Akıl, nasıl kulluk yapılacağını bulamaz
22 Aralık 2016 02:00
Allahü teâlânın Peygamberleri, her zaman, insanlara yaratılış hikmetlerinin Allahü teâlâya kulluk olduğunu bildirmişlerdir.
İbrâhim bin Mûsâ Şâtıbî hazretleri hadîs, tefsîr ve Mâlikî mezhebi fıkıh âlimidir. Endülüs’te (İspanya) Şâtıbe’de (Jativa) doğdu. 790 (m. 1388) senesinde orada vefât etti. "Kitâb-ül-i’tisam" isimli eserinden bazı bölümler:
Dünyanın başlangıcından günümüze kadar tecrübelerle anlaşılmıştır ki, insanoğlu sâdece akıllarıyla kendilerine faydalı olan şeyleri elde edebilip, zararlı ve bozuk olan şeyleri, defetmeye muvaffak olamamışlardır. Kulların fâidelerine olan şeyler, dünya veya âhirete âittir. Dünyaya âit olanlara gelince, insan bunları yalnızca kendi gücü ile bulamaz ve elde edemez. Çünkü kulların faydasına olan şeyler, ancak Allahü teâlânın bildirmesi ile bilinebilir.
Âdem aleyhisselâm yeryüzüne indirildiği zaman, Allahü teâlâ ona dünyada faydalı olan şeyleri nasıl elde edeceğini öğretti. Daha sonra bu bilgi, Âdem aleyhisselâmın zürriyeti arasında mîrâs bir bilgi olarak nesilden nesile aktarılagelmiştir, insanların mîrâs olarak aldıkları bu bilgiler, temel ve asıl bilgilerdir. Ancak insanoğlu, aklı vasıtasıyla bu temel bilgilerden, birtakım ferî bilgiler çıkararak, aslı genişletmişlerdir. Bundan insana, aklının, kendi faydasına olan şeyleri bilmekte yeterli olduğu zannedilmiştir. Bununla beraber bu bilgilere, uygun olmayan, bozuk ve yanlış çok şeyler girmiştir. Eğer Peygamberler göndermek sûretiyle, Allahü teâlânın kullarına lütuf ve ihsânı olmasaydı, insanlar sıhhatli, doğru ve mesut bir hayâta kavuşamazlar, faydalarına muvafık bir hâle erişemezlerdi. Bunun böyle olduğu, insanlık târihine bakıldığı zaman kolayca anlaşılır...
Âhiretle ilgili fâidelere gelince, bunlara akıl ulaşamaz. Meselâ ibâdetler böyledir. Akıl, Allahü teâlâya nasıl kulluk yapılacağını, ne kısaca, ne de geniş olarak bulamaz. Akla âhiret hayâtından sâdece, onun dünya hayâtından sonra gelen bir hayat olduğunu, orada insanların amellerinin karşılığını göreceğini bilmesi mümkündür. Peygamberlerin (aleyhimüsselâm) bildirmesi olmadan, sırf akılla âhiret ahvâlinin bilinebileceğini iddia eden felsefecilere aldanmamalıdır. Bu meselenin hakîkati, onların söylediği gibi değildir.
Dinler, insanlara Peygamberler (aleyhimüsselâm) vasıtasıyla bildirilmiştir. Allahü teâlânın Peygamberleri, her zaman, insanlara yaratılış hikmetlerinin Allahü teâlâya kulluk olduğunu bildirmişlerdir. Bütün Peygamberler, aynı îmânı bildirmişlerdir.