Bir yılda 26 milyon ton gıda israf ediyoruz

Pandemi devam ediyor, enerjiden gıdaya kadar dünya çapında arz şokları yaşanıyor, buna rağmen israf da sürüyor. Dünyada 1,3 milyar, Türkiye'de ise 26 milyon ton gıdanın son bir yılda israf edildiği tahmin ediliyor.

Kaydet

ÖMER FARUK BİNGÖL

Dünya pandemi ile mücadelesini sürdürürken; küresel ekonomi de çok farklı problemlerle boğuşmaya başladı. Global çapta yaygın aşılama sayesinde pandemi ile yaşamayı öğrenmeye çalışırken; artan talep ve buna yetişemeyen arz, çok farklı krizleri gündeme getirdi. Bugün enerjiden ham maddeye, tarımdan lojistiğe kadar birçok alanda ciddi sıkıntı yaşanıyor. Öyle ki dünyanın dev ülkeleri enerjisiz kalıyor, gıda ve ham madde bulamıyor. Sokakta yakıt kuyrukları, marketlerde boş raflar, kepenk indiren fabrikalar, üretimi durduran seralar ve tarım işletmeleri; insanlığı ciddi anlamda tehdit ediyor. Daha da şiddetlenmesinden korkulan arz sıkıntısı, ülkemizi de tehdit ediyor. Buna rağmen dünyada ve ülkemizde israf da devam ediyor.

ÜRETİLEN GIDANIN 3'TE 1'İ İSRAF
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı tarafından paylaşılan son rapora göre, dünyadaki durum şöyle:
> Her yıl dünyada üretilen gıdaların üçte biri kayboluyor veya israf ediliyor. Bu miktar 1,3 milyar ton gıdaya karşılık geliyor.

> Gelişmiş ülkelerde israf edilen gıdanın maliyeti 680 milyar dolar iken, gelişmekte olan ülkelerde bu rakam 310 milyar doları buluyor.

> Meyve ve sebzeler en yüksek oranda israf edilen gıda ürünleri olarak dikkat çekiyor.

> ABD ve Avrupa ülkeleri tarafından israf edilen gıda miktarı, dünya nüfusunun üç katını besleyebilecek miktarda bulunuyor.

Bir yılda 26 milyon ton gıda israf ediyoruz

Ülkemizde günde üretilen 100 milyon ekmeğin yaklaşık 7 milyonu israf oluyor

AFRİKA AÇKEN ZENGİNLERİ DOYURAMIYORUZ
> Zengin ülkelerde sadece tüketiciler tarafından israf edilen gıda miktarı 230 milyon ton... Bu miktar Sahra Altı Afrika ülkelerinin ürettiği gıda miktarına eşit...

> Tüketiciler tarafından israf edilen gıda miktarı Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde 95-115 kg arasında iken, Sahra Altı Afrika ve Güney Asya ülkelerinde 6-11 kg arasında...

> Boston Consulting Group tarafından gerçekleştirilen araştırmalara göre, gıda israfı bugün olduğu gibi artmaya devam ederse, 2030 yılında 2,1 milyar tona ve 1,5 trilyon dolar israf tutarına ulaşacak.

TÜRKİYE'DE YILLIK 215 MİLYAR TL ÇÖP OLUYOR
Türkiye'de durum çok farklı değil. Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu tarafından yapılan çalışmalara göre;
> Türkiye’de israf edilen gıda miktarı yıllık 26 milyon tonu buluyor. Bu miktar, 215 milyar Türk lirasına karşılık geliyor.

> Bir yılda yaklaşık 50 milyon ton meyve ve sebzenin yüzde 25 ila 40’ı, tarladan çatala kadarki süreçte çeşitli sebeplerle kayboluyor.

> 2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporu'na göre de; Türkiye'de her yıl kişi başına 93 kilogram yiyecek çöpe atılıyor. Türkiye, dünya genelinde en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında yer alıyor.

