İmâm-ı Gazâli "rahmetullahi aleyh" -3-

Nefis muhasebesi İmâm-ı Gazâli ki müctehid alim bir zat, "Kimya-yı Seadet"te, eder şöyle nasihat: (Hak teala Kur''anda, buyurdu bir âyette; "Terazi kuracağım, Mahşer günü elbette. O gün asla kimseye zulmedilmeyecektir, Herkes ne işlediyse, ortaya gelecektir. Zerre kadar olsa da, her ameli muhakkak, Mizana koyacağım, meydana çıkararak." Bunu haber verdi ki, Mahşer günü gelmeden, Her kişi, hesabına baksın henüz ölmeden. Zira hazreti Ömer, buyurdu ki: "Ey insan, Gör kendi hesabını, gelmeden vakt-i mizan." İşte bu yüzdendir ki, eski din büyükleri, Saydılar bu dünyayı, sanki bir "Pazar yeri". Kendi nefislerini, koyup "Ortak" yerine, Şirket kurup "Şartname" yaptılar hemen yine. Henüz işe girmeden, dediler ki "Ey nefsim, Herbiri hazinedir benim her bir nefesim. Çünkü o nefeslerden ibarettir sermayem, Yani ömrümden başka, bir şeyim yok benim hem. Öyle kıymetlidir ki, bu ömür, bu nefesler, Zira geçen her ânım, artık geri gelmezler. Her nefes alışta da, azalır bu sermayem, Halbuki "Saadete ermektir" benim gayem. Öyleyse ticarete başlayalım, vakit az Ahiret uzunsa da, ticaret yapılamaz. Aman nefsim, dikkat et, yitirme sermayeyi, Giderse ne yapsan da, gelmez o tekrar geri. Farz et ki ecel geldi, istedin bir gün izin, Ve lakin verilmedi, o zaman ne edersin! Farz et ki daha sonra verdiler sana onu, Düşün şimdi o günün içinde olduğunu. Ne yapacak idiysen ey nefsim o son günde, Yap onu işte bugün, zira fırsat elinde. Cenneti o günde de eğer kazanamazsan, Olur mu senin için, bundan büyük bir ziyan? Yedi adet kapısı, vardır ki Cehennemin, Onlar da yedi adet uzvundur işte senin. Sen bunları haramdan korumaz isen şayet, Ve onlarla Allah''a yapmazsan çok ibadet, Sana ceza veririm, kendine gel ey nefsim, Yoksa Cehennemdeki azaplar gayet elim. Zira Resul buyurdu, "Aklı olan bir insan, Ölmeden hesabını görendir zaman zaman. Ve ölümden sonraki hayatı düşünerek, Kulluğunu yapandır, Allah''a şükrederek." Nefis asi ise de, nasihat dinler ancak, Ona çok tesir eder, istediğini yapmamak.)