Komisyon formalite: Zira asgari ücret rakamı...

Yıl sonu yaklaşıyor, milyonlarca emekçinin gözü kulağı 12 Aralık'ta başlayacak asgari ücret görüşmelerinde. Ancak milyonlarca asgari ücretli için yeni yıl heyecanı değil, derin bir endişe hâkim. Hayat pahalılığı altında ay sonunu getirmeye çalışan işçiler, cebindeki son kuruşu sayıyor.

Çalışanlar arasında fısıldanan gerçek: Minimum ücret belirleme komisyonu, yarım yüzyıldır sadece bir formalite!

Mevcut komisyonun 15 üyesi var: Beş hükûmet, beş işveren, beş sendika. Ama tarih boyunca her tarafın 5 üyesi tek kişi gibi komisyonda hareket etti.

Siz hiç hükûmeti temsil eden 5 üyeden birinin bile diğer 4 üyeden farklı oy kullandığını duydunuz mu? Hayır. Bu nedenle komisyonun yapısı ne olursa olsun hükûmetin önceden planladığı asgari ücret rakamını değiştiremez.

Asgari ücret belirlenirken esasen işveren ve hükûmetin hassasiyetleri etkili olmaktadır. İşverenler, "Maliyetlerimizi destek olun!" diye bastırırken, hükûmet "Enflasyonu dizginleyelim, işsizliği önleyelim" diyor. Asgari ücret rakamı bu iki hassasiyet terazisinde ortaya çıkacaktır.

Yılların tecrübesiyle bu durumu iyi bilen işçi temsilcisi doğal olarak ben katılsam da katılmasam da komisyona yani asgari ücret rakamına tesirim yok diye mevcut komisyon yapısına haklı olarak karşı çıkıyor.

PATRONLAR: BİZE NE KADAR DESTEK VERİLECEK?

İşveren lobisi, bastırılan döviz kurları nedeniyle asgari ücretin döviz bazında yüksek göründüğü ancak satın alma gücü ve hayat pahalılığı karşısında düşük olduğunu kabul ediyor.

Hakikaten de asgari ücretin boşta kalma maliyeti son derece düşük olduğundan özellikle gençler iş hayatına atılma yerine evde oturmayı yeğliyor. Hâl böyle olunca birçok sektörde işçi bulunamıyor. Hâlbuki asgari ücretin üzerinde maaş verilse çok sayıda genç koşa koşa işe başlayacak. Yani asgari ücretin üzerinde maaş vermek için patronları sınırlayan herhangi bir engel yok. Maalesef her şey devletten bekleniyor!

Patronlardan klasik örnek: Mısır'da bir işçi, Türkiye'dekinin üçte biri maaşla çalışıyor. Rekabet gücümüz eriyor! Peki çözüm? Hükûmetin vereceği "destek primi". Şu an günlük 33,33 TL, aylık 1.000 TL olan bu destek, asgari ücreti belirleyecek kilit unsurlardan biri.

"Destek artarsa asgari ücret de bir nebze daha fazla artacak. Aksi takdirde, işverenler 'Hayır' der!"

Peki bu desteğin kaynağı ne? Devletin bütçesi mi hayır. Cevap: İşçinin de primlerinden oluşan işsizlik Sigortası Fonundan.

AÇLIK SINIRI ALARMI: 33.340 TL'ye dayandı, emekçi hayır demez!

Türk-İş'in verileri aslında son derece ihtiyatlı buna rağmen kasım açlık sınırı 29.828 TL. Yeni asgari ücretin ta Şubat/2026’da işçinin cebine gireceği düşünüldüğünde en azından bu ayda açıklanacak açlık sınırının altında kalmaması lazım. Bu durumda en az 33.000-34.000 bandı olması elzem. Zira "Açlık sınırının altında ücret olmaz! Yasal düzenlemenin amacına aykırı.

Yasaya uygun asgari ücret ne kadar? TÜRK-İŞ'in bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti için belirlediği rakam olması gerekiyor. Kasım ayında 38.752 TL. Şubat/2026’da işçinin cebine gireceği düşünüldüğünde bu rakam 40.000 TL’nin altında olmayacak. Bu bağlamda asgari ücretin iş mevzuatımız hükümleri gereğince 40 bin TL’nin altında belirlenmemesi gerekiyor.

Peki işveren kesimi ve hükûmetin ekonomi politikası analiz edildiğinde yeni asgari ücret ne kadar olacaktır?

Hükûmet enflasyon programını bozmamak, istihdamı korumak, işsizliği önlemek için asgari ücrete hayati ehemmiyet atfetmektedir. İşveren de kârından fedakârlıkta bulunmak istemiyor: Maliyet! Maliyet! İhracat! Rekabet… kartlarını öne sürüyor.

Bu gerçekler ışığında benim analiz net. 5-6 aydan beri yazdıklarımın arkasındayım. "En düşük senaryo %25 (27.600) en yüksek %30 (28.700) Ama Cumhurbaşkanımızın bir dokunuşuyla işverenlere verilecek asgari ücret desteği de bir tık artırılarak 29 bini belki görebiliriz

İŞÇİ TEMSİLCİLERİ: KATILIM SIFIR ETKİ!

İşçi sendikalarının toplantıya gelip gelmemesi fark etmiyor. Neden? Çoğunluk oyuyla karar çıkıyor ve o çoğunluk zaten hükûmet-işveren ittifakında. Hükûmet temsilcileri beş üyeden bir üyeye düşürülse bile...

Sendikalar orada olsa da olmasa da sonuç aynı: Denge İşveren-Hükûmet arasında!..

İşveren talepleriyle hükûmetin istihdam kaygılarının kesişmesinde bir uzlaşı aranacak.

Peki asgari ücrette yıl ortası zammı var mı? Unutun! "Asgari ücret bu yıl da sabit kalacak"…

Asgari ücret, asgari umut mu? Siz ne dersiniz? Yorumlarınızı bekliyoruz!

İsa Karakaş'ın önceki yazıları...