100 MİLYON EKMEĞİN 7 MİLYONU ÇÖP
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken; ekmek, su, gıda ürünleri ya da enerji gibi birçok konuda israfın boyutunun her geçen gün arttığını belirtti. Palandöken “Ülkemizde günde 100 milyona yakın ekmek üretiliyor ve bunun 7 milyona yakını çöpe gidiyor. Evlerde ısıtma ve aydınlatmada kullanılan enerjinin yüzde 35’i israf ediliyor. Yeterince özen göstermiyoruz. Oysa özellikle pandeminin bizlere öğrettiği en önemli şey, sağlıktan sonra gıdanın, suyun ve enerjinin önemli olduğudur. Yani tasarruf etme devrindeyiz. Sebzenin yüzde 25’i, meyvenin ise yüzde 40’ı tarladan tezgahlara gelene kadar ya da evlerimizden çöpe giderek israf oluyor. İsraf maalesef sadece gıda ile değil; su, enerji gibi birçok konuda da yapılıyor. Üstelik bu israfın yarısından fazlası gelişmiş ülkelerde yapılıyor. Damlatan muslukları tamir ettirmek, ihtiyaçtan fazla ekmek, gıda, kıyafet ya da ayakkabı almamak, kullanılmayan ışıkları kapatmak gibi basit ama çok etkili davranışları alışkanlık hâline getirmeliyiz. İsrafın ne dinimizde ne de kültürümüzde hiçbir zaman yeri olmadığı gibi, tasarrufun da hem cebimize hem ülke ekonomisine hem de doğaya faydalı olduğunu unutmamalıyız” diye konuştu.

PALANDÖKEN: İSRAFA DUR DEMEK ELİMİZDE
Onlarca okul, köprü, hastane gibi topluma hizmet edecek harcamalar yapılabilecekken, israf nedeniyle bu paraların buharlaştığını hatırlatan Palandöken, şöyle devam etti: İsrafı durdurmazsak, enflasyonun da kıtlık riskinin de düşmesini bekleyemeyiz. Buna 'dur' demek elimizde. Birçok konuda kolay şekilde israfın önüne geçildiğinde; yokluk, yoksulluk gibi terimler de hayatımızdan çıkacaktır.

20 MİLYAR METREKÜP SU BOŞA AKIYOR
Dünya çapında 1,1 milyar insan temiz suya erişemiyor. Türkiye’de de kullanılabilir yer üstü ve yer altı su potansiyeli yıllık 115 milyar metreküp civarında. Ancak vahşi sulama yüzünden yılda 20 milyar metreküp su israf ediliyor. Son 60 yılda Marmara Denizi büyüklüğünde sulak alan kurudu. 1980'de kişi başına 5 bin ton olan su miktarı, 2020 sonunda bin tona düştü.

ELEKTRİK İTHALATI GİTTİKÇE ARTIYOR
Türkiye'nin elektrik tüketimi eylülde, 27 milyar 326 milyon kilovatsaat oldu. Elektrik ithalatı bu dönemde geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 324 artış kaydetti. Bu arada sadece ağustosta enerji ithalatı için ödenen tutar; geçen yılın aynı ayına göre yüzde 104 arttı ve 4,4 milyar dolara yaklaştı.

YALITIMSIZ BİNALARIN FATURASI 10 MİLYAR DOLAR
Bugün enerjide de içinde bulunduğumuz durum, Türkiye’nin dört bir yanında ısı yalıtımı seferberliği başlatılmasını gerektiriyor. Ülkede yaklaşık 5,5 milyon konutun yalıtıma ihtiyacı var. Bu rakam, yapı stokunun da yaklaşık olarak yarısına işaret ediyor. Bunun gerçekleşmesi hâlinde yaklaşık 10 milyar dolarlık enerji tasarrufu sağlanacak. Enerji Verimliliği Derneği İcra Kurulu Başkanı Prof. Dr. Emre Alkin "Bugün vatandaşın cebinden çıkan paranın büyük bir kısmı, ısıtılamayan ya da soğutulamayan evlerde uçup gidiyor. Yapılarda en fazla enerji kaçağı, ısı yalıtımı olmayan binalarda oluşuyor. Konutlarda tüketilen enerjinin yaklaşık yüzde 80'i verimsiz kullanılıyor. Isı yalıtımı yapılan bina sahiplerini, faturalarında yüzde 50’ye varan tasarruf elde edebiliyor. 50 milyar dolar civarında bir enerji ithalatımız var. Bunun 22,5 milyar doları doğrudan binaların ısıtılması ve soğutulmasına gidiyor. Bu rakamın yarıya indirilmesi lazım ki, cari açığımızda daralma olsun, döviz üzerinde baskı azalsın ve aynı zamanda vatandaşın cebine de bir şeyler girsin. Enerji verimliliğini maksimum seviyeye çıkarmalıyız” diye konuştu. Isı, Su, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneğinin verilerine göre; ısı yalıtımına yapılan harcamalar, faturaları yüzde 50 civarında düşürüyor. Böylece yalıtıma yapılan harcama, en fazla 5 yılda kendini amorti ediyor.

Yayın Tarihi | 03 Ekim, 2021 - 03:11

Bizi Takip Edin

YORUMLAR