Maymun çiçeği virüsü cinsel yolla bulaşmaya ne zaman başladı? Neden önce eşcinseller aşılandı?
Daha önce Afrika'da başlayan maymun çiçeği (monkey pox - mpox) virüsü salgınının yeniden dünyaya yayılma riski gündemde! 2022 yılında ABD ve Avrupa'da hızla yayılırken büyük bir korkuya yol açan hastalığa karşı aşılar çoğunlukla eşcinsellere yapılıyordu. 2024 yılındaki bir araştırma, virüsün cinsel temasla bulaşma yeteneği kazandığını gösterdi.
İnsandan insana bulaşmanın bildirildiği ilk büyük maymun çiçeği salgını, 2017 yılında Nijerya’da meydana geldi; 200’ü aşkın doğrulanmış ve 500’den fazla şüpheli vaka bildirildi.
Araştırmacılar o dönem de ikazda bulunmuştu. Ancak uyarılara yeterince dikkate alınmadı. 2022’de küresel bir salgın, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) "halk sağlığı acil durumu" ilan etmesine yol açtı.
2022'de virüsün cinsel temas yoluyla yayılmaya adapte olma ihtimali konusunda da uyarılar vardı.
Son yapılan araştırmalar ve görülen vakalar, virüsün cinsel yolla da yayıldığını gösterdi.
Esasında 2022 yılında hastalığın "cinsel yolla mı, eşcinsel yolla mı?" bulaştığı da bir soru haline geldi.
Nitekim özellikle ABD ve Avrupa'da görülen vakalar ve hastalıkla mücadelede izlenen rota yetkilileri "belirli bir grubu" uyarmaya ve aşılamaya itiyordu.
HASTALIK EN ÇOK EŞCİNSELLER ARASINDA GÖRÜLDÜ
2022 yılında Avrupa'ya ilk olarak İngiltere üzerinden sıçrayan virüs ,birçok ülkede etkisini sürdürdü.
İngiltere’de ilk haftada içinde 100'den fazla yeni maymun çiçeği vakası tespit edilirken Birleşik Krallık Sağlık ve Güvenlik Ajansı'nın (UKHSA) virüsü kontrol etme konusunda "yeni bir uyarı" da yayınlaması gündem oldu.
UKHSA Klinik ve Gelişen Enfeksiyonlar Direktörü Dr. Meera Chand, “Birleşik Krallık'taki maymun çiçeği vakalarının çoğunluğu gey ve biseksüel erkeklerde görülmeye devam ediyor” dedi. (Kaynak: Reuters)
Fransa'da da durum aynı oldu. Sağlık Bakanı Francois Braun, Temmuz 2022'de yaptığı açıklamada, ilk haftalarda yaklaşık 1700 kişide maymun çiçeği virüsü tespit edildiğini bildirerek, “Hastaların profili, çoğunlukla eşcinsel erkekler. Fakat bir hastanın kabarcıklarıyla temas yoluyla da enfekte olabilirler” vurgusunu yaptı. (Kaynak: Reuters)
ABD OLAĞANÜSTÜ HAL İLAN ETTİ
Benzer durum eş zamanlı şekilde Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) yaşanıyordu. ABD'de Ağustos 2022'de Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nden (CDC) paylaşılan verilere göre; 6600'den fazla vaka tespit edilmişti.
İlk olarak New York eyaletinde ortaya çıkmış, bir sonraki en yüksek vaka sayısına sahip iki eyalet - California ve Illinois - olağanüstü hâl ilan etmişti.
ABD'deki ve diğer yerlerdeki yetkililer, herkesin yakalanabildiğini belirtirken salgının büyük ölçüde eşcinsellerde görüldüğünün altını çizmişti.
Sağlık çalışanları da dahil olmak üzere virüse maruz kalma riski en yüksek olan kişilerin, aşı yaptırmaları tavsiye edildi. (Kaynak: BBC)
Vakalar Belçika, Almanya, İspanya, Portekiz, İtalya, İsveç, Kanada, Avustralya, İsrail'de de görüldü.
