB maddi yardım teklif etmiş, hayır demişler.

Hiçbir şekilde çalışmak, çalıştırmak istemiyorlar. Yaptırımı da yok, iş kalmış ortada.

Böyle böyle yalnızlaşacak fakirleşecekler, istedikleri de o zaten, fukaranın çocuğunu cepheye sürmek kolay zira. Ha yarın kendi çocukları hesap soracak o başka.

Eğer Bakü Ceyhan ve TANAP projesine dâhil olsalardı şu an oturdukları yerden para kazanacak, dolarlar dolacaktı, keselerine kasalarına.
Peki şimdi n’oldu? Ermenistan baypas edildi, Gürcistan kazandı. Bu koridor kara yolu ve demir yolu taşımacılığı ile kalmayacak enerji nakil hattı da olacak. Kullanmazsan kendin kaybedersin. Yarın o enerjiyi mumla ararsın, yedirmezler sana.

Gariptir, Azerbaycan bütün ödevlerini yapsa da baskı altında, Ermenistan çelme taktığı hâlde el üstünde tutuluyor.
Bu harekât, Azerbaycanlılara dostlarını düşmanlarını göstermiş, İranlı mollalar Ermeni ile sarmaş dolaş, Türkiye ile Pakistan ise sonuna kadar yanlarında.

Türkiye Azerbaycanlı kardeşlerini yalnız bırakmıyor. Hem inşaatlara hız katıyor hem de seslerini duyuruyor dış dünyaya.

Otelin üst katından bir Bakü resmi çekmek istiyorum. Cam parlıyor. Hafifçe aralayıp objektifi çıkarıyorum dışarıya. Bir garson “no no mister” diye koşuyor.

-İki kare basıp kapatacağım o kadar.
-Ya abicim sen Türk müsün, istediğin kadar açık bırakabilirsin, yasak yok sana.

MAYINLARA RAĞMEN

Azerbaycanlılar Karabağ’da manda yönetimi istemiyor, Rusya karşısında ezik değiller. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünden yanalar, Kırım işgalini kabul etmiyorlar asla.

Biliyorsunuz şu an Rusya’ya yaptırım uygulanıyor. Ama Ermeniler gerekli malları üçüncü ülkelerden alıyor, Ruslara satıyor. Batı’nın şımarık çocuğu ABD’yi kazıklamaktan keyif alıyor.

Ortalıkta 1 milyon mayın var, haritaları istemiş, vermişler ama çakma. Son iki yılda 300 insan ve iki gazeteci hayatını kaybetti.

Temizlenemesin diye tuzaklama yapıyorlar, üstteki mayını zararsız hâle getireyim derken altındaki patlıyor. Korkutalım, insanlar dönmesin vatanına.

Bugüne kadar 65 bin mayın temizlenmiş, bazen sınıra sızıyor, yollara gömüyorlar. Zengilan’da öyle olmadı mı?

Çocuk ve kadın ölmüş kimin umurunda?

Ağdam 30 bin nüfuslu bir kentti, şu an öyle bir yer yok. Cebrail yok, Fuzuli yok. Köylerin hiçbiri yok.

Karabağ Ermenileri Azerbaycanlıların konaklarına çökmüş. Oturmuş sadece mevzi kazmışlar bayındırlık adına. Beşli savunma hatları var, tanklar için ayrı hendek, insanlar için ayrı, keskin nişancı tepeleri filan.

Azerbaycan silahlı saldırılara karşılık veriyor, bırakmıyor yanlarına. Sonra yaygara yapıyorlar sivil mıntıkaya saldırdılar diye. Ne yerleşimi kardeşim. Şehirler harabe, ne cam, ne dam, bırak kapı pencereyi duvar kalmamış ayakta.

Hepsini sökmüş paralamış götürüp yakmışsın Erivan’da.

Yeniden ayağa kaldırılan köyler şehir kalitesinde. Zengilan’a bağlı Ağalı köyünü geziyoruz. Suyu, elektriği, doğalgazı, tarım aletleri ve konfeksiyon atölyesi tastamam. Okulları çiçek gibi inanın özenilecek kadar.

YARIN: SEVİMLİ KASABANIN KASVETLİ HAPİSHANESİ