Kur'an-ı Kerim'e göre Ehl-i Kitap kavramının anlamı ve kapsamı

“Ehl-i Kitap veya Ehl’ül Kitap” kelimesi “ilahî bir kitaba inanlar” anlamına gelmektedir. Bu kullanım Kuran-ı Kerim’de bulunmaktadır. Kuran-ı Kerim öncesinde bu kullanım mevcut değildir.

Medine döneminde indirilen ayetlerde kullanılan bu kavram için Mekke döneminde ise Kuran-ı Kerim’de “ehlü’z-zikr” kavramı kullanılmıştır.

EHL-İ KİTAP KAVRAMI KİMLERİ KAPSAMAKTADIR?

Ehl-i Kitap kavramının kapsamını belirleyebilmemiz için ilahî kitapların kimlere indiğini bilmemiz gereklidir. Tarih boyunca kimi peygamberlere kitap inmiştir kimi peygamberlere ise zebur veya suhuf(sayfalar) indirilmiştir.

Nuh (a.s) ve İbrahim (a.s) soyundan gelenlere peygamberlik ve kitap verilmiş. Hazreti İsa’ya İncil indirilmiş, Hazreti Davûd’a Zebûr, Hazreti İbrahim ve Hazreti Mûsa’ya suhuf indirilmiştir. Suhuf indirilen kimi peygamberler şu şekildedir:

•    Âdem Peygamber'e 10 sahife,

•    Şît Peygamber'e 50 sahife,

•    İdrîs Peygamber'e 30 sahife,

•    İbrâhim Peygamber'e 10 sahife. 

İslamiyet kendisi dışında kitap veya suhuf indirilmiş tüm inanışları “ehl-i kitap” kavramı ile isimlendirmektedir.

İslamiyet gelip Kuran-ı Kerim indirildikten sonra önceki dinlerin hepsini ve o dinlere ait suhuf ve kitapları geçersiz kılmıştır.

Ancak Kuran-ı Kerim’de bu din, kitap ve inanlar için seslenişler vardır.  Âl-i İmran 85. ayette Allah, “Kim İslâm’dan başka bir din arama çabası içine girerse, bilsin ki bu kendisinden asla kabul edilmeyecek ve o ahirette ziyan edenlerden olacaktır.” diye buyurarak İslam dışında bir din olmadığını beyan etmiştir. 

KİME DENİR?

Ehl-i kitap kavramı, Kuran-ı Kerim’de İncil indirilmiş olan Hristiyanlar ve Tevrat indirilmiş olan Yahudiler kastedilmiştir.

Tek bir yaratıcıya inanma yani tevhit inancına sahip olup sonrasında kimi bozulmalara uğramış olan kitaplı din mensupları için bu kavram kullanılmıştır. 

Bakara Suresi, 136. Ayet: "De ki: ‘İnandık Allah’a, bize indirilene, İbrahim, İsmail, İshak, Yakub ve torunlarına indirilene, Rableri tarafından Musa, İsa ve peygamberlere verilene inandık. Onlardan hiçbirini diğerinden ayırmayız ve biz O’na teslim olmuşlarız.’"  

Ali İmran Suresi, 64. Ayet: "Ey Kitap Ehli! Hadi gelin, aramızda bir ortak söze duralım: Allah’tan başkasına ibadet etmeyelim, O’na hiçbir şeyi ortak koşmayalım, birbirimizden başkasını tanımayalım ve Allah’a ortak koşanları terk edelim." 

Kuran-ı Kerim’de Ehl-i kitap anılırken “kafir” olarak anılmaktadır. O yüzden ehli kitap kavramı aslında “kafir” kavramı ile eşleşebilmektedir.

Bunun için Âl-i İmran 64. ayete bakabiliriz.

(De ki: “Ey Ehl-i kitap, gelin aramızda şu müşterek söze uyalım: “Ancak Allah’a kulluk edelim, Ona şirk koşmayalım, Allah’ı bırakıp insanları Rabler edinmeyelim” Yine de, yüz çevirirlerse, “Şahit olun ki, biz Müslümanız deyin!) [Al-i İmran 64]

KUR'AN-I KERİM'DE HANGİ AYETLERDE GEÇER?

