BM yine çaresiz: Rusya-Ukrayna krizinde de sınıfta kaldı

BM'nin Rusya-Ukrayna krizindeki etkinliğini yorumlayan diplomasi uzmanları, "Dünya meselelerini çözemez hâle gelen BM, yeniden dizayn edilmeli" diyor.

Selçuk Böke ANKARA

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sık sık ‘Dünya beşten büyüktür’ sözleriyle işlevsizliğini dile getirdiği Birleşmiş Milletler (BM), Ukrayna-Rusya krizinde de sınıfta kaldı. BM Güvenlik Konseyi’nde veto yetkisi olan beş daimi üyenin (ABD, İngiltere, Rusya, Fransa, Çin) attığı adımlara kimse ‘dur’ diyemiyor. İşgallere, soykırımlara çözüm bulunmayan BM, sadece ‘endişelenen’ ve ‘kınayan’ bir yapı hâline geldi.

BM, bugüne kadar, Filistin, Keşmir ve Kıbrıs sorunu başta olmak üzere, Suriye iç savaşı, ABD’nin Afganistan ve Irak işgali, Srebrenitsa soykırımı, Ruanda soykırımı, Ermenistan’ın Dağlık Karabağ işgali, ABD’nin İsrail Büyükelçiliğini Kudüs’e taşınması gibi krizlerde etkisiz kaldı. BM Güvenlik Konseyinin, barış ve güvenliği korumada yetersiz kaldığını ve BM’de reformun şart olduğunu söyleyen uzmanlar, bölgesel güç dengesinin sağlanması gerektiğini belirtiyor.

Gazetemize konuşan Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Sıtkı Bilgin, şunları kaydetti:

YENİDEN DİZAYN EDİLMELİ

"BM kurulurken bölgesel güç dengesi gözetilmedi. Mesela Hint kıtasını temsil edecek Hindistan, büyük Osmanlı devletinin mirasçısı, Orta Doğu, Kafkasya ve Karadeniz havzasını temsilen Türkiye’nin de Güvenlik Konseyinde yer alması gerekirdi. BM, büyük devletlerle ilgili anlaşmazlıklarda hiçbir karar alamadı. Uluslararası barışı sağlamakla görevli BM, bir deli gömleği hâline dönüştü. Artık üzerinde kumaşı taşıyamıyor, dünyanın meselelerini çözemiyor. Çözümden ziyade sorun üretiyor. Artık dünya istikrarı ve barışı için yeterli değil ve yeni bir reform şart. Onun için de Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘Dünya beşten büyüktür’ gibi güzel bir formülasyon ortaya koydu. Bunu sadece Türkiye savunmuyor. Veto gücü olan devletlerin dışında birçok ülke savunuyor. BM’nin revize edilmesi, daha adil olması ve bütün bölgeleri kapsaması gerekiyor. Barış ve istikrarı gerçekten korumayı amaç edinen bir yapıya bürünmeli."