Apple elektrikli araç projesi Titan’ı neden rafa kaldırdı? ABD ile Çin arasında "otomobil" savaşı

Teknoloji ve otomotiv dünyası akşam saatlerinde yayınlanan bir haberle sarsıldı. Konu Apple markasının yaklaşık 10 yıldır üstünde çalıştığı ve 10 milyar dolardan fazla para harcadığı otomobil projesi Titan’ı sonlandırmasıyla ilgili. Tüm dünyanın manşetlerden duyurduğu bu haber konusunda Apple tarafından henüz bir resmi açıklama gelmedi… 

Apple Car kesinlikle başka bir haber konusu fakat şu soru kafaları karıştırıyor. Nakit kaynakları ile dünyanın en iyi 2 – 3 otomobil şirketini tüm fabrikalarıyla birlikte alabilecek güce sahip olan şirket neden geri vites yaptı. Cevabı aslında çok basit…

ÇİNLİLERLE REKABET ARTIK KOLAY DEĞİL 

Geride bıraktığımız hafta sonu ABD medyası Çin’den gelen otomobilleri tartışıyordu. Konu özeti ise Meksika üzerinden ülkeye sokulan düşük maliyetli Çin otomobilleri ve lastiğinden aküsüne milyonlarca yedek parça. Tartışma başlığı ise bu durumun ABD’de otomotiv endüstrisini bitirecek hacimlere ulaşması… 

ÇİN, ABD’YE ARKA KAPIDAN GİRİYOR 

Aslına bakarsanız Çin zaten doğrudan ABD’ye otomotiv ihracatı yapıyor ve rakamlar oldukça yüksek. Bu noktada rahatsızlık veren bir durum yok çünkü ABD fiyat rekabetini koruyabilmek adına Çinli otomobil markalarına yüzde 27’lik bir ek gümrük vergisi uyguluyor. Bu durum hem ABD’li üreticilere marj sağlıyor hem devlete gelir oluşturuyor. Yaygaraya sebep olan durum Çinlilerin otomobilleri önce Meksika’ya getirip, ABD’nin Meksika ile arasındaki otomotiv ithalat-ihracat anlaşmanda faydalanarak yüzde 27’lik ek vergiden yırtmaları. Yani bir nevi sistemi hacklemişler ve açık bırakılan arka kapıdan içeri girmeyi başarmışlar… 

TESLA’DA PANİKTE 

Hatırlatmakta fayda var; Meksika otomotiv endüstirisinde koca bir dev aslında. Ülkedeki en büyük yatırımcılar arasında Türklerde var ve fabrika sayıları oldukça fazla. ABD’nin ünlü elektrikli otomobil markası TESLA’nın da gözü Meksika’da. Elon Musk tarafından yönetilen şirket yaklaşık bir yıl önce kuzey Meksika'da Nuevo Leon eyaletinde devasa bir fabrika planı açıklamıştı. Bu açıklamanın ardından Tesla’nın en büyük tedarikçilerinden Çinli bir parça üreticisi ve Çinli bir teknoloji şirketi aynı eyalete yaklaşık bir milyar dolar yatırım yapacaklarını açıklandı. Tüm bu gelişmeler üzerine ABD, Meksika ile arasındaki ticaret anlaşmasını tekrar masaya yatırmak üzere… 

ÇİN, ABD SINIRINA DAYANDI 

Öte yandan dikkatleri bir anda üzerine çeken karar Çin’in en büyük otomotiv üreticisinden geldi. Ülkemize 2023 Kasım ayında Atto3 modeli ile giriş yapan BYD, Meksika’da dev bir elektrikli araç fabrikası kurma planını açıkladı. Global satış rakamlarında Tesla’yı geçmeyi başaran ve 2024 ilk çeyrek verilerine göre dünyada en çok elektrikli otomobil satışını gerçekleştiren BYD, üretim, ihracat ve satış rakamlarında şuanda küresel çapta en büyük elektrikli araç üreticisi… 

BİDEN ŞAŞKIN ŞAŞKIN İZLİYOR 

ABD Eski başkanı Trump’ın ve rakibi Biden’ın partilerinde birbirlerine zıt görüşlere sahip milletvekilleri, sırf bu konu üzerine bir araya gelerek Beyaz Saray’a bir rapor sundu. ABD basınında gündeme gelen bilgilere göre Başkana sunulan raporda Meksika'dan ülkeye giren düşük maliyetli Çin otomobilleri ve parçalarının, Amerikan otomobil şirketlerinin varlığını ciddi şekilde tehdit ettiği vurgulanıyor. Ayrıca gücünü Çin hükümetinden alan Uzak Doğulu üreticilerin, ucuz ve teknolojik araçlarının Amerika pazarında dengeleri bozduğu raporlanmış. Milletvekillerinin imzası bulunan rapora göre ayrıca ABD’li otomotiv şirketlerin karlılığının ciddi oranda düşürdüğü kaydediliyor. Merkezi Çin'de bulunan şirketlerin Meksika'da üretim yapması ve Kuzey Amerika serbest ticaret anlaşmasından faydalanmasına dikkat çeken raporda; "Çinlilerin otomobil ithalatına açık bırakılan ticari arka kapı, ABD'de toplu fabrika kapanmalarına ve işçi çıkartmalara neden olmadan kapatılmalıdır" ifadeleri yer alıyor… 

KÖŞEYE SIKIŞIYORLAR 

Küresel çapta yaşayan ekonomik durgunluk, ABD’yi de derinde sarsıyor. Son yıllarda yaşadığı en yüksek enflasyonla baş başa kalan ABD enerji, hammadde ve işçi maliyetlerinde yaşanan artış karşısında çaresiz kalıyor. Öte yandan Çinli markaların maliyet konusundaki avantajı, Avrupalı ve Japon markalarla aralarında fiyat yarışı Amerikan üretimi otomobilleri ve arkasındaki dev sanayiyi adeta köşeye sıkıştırmış durumda. Güvenlik konusunda da çıtayı yükseltmeyi başaran Çinli üreticilerle teknoloji, otonom sürüş ve yazılım konusunda baş edebilmek gittikçe zorlaşıyor.