Koku bozukluğu depresyona sokuyor

Hiç koku alamayan kişiler, bu belirtinin uzun sürmesi durumunda depresyona giriyor. Hastalığa bağlı olarak kokuları kötü algılayanlar ise insanlardan uzaklaşıyor ve yeme içmeden kesiliyor...

ZİYNETİ KOCABIYIK

Koku alma bozuklukları; Covid-19 hastalığının ilk görülen, ani başlayan ve en belirgin şikâyetlerinden biri. Covid-19’a bağlı olarak koku alma rahatsızlığının görülme oranları ilk çalışmalarda yüzde 33,9 olarak gösteriliyordu. Ancak yapılan son çalışmalarda bu oranın yüzde 75’e kadar yükseldiği ortaya çıktı. Bazı hastalarda aylarca düzelmeyen koku alma bozukluğu, uzun süreçte kişiyi depresyona sokuyor.

Covid-19’da koku alma bozukluğunun hastalığın dördüncü gününde başladığını, yaklaşık 9 gün devam ettiğini ve genelde en geç bir ay içinde düzeldiğini hatırlatan Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Kulak Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Aldülkadir Özgür “Hayatımızı sürdürmemizi sağlayan beş duyumuzdan biri olan koku duygusunun bozulması hayatı renksiz ve tatsız bir hâle sokar. Covid-19’da genellikle göz ardı edilen koku bozukluğunun uzun sürmesi, hastalık sonrası yaşanan depresyon vakalarının artmasına sebep oluyor” dedi.

ÇÜRÜK YUMURTA KOKUSU

Covid-19 hastalarının en sık hiç koku alamama şikâyeti ile geldiğini ancak bazı hastaların kokuları farklı algıladığını anlatan Doç. Dr. Özgür “Özellikle parosmi denilen ve her şeyin kötü kokması başvuran hasta sayımız oldukça fazla. Çünkü hiç koku almamayı hastalar bir şekilde kabulleniyor ama parosmi hayatı bazen çekilmez hâle getirebiliyor. Mesela bir hasta bütün yemeklerden kokmuş yumurta kokusu aldığından artık yemek yapamaz hâle gelebiliyor. Ya da insanlardan çürümüş et kokusu aldığından herkesten uzaklaşabiliyor. Bu rahatsızlık hayatı zindan ediyor. Koku alamayan kişiler bozuk yiyeceklerin kokusunu fark etmedikleri için besin zehirlenmeleri de meydana gelebilir” diye açıkladı.

Koronavirüste koku ve tat problemlerinin genellikle kısa sürede düzeldiğini ancak bazı hastalarda aylar boyunca hatta çok daha uzun süreler devam edebileceğine işaret eden Doç. Dr. Özgür “Bu durum, şikâyetlerin uzun sürdüğü vakalarda daha ciddi beyin ve beyin sapı tutulumlarının olduğuna işaret edebilir. Ayrıca koku ve tat problemlerinin süresi hastalığın seyri ile doğrudan ilişkili olabilir” dedi.

Covid 19’da kötü koku hissetmenin can sıkıcı bir durum olmasına rağmen çoğu zaman koku almanın kısa sürede düzeleceğinin bir belirtisi olduğunu ifade eden Doç. Dr. Özgür, bu sebeple parosmi ile gelen hastalara aslında bunun iyi bir gelişme olduğunu anlattıklarını söyledi.

LİMONLA KOKU EĞİTİMİ

Covid-19 gibi viral enfeksiyonlar, başta koku alma sinirleri olmak üzere, kokuyu işlemekten sorumlu beyne giden bağlantılara zarar verebiliyor. Ancak, zamanla bu sinirler, işlevlerini eski hâline getirmek için onarılabiliyor. Koku eğitimi ise bu süreci hızlandırıyor. Covid-19’a bağlı koku problemleri yaşıyorsanız keskin kokular koklayarak koku sinirlerinizin onarılmasına yardımcı olabilirsiniz. Bu konuda yapılan bir çalışmada hastalardan dört güçlü ve farklı kokuyu günde bir veya iki defa kısa bir süre koklamaları istenmiş. Koku eğitimi üzerine yapılan orijinal araştırmada gül, okaliptüs, limon ve karanfil kullanılmış. Araştırmacılar bunlar yerine hoş, duygusal önemi olan başka kokuların da koku eğitiminde kullanılabileceğini belirtiyor. Mesela kahve koklayabilirsiniz.

BEYİN TÜMÖRLERİ DE KOKU DUYGUSUNU BOZABİLİR

Koku bozukluklarının aslında 4-5 yetişkinden birinde karşılaşılan bir durum olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Aldülkadir Özgür, Covid-19 hastalarında bu bozukluklara daha sık rastlanması sebebiyle pandemiyle birlikte daha dikkat çekici hâle geldiğini söyledi. Özellikle geçici koku bozukluklarının grip, nezle gibi viral enfeksiyonlar sırasında sık görüldüğüne işaret eden Doç. Dr. Özgür, enfeksiyonlar dışında yaşlılık, burun eğrilikleri, burun alerjileri ve burun içinde oluşan iyi huylu ve kötü huylu tümörler, bazı ilaçların kullanımı ve kafa travmalarının da koku bozukluğuna sebep olduğunu ifade etti. Tedavide öncelikle koku bozukluğunun sebebinin ortaya çıkarıldığını anlatan Doç. Dr. Özgür, yaşlılık sonucu koku alma duygusunun zayıflamasına bir çözüm bulunamadığını ancak, diğer sebeplerin medikal ve cerrahi tedavilerle ortadan kaldırılabildiğini ifade etti.