Kü­re­sel k­riz­den çık­ma yol­la­rı

Bu ül­ke­de sos­yal top­lum ve sos­yal dev­le­te düş­man olan­lar kü­re­sel­leş­me ile ulus dev­le­tin bit­ti­ği­ni ilan et­ti­ler. Kü­re­sel eko­no­mi ken­di­ne çe­ki dü­zen ver­me­li. Ulus­la­ra­ra­sı ma­li ku­ru­luş­lar ye­ni­den ya­pı­lan­ma­lı­dır. Çok ulus­lu şir­ket­le­rin sos­yal so­rum­lu­lu­ğu ar­tı­rıl­ma­lı, tüm borç­lar kü­re­sel baz­da kon­so­li­de edil­me­li ve­ya si­lin­me­li­dir. Ti­ca­ret an­laş­ma­la­rın­da in­san hak­la­rı te­mel alın­ma­lı­dır. Tü­ke­tim çıl­gın­lı­ğı­na son ver­mek, kal­kın­ma­yı he­def­le­mek ana ga­ye ol­ma­lı­dır. Ka­rar ve­ri­ci­le­ri de­net­le­yen güç­lü me­ka­niz­ma­lar ku­rul­ma­lı, ulus­la­ra­ra­sı ti­ca­ret adil ol­ma­lı­dır. Av­ru­pa hız­la bü­yük bir en­ka­za dö­nü­yor. "Ba­tı dün­ya­sın­da son yüz­yıl­da de­ğer ve­ril­me­yen, eği­tim kav­ram­la­rın­da bi­li­min kar­şı­tı ola­rak ta­nım­la­nan di­ni ve ma­ne­vi de­ğer­le­rin tek­rar yük­se­li­şe geç­me­si ka­çı­nıl­maz gö­rü­lü­yor." Teh­li­ke­de olan ser­best pi­ya­sa eko­no­mi­si de­ğil öz­gür­lük­tür. Wall Stre­et'te çö­küş ya­şan­mak­ta­dır. "Yas­tık al­tı" kav­ra­mı­nı unu­tan Av­ru­pa­lı­lar kriz­le bir­lik­te ta­sar­ru­fu tek­rar ha­tır­la­dı­lar. Za­ten ban­ka­lar­da­ki ki­ra­lık ka­sa ta­le­bi­nin art­ma­sı bu­nun bir gös­ter­ge­si. Tür­ki­ye şim­di­lik gü­ven­li bir li­man­dır. Ba­tı'nın en ün­lü şir­ket­le­ri­nin de­ğe­ri son kriz­de yüz­de 60-70 eri­di. 18 tril­yon do­lar ha­va­ya uç­tu. Ka­pi­ta­lizm ile il­gi­li te­ori­ler çök­tü. Wall Stre­et do­mi­no et­ki­si ile dün­ya bor­sa­la­rı­nı yık­tı. Dip­siz ku­yu olan kri­zin ne­re­de bi­te­ce­ği de meç­hul. Bu ko­nu­da Ti­me'ın man­şe­ti "Lon­dra ba­tı­yor" şek­lin­de. Yurt dı­şın­da­ki Türk­le­rin pa­ra­sı­nı ge­tir­mek için ta­sa­rı ha­zır­la­nı­yor. Rus şir­ket­le­ri­nin (zen­gin­le­ri­nin kay­bı) 230 mil­yar do­lar. Kriz­den çı­kış for­mü­lü de­ne­tim­li ka­pi­ta­lizm. Esas me­se­le pa­zar­la­rın da­ral­ma­sı. ABD Ha­zi­ne Ba­ka­nı Henry Pa­ul­son'a gö­re ABD'de ma­li alan­lar­da­ki ha­sa­rın gi­de­ril­me­si için ay­lar de­ğil yıl­lar ge­rek­li. Dün­ya kon­trol­lü ka­pi­ta­liz­me ge­çi­yor. (Mer­rill Iynch'in Av­ru­pa, