Osmanlıdan cumhuriyete‘ Hikmetli’ fotoğraf kareleri! Koyunoğlu’nun çektiği fotoğraflar gün yüzünde

Osmanlının son demlerini görmüş ama cumhuriyet döneminde de yaşamış sıra dışı kültür adamları var. Onların arasında ise “maceraperest” bir isim öne çıkıyor: Arif Hikmet Koyunoğlu...

Kaydet

MURAT ÖZTEKİN - Aslında Sultan Abdülaziz’in validesi Pertevniyal Sultan’ın yanında yetişmiş Virditer Hanım’ın oğlu olan Koyunoğlu, Hoca Ali Rıza’dan da resim öğreniyor. Ancak onun tavsiyesi üzerine Sanâyi-i Nefîse Mektebinde resim değil, mimarlık eğitimi alıyor. Sonrasında Balkanlardan Kafkaslara, Erzurum’dan Napoli’ye uzanan zorlu ve maceralı bir hayat sürüyor.

Mimar, asker, seyyah, galerici, gazeteci ve fotoğrafçı... Otuzdan fazla işle uğraşan Koyunoğlu, cumhuriyet devrinin ileri gelenleriyle de yakınlık kurup Türk Ocağı Binası ve Etnografya Müzesi gibi yeni rejimin sembol yapılarını dizayn ediyor. Bütün bunların yanında, ilk defa 10 yaşında edindiği fotoğraf makinesini elinden hiç düşürmüyor. Böylece önemli bir devrin de “fotoğrafını” çekiyor...

İşte bu enteresan ismin kareleri şimdi bir sergiyle ilham oldu. Koyunoğlu Ailesinin Suna ve İnan Kıraç Vakfına bağışladığı kişisel arşivden derlenen cam negatifler, asetatlar ve baskı fotoğraflarla kurgulanan “Maceraperest Bir Mimarın Fotoğrafhanesi: Arif Hikmet Koyunoğlu 1893-1982” sergisi İstanbul Araştırmaları Enstitüsünde kapılarını açtı. İlk defa görülecek karelerin de yer aldığı sergi, sıra dışı bir adamın hayatını ortaya koyduğu gibi yeni Türkiye’de yaşanan sert sosyal değişimleri de gözler önüne seriyor. Şehir manzaralarından Osmanlı insanlarına, kaybolan mimari yapılardan yeni devrin portrelerine kadar birçok kareyle mazinin atmosferi bugüne taşınıyor. Sanatçının Osmanlıdaki sanatsal mezar taşlarına ilgisi de dikkat çekiyor.

FRANSIZ ASKERİYLE FOTOĞRAF KAVGASI!

Sergiyle enteresan hatıralar da ortaya çıkıyor: Koyunoğlu, İstanbul’da bir fotoğrafhane açıyor. Osmanlı devrinde Müslüman Türk kadınlarının resmi, asla fotoğrafçıların vitrinlerinde sergilenmiyor. Ancak modernleşmenin hız kazandığı işgal günlerinde bir kadın, fotoğrafının vitrinde teşhirine izin veriyor. Bir Fransız yüzbaşı ise o resmi camı kırarak almaya çalışıyor. Fakat Koyunoğlu, Fransız askerinin elinden kareyi kapıyor ve hadise çıkıyor. Fransız kışlasına götürülen Koyunoğlu, zor günler yaşıyor…

“Maceraperest Bir Mimarın Fotoğrafhanesi” sergisi, gelecek sene 17 Mayıs’a kadar Beyoğlu’nda görülebilecek.

CÜNEYT AKÇATEPE