Zayıf aile bağları yaşlıları dışlanmış hissettiriyor! Avrupa'da yaşlılarda yalnızlık alarmı
Türk bilim adamlarının yaptığı uluslararası bir araştırma, Avrupa’da yaşlıların yüzde 61’inin kendini yalnız hissettiğini ortaya koydu. Türkiye’de yapılan araştırmalarda ise bu oran daha düşük: Yüzde 34… Araştırmacılar bu durumu, Türk aile bağlarının hâlâ güçlü olmasına bağlıyor.
ZİYNETİ KOCABIYIK - Türk bilim adamlarının yaptığı bilimsel çalışma Avrupa’daki yaşlı kişiler arasında yalnızlığın alarm veren boyutlara ulaştığını ortaya koydu.29 ülkeden 37 bini aşkın yaşlı kişinin verilerinin analiz edildiği araştırma, Yunanistan’da yaşlıların yüzde 61’inin, Ukrayna’da yüzde 58’inin ve Litvanya’da yüzde 56’sının yalnız olduğunu gösterirken; İskandinav ülkelerinde bu oran yüzde 17’ye kadar düşüyor. Türkiye’de ise durum daha kabul edilebilir düzeyde 2024 yılında yapılan bir çalışma Türk yaşlısının yüzde 34 sıklıkla yalnız hissettiğini gösteriyor. Araştırmacılar bu durumun Türk aile bağlarının hâlâ güçlü olmasına bağlıyor. Giderek yaşlanan dünya nüfusu içinde yaşlılardaki yalnızlık duygusunun yükselişi, beraberinde depresyon, demans ve Alzaymır, anksiyete bozuklukları, kalp hastalıkları ve ölüm riskinin de artışına sebep oluyor.
ULUSLARARASI DERGİDE YAYINLANDI
Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü ve İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Anıl Mercan ve Marmara Üniversitesi Nüfus ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. Ali Fehim Cebeci tarafından gerçekleştirilen araştırma, Avrupa Sosyal Araştırması’nın (European Social Survey, ESS) verileri kullanılarak yapıldı ve Aging & Mental Health dergisinde yayınlandı.
YAŞLANDIKÇA YALNIZLIK DERİNLEŞİYOR
Yaş ilerledikçe yalnızlık hissinin daha da derinleştiği gözlemleniyor. Özellikle Orta ve Doğu Avrupa’da 90 yaş ve üzerindeki kişilerin yüzde 84’ü kendini yalnız hissettiğini ifade ediyor. Bu olağanüstü yüksek oran, yalnızlığın yalnızca bölgesel değil; aynı zamanda ileri yaşla birlikte derinleşen bir kriz hâlini aldığını ortaya koyuyor. Araştırma, yalnızlığın artık sadece bir “hissiyat” değil, toplumların sosyal dokusunu tehdit eden bir “halk sağlığı meselesi” olarak ele alınması gerektiğini vurguluyor.
ÖLÜM RİSKİ YÜZDE 30 ARTIYOR
İstatiksel veriler yalnız yaşayan yaşlılarda depresyon riskinin yüzde 60 ila yüzde 80 daha yüksek olduğunu gösteriyor. Anksiyete bozuklukları geliştirme riski yüzde 30 ila yüzde 50 oranında artıyor. 65 yaş üstü kişilerde yalnızlık, Alzaymır hastalığı riskini yüzde 40 ila yüzde 60 oranında artırabiliyor. Yalnızlık, yaşlılarda koroner kalp hastalığı ve felç riskini yüzde 29–32, hipertansiyon riskini yüzde 15-20, ölüm riskini yüzde 26–32 oranında artırıyor.
EVLİ OLMAYANLAR DAHA YALNIZ
Araştırmanın sonucunu değerlendiren Prof. Dr. Murat Anıl Mercan kadınların, düşük gelirlilerin, evli olmayanların ve 80 yaş üzerindekilerin yalnızlıktan daha fazla etkilendiğini söyledi. Bu kırılgan gruplarda sosyal destek sistemlerinin zayıflamasının, yalnızlık hissini daha da derinleştirdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Mercan, “Düzenli sosyal temasın olmaması, kişinin yalnızlık hissini önemli ölçüde artırıyor. Araştırmacılara göre, geleneksel olarak aile merkezli yapılarla tanımlanan bu toplumlarda, sosyal etkileşim beklentisi daha yüksek olduğundan, sosyal bağların eksikliği bireyler tarafından daha derin bir yalnızlık duygusuyla karşılanıyor” dedi.
TÜRK YAŞLILARIN YÜZDE 40'I AİLE İLE YAŞIYOR
Türkiye’de yaşlılarda yalnızlık, giderek büyüyen bir problem olmakla birlikte, Avrupa ülkelerindeki kadar yaygın ve derin bir kriz hâline değil. Türkiye’de geniş veya çekirdek aile yapısı hâlâ yaşlılara sahip çıkma eğiliminde olduğunu vurgulayan uzmanlar, “Çocuklarla birlikte yaşama oranı Avrupa’ya göre daha yüksek. Mesela Türkiye’de 65 yaş üstü bireylerin yaklaşık yüzde 40’ının çocuklarıyla birlikte yaşamasına karşılık, Avrupa’da bu oran yüzde 10’un altına kadar düşüyor. Öte yandan Türk toplumu, yaşlılara karşı saygı temelli bir kültüre sahip. “El öpme”, “büyük sözü dinleme” ve “dua alma” gibi davranış kalıpları yaşlıları toplum içinde değerli kılıyor” değerlendirmesini yapıyor.
'da Takip Edin!