HOLLANDA ÖNCELİKLE EŞCİNSELLERİ AŞILADI
Hollanda'ya geçen virüs yetkilileri harekete geçirdi. Sağlık Bakanı Ernst Kuipers yaptığı açıklamayla maymun çiçeği için "bildirme mecburiyeti" getirildiğini duyururken hastalara karantina uygulanacağını da ifade etti.
Kuipers, maymun çiçeği virüsüne yakalananalar arasında 'çarpıcı sayıda eşcinsel' bulunduğunu ancak hastalığın sadece bu kesimlerle sınırlı olmadığını vurguladı.
Ancak Hollanda'da maymun çiçeği virüsünün eşcinseller ve transseksüeller arasında gittikçe artmasıyla aşılama başladı.
Hollanda Halk Sağlığı ve Çevre Enstitüsü yetkilileri, maymun çiçeği virüsünün kesinlikle bir "eşcinsel hastalığı olmadığını" vurgulayarak, virüsün nedense(!) "bu gruplar" arasında yayılmasından dolayı risk altındaki 32 bin (LGBT+) kişinin aşılanacağını duyurdu. (Kaynak: BBC)
Sayının bu kadar çok olmasının sebebi Amsterdam'da yapılacak LGBT yürüyüşüydü. Bütün hastalık vakalarına karantina uygulanırken yürüyüşte erteleme veya durdurma yapılmadı.
BELÇİKA'DA FETİŞ FESTİVALİ MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜ ARTIRDI
Belçika'da görülen vakaların ülkenin ikinci büyük şehri Anvers'te (Antwerp) yapılan 'uluslararası fetiş festivali' (Darklands) kaynaklı arttığı ortaya çıktı.
Festivale, her yıl dünyanın değişik ülkelerinden yaklaşık 10 bin kişi katılıyordu. Uzmanların görülen vakalardaki ortak noktasının bu LGBT festivali olduğunu söylemesi dikkatleri bu yöne çekti.
Nitekim hastalığın yayıldığı İspanya'da da Sağlık Bakanlığı maymun çiçeğinin eşcinseller arasında yayın olarak görüldüğünü ifade ederek LGBT sivil toplum kuruluşlarına müdahale ederek kapattı.
Hastalığın herkese yayılabileceği ifade edilmekle birlikte özellikle eşcinsel ve biseksüeller arasında yaygınlık göstermesinin endişe vericiliği vurgulandı ve "acil aşı" uyarısı yapıldı. (Kaynak: Voanews)
MAYMUN ÇİÇEĞİ CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIK MI?
Nature tıp dergisinde Nisan 2024 tarihinde yayınlanan makalede* görülen bütün vakaların çoğunlukla cinsel yolla yayıldığı ifade edildi.
Hastalığın varyantları incelenerek, son varyantın daha şiddetli olduğu belirtilirken cinsel temas konusunun altı çizildi. Yeni veriler, maymun çiçeği virüsünün bir türünün cinsel temas yoluyla yayılma yeteneği kazandığını gösterdi.
Farklı yollarla da yayıldığı bilinen maymun çiçeği virüsü Dünya Sağlık Örgütü tarafından henüz "cinsel yolla bulaşan hastalık" sınıfına dahil edilmedi. Ancak Nature'de paylaşılan bilgiler son yayılan varyantın bu sınıfa dahil edilebileceğini dair güçlü veriler sunuyor.
Gerek 2022 yılında görülen vakaların yayılma şekli gerekse şimdi yayılan maymun çiçeğinin önümüzdeki günlerde yeni gündemler ortaya çıkaracağını gösteriyor.
'da Takip Edin!
Vah bu kadar şey oluyorken bizde böyle bir riskle karşı karşıya kalacakmışız! şükür ki hala çok yaygın değilmiş ama dikkatli olmayı bilmek güzel bir duruştur...