Kıvanç Alphan

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Trichet, dün heyecanla beklenen açıklamasında büyüme tahminlerinin düşürüldüğünü söyleyince Avrupa borsalarına satış geldi.

Aylar, mevsimler geçmesine rağmen piyasalar üzerindeki kara bulutların dağılacağına dair bir işaret hâlâ yok. Hem Amerika hem de Euro Bölgesi büyük problemlerle karşı karşıya. Amerika'dan gelen ekonomik veriler büyük oranda beklentilerin altında. İstihdamda artış yok, tüketici harcamaları ile tüketici güveni dibe vurmuş durumda. Milli gelirin üçte ikisini tüketim harcamaları oluşturduğuna göre, vaziyet hiç iç açıcı değil.

Biz bayram ederken dünya piyasaları çalkalanıyor. Euro, Dolar karşısında, FED'in yavaşlayan Amerikan ekonomisini toparlamak için eylülde ilave tedbirler alabileceği düşüncesiyle 1.45'lere tırmandı.

Piyasalar tamamen, FED Başkanı Bernanke'nin Jackson Hole diye tabir edilen Kansas FED'de bugün yapacağı açıklamalarına kilitlenmiş durumda. 3. tur parasal genişleme vasıtasıyla piyasadaki Dolar likiditesinin artması bekleniyor.

Yen ve Frank, müdahale beklentisiyle geriliyor. Japon Maliye Bakanı, Dolar/Yen paritesi Cuma günü 75.95'e kadar düştüğünde müdahale sinyali verince Yen rakipleri karşısında ani bir gerileme yaşadı. İsviçre'den de bir müdahale beklendiğinden Frank da değer kaybediyor.

Morgan Stanley firması, hem Amerika hem de Avrupa'da yeni bir resesyon riskinin iyice arttığını açıkladı.

Geçen hafta yaşanan panik havası nispeten dinmiş durumda. Dünya piyasaları haftaya yükselişle başlarken, Frank ve Yen'in şiddetle değer kaybetmesinin sebebi müdahale beklentisi.

Hükümetler ve merkez bankaları, kan kokusunu alan piyasaları yatıştıramıyor. Yen ve Frank her gün rekor üstüne rekor kırarken, altın da tarihî zirvelerinde dans ediyor.

Ekonomik büyümenin durma noktasına geldiği, dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD'nin kredi notunun S&P tarafından tarihinde ilk defa olmak üzere AAA'dan AA+'a düşürülmesi tüm dünyayı derinden sarstı.

Yen'e beklenen müdahale sonunda geldi. Parasının aşırı değerlenmesiyle ekonomisi zora giren İsviçre, önceki gün faizleri yüzde 0.25'ten sıfır noktasına indirmişti.

Makalemi yazarken, Amerika'da borç limiti meselesi Senato'da henüz oylanmamıştı ancak Obama kamuoyuna 'anlaştık' bilgisi vermişti. Bu olumlu gelişme piyasanın risk iştahını geri getirince Yen ve Frank geçici de olsa değer kaybetti.

Avrupalı şirketlerin beklentilerden daha az kâr etmesi ve Yunanistan'ı kurtarma planına özel sektör iştirakinin S&P tarafından kısmî temerrüd sayılacağını açıklamasıyla Euro, Dolar karşısında hızla düştü. Buna Amerika'daki borç limiti krizini de eklersek piyasalardaki gerginliğin boyutu tahmin edilebilir.

AB'nin nihayet Yunanistan ile ilgili attığı kararlı adımlar geçen hafta piyasalara olumlu yansımıştı. Liderler 109 milyar Euro büyüklüğündeki ikinci yardım paketini onaylamıştı. Paketteki en önemli ayrıntı, kredi derecelendirme kuruluşlarının 'temerrüd ilanı' tehdidine rağmen özel sektörün de bu yardıma gönüllü iştirak etmesi oldu.

Yazımı yazarken, Avrupalı liderler Yunanistan ile ilgili yardım paketinde izlenecek yol haritası konusunda anlaşma sağladı. Hem krizin yayılmasını önlemek hem de Yunanistan'a verilmesi düşünülen ikinci yardım paketinin genel hükümlerini netleştirmek adına büyük öneme sahip bu toplantı öncesi piyasalardaki gerginlik de had safhadaydı.

Haftanın ilk günü tüm dünya piyasalarında ciddi düşüşler görüldü. Dolar, Euro ve diğer para birimleri karşısında yine değer kazandı.

Borç krizinin, Avrupa'nın üçüncü en büyük ekonomisi olan İtalya'ya sıçrama ihtimali piyasaları bir anda alt üstü etti.

Avrupa'da sular bir türlü durulmuyor. Yunanistan ve Portekiz derken şimdi de İtalya ile ilgili endişeler baş gösterdi.

Yunan ateşi kontrol altında derken, Moody's aniden Portekiz'in kredi notunu indirince piyasalar yeniden alevlendi.

Avrupa Birliği, Yunanistan'a yapacağı yardımı Cumartesi günü resmen onayladı. Zaten kemer sıkma paketleri Yunan parlamentosundan geçtikten sonra piyasadaki iyimserlik havası ve risk iştahı hayli artmıştı.

Son derece gergin bir haftayı, felaketin eşiğinden dönmüş bir şekilde geride bıraktık. Yunanistan, AB'nin yardım için şart koştuğu 78 milyar Euro'luk bütçe kesintisi ve varlık satışı planını parlamentodan 'mecburen' geçirdi.