Zonguldak’taki rödovanslı kömür işletmeleri can çekişiyor

Bu aralar doğup büyüdüğüm Zonguldak’a çok gidiyorum. İnsanlar da ilde gördükleri sıkıntıların bazılarını hâliyle bize de aktarıyor. 

 

En son Zonziad Genel Başkanı Nejdet Tıskaoğlu rödovanslı işletmelerin yaşadığı sıkıntıları bana anlattı. Konunun muhatabı iş insanları da konunun detayları hakkında bilgi verdiler...

 

Önce rödovans ne demek, kısaca onu anlatayım. Rödovans, maden sahalarının işletilmesinin üçüncü kişilere devridir... Maden sahasını devlet de işletebilir, özel sektör de. O sahayı devralan kurum bazı yükümlülükler altına girer. 

 

Rödovans neden önemlidir? 

 

1- Rödovans işletmeleri Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) terk ettiği, üretimden çekildiği atıl sahalarda yüksek maliyetlerle yatırım yapıp, taş kömürünü yeniden üretime ve ekonomiye kazandırıyorlar.

 

2- Yasal statü içinde TTK ile sözleşme yaparak kurumsal kimlikleri ile üretim yapan bu işletmeler TTK'ya ton başına rödovans ücreti ödeyerek, TTK'nın bütçesine katkı sağlıyorlar.

 

3- Devlete vergi ve sigorta primi ödeyerek, devlet bütçesine katkıda bulunuyorlar.

 

4- Binlerce insanımıza iş ve ekmek kapısı olup sosyal hayata büyük destek sağlıyorlar.

 

5- Şehir ekonomisinde dolaşan sıcak para, rödovans işletmelerinde çalışan ve en az iki asgari ücret tutarında maaş alan maden işçilerinin maaşlarından oluşuyor.

 

6- Sektöre bağlı yan sanayinin gelişmesine, ocak vagonları ve maden makineleri üretimiyle ilgili iş yerlerinin sektöre bağlı çalışmasına imkân sağlıyorlar.

 

7- Yaptıkları üretim ölçüsünde, devletin döviz kaybına engel oluyorlar.(*)

 

2011 yılında 5.500 personel istihdamı ve 1 milyon tonun üzerinde üretim yapılarak TTK ile rekabet eder seviyeye gelmiştir. Ancak Soma maden kazası sonrası bu rakam 2014 yılında 4.600 olan çalışan sayısı 1.500’e gerilemiştir. 

 

Peki sıkıntılar ne? Birincisi yer altı kömür madenciliği personelinin ücretleri en az iki asgari ücret seviyesine çıkarılmıştır. Bu asgari ücretin birini devlet karşılıyordu. Şimdi o bir asgari ücretin yüzde 30’unu karşılıyor. Bunun yükseltilmesi gerekiyor.  

 

Rödovanslı işletmelerin de destek ödemelerinden faydalanması lazım. 

 

İkinci konu rödovanslı sahalarda üretilen kömürün Türkiye Taşkömürü Kurumu fiyatıyla Karabük Demir Çelik Fabrikaları‘na (KARDEMİR) satışının sağlanması gerekiyor. Yerli ve millî üretim deniyorsa bunun olması lazım. 

 

Ve son konu EPDK kararı sonrası termik santraller yerli üretilen kömürü değil ithal edilen kömürü alıyor. Bu konuyu geçen yaz da yazmıştım. İthal kömür daha pahalı. Yerli kömür daha ucuz. Neden devletimiz ve termik santraller ülkemizde üretilen kömürü tercih etmiyor! 

 

Bu konunun acilen çözülmesi lazım. Sayın Enerji Bakanımızın bu konularda duyarlı olduğunu biliyorum. Şayet bu mesele halledilmezse yerli işletmecilerin çoğu batacak. Bu da Zonguldak ekonomisini ciddi biçimde etkileyecek. 

 

.....

 

(*) www.zhaber.com.tr/epdk-karari-yanlis-iste-murat-kotranin-rodevans-sahalari-icin-cozum-onerileri