Memalik-i Mahruse-i Şahane

Bugün, İbrahim Pazan Bey'in gönderdiği notlardan bir bölüm aktaracağım: "Üniversitede okurken Osmanlıca kitaplara merak saldığımız 70'li yıllarda Sahaflar'dan satın aldığım, hicri 1325, miladi 1907 basımlı "Memalik-i Mahruse-i Şahaneye Mahsus Mükemmel ve Mufassal Atlas" isimli kitaba, bayram günlerindeki tatilden istifadeyle tekrar göz gezdirdim. Yüreğim yandı. Sultan ikinci Abdülhamid Hanın son devirleri. Osmanlı İmparatorluğu hâlâ üç kıta üzerinde ve 7338035 kilometrekarelik bir toprağa sahip. İttihatçılar, padişahı 1909'da tahttan indirip Selanik'te hapsettiler. Onun 30 küsur sene muhafaza ettiği imparatorluk topraklarını kar gibi eritip 10 senede 10'da birine indirdiler. Kitaptaki haritalardan Selanik Vilayeti'ninkini mesaja ekliyorum. Rahmetli dedem, bu haritada Selanik Vilayeti, Serez Sancağı sınırları içinde kalan Razlık şehrinden Türkiye'ye 1930 yılında hicret etmiş. 1907 yılındaki mülki taksimata bir bakın ve siz de ah edin: Avrupa-yi Osmani (325766 km2) İstanbul Vilayeti Çatalca Mutasarrıflığı Edirne Vilayeti Selanik Vilayeti Manastır Vilayeti Kosova Vilayeti İşkodra Vilayeti Yanya Vilayeti Girit Vilayeti Bosna ve Hersek Vilayeti Rumeli-yi Şarki Vilayeti (Özerk) Bulgaristan Eyaleti (Özerk) Asya-yi Osmani (1.776.869 km2) Hüdavendigâr Vilayeti Aydın Vilayeti Adana Vilayeti Ankara Vilayeti Kastamonu Vilayeti Konya Vilayeti Sivas Vilayeti Trabzon Vilayeti Erzurum Vilayeti Ma'muret-ül Aziz Vilayeti Bitlis Vilayeti Diyarbekir Vilayeti Van Vilayeti Halep Vilayeti Suriye Vilayeti Beyrut Vilayeti Bağdad Vilayeti Basra Vilayeti Musul Vilayeti Hicaz Vilayeti Yemen Vilayeti Cezair-i Bahr-i sefid Vilayeti İzmit Mutasarrıflığı Biga Mutasarrıflığı Cebel-i Lübnan Mutasarrıflığı Kudüs-i Şerif Mutasarrıflığı Zur Mutasarrıflığı Kıbrıs Adası Sisam Beyliği Afrika-yi Osmani (5.235.400 km2) Mısır Hidivliği Trablusgarp Vilayeti Bingazi Mutasarrıflığı Tunus Eyaleti Cezayir Memleketi Söz konusu kitabı 3 tane subay derlemiştir: Binbaşı Mehmet Nasrullah, Kolağası Mehmet Rüştü, Mülazım Mehmet Eşref. Kitabın başında, "Genel" başlığı altındaki bölümde aşağıdaki ifadeye yer verilmiştir: (Memalik-i mahruse-i şahane, Avrupa'nın cenub-i şarkisinin etrafını ve Bahr-i Ahmer'in hemen her tarafını ihata ederek Karadeniz'in garp ve cenup sevahiliyle Basra Körfezi'nin sevahil-i şimaliyye ve garbiyyesini şamildir. Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye'nin Asya ve Afrika kıt'alarındaki ülkesi vüs'atçe memalik-i Osmaniyyenin kısm-ı a'zamını teşkil etmekte ise de ehemmiyetçe Avrupa kıt'asındaki memalikidir.)"