Fırsatçıların oyunu deşifre oldu: Patates ve soğana mecburi indirim geliyor!

Rusya-Ukrayna savaşı enerji piyasasından gıda piyasasına birçok sektörü derinden etkiledi. Fahiş fiyat artışı vatandaşın cebini yaktı. Gıda ürünlere gelen zamlar sonrasında uzmanlar, patates ve soğana mecburi indirim geleceğini açıkladı. Ayçiçek yağı ve şeker gibi gıda maddeleri üzerinde oynanan stokçuluk oyunu bu kez sebze tezgahlarına yansıdı.  Depolarda çürümeye yüz tutan tonlarca patates ve soğan videoları sosyal medyada viral oldu. Geçtiğimiz hafta kilogramı 2-3 liradan satılan patatesler bugünlerde 10 liradan alıcıyla buluşuyor. Kuru soğanda da durum pek farklı değil. Halde 4 lira olan soğanın fiyatı pazara ulaşana kadar 6-7 liraya ulaşıyor. Son dönemde yaşanan fiyat artışının arkasında yine stokçuluk çıktı. Ticaret Bakanlığı saha denetimlerinin arttırması gerektiği de eleştirilen konular arasında yer aldı.

TONLARCA PATATES VE SOĞANI ÇÖPE DÖKÜYORLAR

Sabah’ta yer alan habere göre ilk hasadın Adana’da yapıldığı patates ve soğanın martta don vurdu.  Don nedeniyle mahsulün yüzde 50’sinde kayıp yaşanırken ürün hasadı havaların soğuk olması nedeniyle mayıs ayına sarktı. Bu durumu fırsat bilen tüccarlar, kışlık patatesleri Nevşehir'deki depolarda tutup, piyasaya sürmedi. Arz düşünce fiyatlar arttı. Soğanda ise geçen yıl zarar eden üreticilerin bu yıl ekimi kısması fiyatı hareketlendirdi. Ağırlıklı olarak Ankara Polatlı bölgesinde tutulan soğanlarda havaların ısınmasıyla birlikte çürüme başlıyor. Bu ürünlerde çürüklerin ayıklanıp iyi olanların piyasaya sürülmesi gerekiyor. Ancak fırsatçılar fiyatı yukarıda tutabilmek için tonlarca soğanı dökebiliyor. Soğanda da ilk hasadın yapılacağı yer yine Adana bölgesi. Soğanın dondan etkilenmeyeceğini belirten üreticiler, iki hafta içinde yeni mahsulün piyasaya gireceğini, fiyatların düşeceğini belirtiyor.

DON NEDENİYLE MAHSULUN YARISINDA KAYIP YAŞANDI

Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, bölgede yaşanan don olayları nedeniyle patates hasadının bir ay sarktığını söyledi. Doğan, "Normalde biz bu dönemde patatesi söker pazara süreriz. Bu döneme kadar da kışlık patates bizi idare eder. Ancak bu yıl don olayı nedeniyle hasadımız sarktı. Aynı zamanda mahsulde de yüzde 50'ye yakın kayıp yaşandı. Bunu fırsat bilen tüccarlar şimdi patates arzını kıstı. Nevşehir'deki depolarda kışlık patates var. Stokçular daha fazla para kazanmak için yine aynı oyunu sergiliyor" dedi.

“ACİLEN ÜRETİM PLANLAMASI DEVREYE ALINMALI”

Soğanın dondan etkilenmediğini anlatan Doğan, "Soğanı 10-15 güne kadar kaldırır, pazara süreriz. Yeni mahsulle fiyatlar biraz düşer. Ancak geçen yıl çiftçi soğandan kazanmadı. O nedenle ekimini üçte bire düşürdü. Sadece Yüreğir'de geçen yıl 9 bin dönüme soğan ekilirken bu yıl 3 bin dönüme ekildi. Bizim acilen üretim planlamasını devreye almamız şart. Aksi takdirde bir yıl ürün çok olur bir yıl az" diye konuştu.

ÇİFTÇİ DEĞİL TÜCCAR DEPOLUYOR

Nevşehir Ziraat Odası Genel Sekreteri Olcay Bozdemir, Nevşehir'de patatesin çiftçi tarafından değil tüccar tarafından depolandığını belirterek, "Adana'da hasadın sarkması buradaki tüccarlar için bir aylık kazanç kapısı gibi görüldü. Biz sadece ürünün verilmesi yönünde çağrıda bulunabiliriz. Bunu Ticaret Bakanlığı denetlemeli" dedi. Havaların ısınmaya başladığını anlatan Bozdemir, "Sıcaklık böyle devam ederse ürünü piyasaya sürerler. Çünkü patateste çillenme başlar" diye konuştu.

“PATATES 20 LİRAYI BULABİLİR”

Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, Adana'da nisanda sökülecek olan patatesin soğuk hava nedeniyle mayısa sarktığını belirterek, "Halihazırda depolardaki patatesleri tüketiyoruz. Ancak onlar piyasaya tam sürülmüyor. Ticaret Bakanlığı patates ve soğanı daha iyi takip etmeli. Böyle giderse patatesin kilosu 15-20 lirayı geçer" dedi.