“Kendilerine kitap verilenler” (el-Bakara 2/101, 144, 145; Âl-i İmrân 3/19, 20, 100, 186)

“Kendilerine kitap verdiklerimiz” (el-Bakara 2/121, 146)

“Kendilerine kitaptan bir pay verilenler” (Âl-i İmrân 3/23; en-Nisâ 4/44)

EHL-İ KİTAP CENNETE Mİ YOKSA CEHENNEME Mİ GİDECEK? 

Bu konuda Müslümanlar hem sosyal medyadan hem de etraflarından çeşitli şeyler duymaktadır. Bu konuyu Kuran-ı Kerim’den ayetler ile açıklamak akıllarda oluşan veya oluşabilecek sorulara cevap olmuş olacaktır.

İlk önce Kuran-ı Kerim için şu an dünya üzerinde tek bir din vardır. O da İslam’dır.  

Yukarıda da bahsettiğimiz Âl-i İmran 85. ayette de Allah, “Kim İslâm’dan başka bir din arama çabası içine girerse, bilsin ki bu kendisinden asla kabul edilmeyecek ve o ahirette ziyan edenlerden olacaktır.” ve yine Âl-i İmran 19. Ayette “Şüphesiz Allah katında din İslam’dır.” ayetleri ile İslam dışında bir dinin kabul olmadığını anlamaktayız.

Akıllara gelen ilk sorulardan biri şu oluyor bu konuda: “Müslüman olmayıp takva ehli gibi yaşıyor, kimseye zarar vermiyor, iyilikler ediyor. Bu kişi de mi ziyandadır?” bu soru çok çeşitli şekillerde kulaklarımıza çok kere çalınmıştır. 

Bu soru için Nur suresi 39. ayete bakabiliriz. “Kafirlerin iyi işleri engin çöllerde görünen seraba benzer. Susayan kimse onu uzaktan su sanır ama yanına varınca umduğunu bulamaz.” ayeti bizlere bu konuda çok açık cevap olabilmektedir. 

Nur suresinin yanında  bu konuya açıklık getiren ayetler de mevcuttur.

O ayetler; “Kâfirlerin faydalı işleri fırtınalı bir günde rüzgârın savurduğu küller gibidir. Âhirette o işlerin hiç faydası olmaz.” (İbrahim 18),

“Kâfirlerin ‘iyi olarak’ yaptığı bütün işler, kıyamette boşa gider.” (Tevbe 17). 

Bu konu ile ilgili Kuran-ı Kerim’de daha birçok ayet bulunmaktadır. Bu ayetleri aşağıda sizler için derledik.

•    Elbette, Ehl-i kitaptan [Yahudi ve Hristiyan] olsun, müşriklerden olsun bütün kâfirler Cehennem ateşindedir, orada ebedi kalırlar. Onlar mahlûkların en kötüsüdür. (Beyyine 6)

•    Kimi, ona [Muhammed aleyhisselama] iman etti, kimi ondan yüz çevirdi. Bunlara da çılgın ateşli Cehennem yetti. Âyetlerimizi inkâr edip kâfir olanları ateşe atacağız. (Nisa 55, 56)

•    Kâfirlerin cami yapmaları ve [hayır olarak yaptıkları] diğer bütün amelleri, boşa gidecek, cehennemde sonsuz kalacaklar. (Tevbe 17)

•    İbrahim ne Yahudi, ne de Hristiyandı. O Allah’ı tanıyan doğru bir Müslüman idi.) [Al-i İmran 67]

•    “Yahudi veya Hristiyan olun ki, doğru yolu bulasınız” diyenlere de ki: “Aksine biz, hanif [doğru olan] İbrahim’in dinine uyarız.” (Bekara 135)

Hadislerden birkaçını da aşağıda derledik.

•    “Hidayete uyup doğru yolda gidene selam olsun! Sizi İslam’a davet ediyorum. Müslüman olursanız, selamet bulursunuz. Allah ecrinizi iki kat verir. Bundan yüz çevirirseniz, dalalette kalan bütün halkın vebali size yüklenir.” buyurdu. (Buhari, Müslim, Tirmizi)

•    Beni duyup da bana inanmayan Yahudi ve Hıristiyan, cehenneme girecektir. (Müslim)