"CH4"

Bazılarınız başlığın bir gazete makalesi için tuhaf olduğunu düşünecektir. Ancak okudukça CH4'ün neden önemli olduğunu göreceksiniz.

CH4 evlerinizde pişirme, soğutma ve ısıtma için kullanılır. Kombinizi yaktığınızda CH4 kullanıyor olma ihtimali oldukça yüksektir. Evinizde kullandığınız elektriğin çoğu CH4'ün bir santralde yakılmasıyla elde edilir. CH4 yakılarak ısı elde edilir, bu ısı suyu kaynatır, buhar elde edilir, bu buhar elektrik üreten türbinleri harekete geçirir ve evlerde lamba, televizyon, bilgisayar, cep telefonu şarjı ve milyonlarca başka şey için kullanılan elektrik üretilmiş olur. Türkiye'de CH4'ün yaklaşık yüzde 50'si elektrik üretimi için kullanılmaktadır. Kullanılan CH4'ün neredeyse tamamı ithal edilmektedir...

Türkiye CH4 ithalatının yüzde 56'sını Rusya'dan, yüzde 18'ini İran'dan ve yaklaşık yüzde 8'ini Azerbaycan'dan yapmaktadır. Türkiye'nin ithalatının yaklaşık yüzde 16'sı sıvılaştırılmış CH4 formundadır ve çoğu Cezayir ve Nijerya'dan gelmektedir.

CH4, normal sıcaklıkta gaz formundadır. Göremezsiniz. Koklayamazsınız. Sobanızdan ya da ocağınızdan gelen koku, güvenlik sebebiyle özellikle kokması için eklenmiş merkaptandır. Bu koku olmasa bir gaz kaçağı esnasında anlamak mümkün olmaz.

CH4 -160 santigrat derece soğutulduğu zaman sıvılaşır. Bu derecenin üzerine çıkmaya başladığında kaynamaya başlar ve gaza dönüşür.

LNG tankerleri CH4'ü sıvı formda taşır. CH4 -160 derece soğutulduğunda, gazken kapladığı hacmin yaklaşık 1/600'ünü kaplar. Yani normal sıcaklıkta CH4 taşımak için o devasa tankerlerin 600 kat büyüğü gerekir.

Japonya'da LNG oldukça değerlidir. Japonya'nın yakın komşusu Rusya'dan bile CH4 alacak boru hatları yoktur. Kullandığı bütün CH4'ü sıvı olarak ithal etmesi gerekmektedir.

CH4 ayrıca, metalleri ısıtmak, tahıl kurutmak, gübre ve başka kimyasallar yapmak için kullanılmaktadır. CH4 sanayide birçok şekilde kullanılır. Türkiye'nin CH4 tüketiminin yüzde 20'si sanayide gerçekleşmektedir. 

Türkiye, ulaşım için çok az miktarda CH4 kullanmaktadır, ama bu durum gelecekte değişebilir. Çok sayıda otomobil ve kamyon üreticisi araçlarında sıkıştırılmış CH4 kullanmanın yollarını arıyor. CH4 ayrıca metanol yapımında kullanılabilir. Metanol süper güçlü yarış arabalarında ve uzaya gönderilen roketlerde yakıt olarak kullanılmaktadır.

CH4 ayrıca benzine çok yakın bir şeye dönüştürülebilir. Katar'da sadece bu işi yapan büyük bir tesis bulunmaktadır. Basit bir gaz olan CH4'ü, arabanızı ya da motosikletinizi çalıştıran kompleks bir sıvıya dönüştürdüğünüzü tahayyül edin... 

Evet, bunlar karmaşık konulardır, ama birkaç makalede ele alacağım ham petrol rafine işinin başlangıcıdır. Metanolün formülü CH3OH'dir. Nitrolu araçlarda kullanılan nitrometanın formülü CH3NO2'dir.

Ukrayna'da yaşanan gerilimin ardında CH4'ü görebilirsiniz. Ukrayna'daki durum, CH4 taşınan boru hatlarıyla yakından alakalıdır. Rusya'dan Türkiye'ye gelen CH4'ü taşıyan boru hatlarının ikisi Ukrayna'dan geçmektedir. Mavi Akım boru hattı Doğu Ukrayna'nın küçük bir kısmından geçmektedir. Moldova, Romanya ve Bulgaristan üzerinden Türkiye'ye gelen Batı Boru hattı Ukrayna'yı boylu boyunca katetmektedir.

Ah, evet, CH4 metandır, topraktan çıkan doğalgazın normalde yaklaşık yüzde 87'sidir. Artık kayadan da doğalgaz çıkarabiliyoruz ve bu durum şimdiden hayal bile edemeyeceğimiz kadar çok şeyi değiştirebilir.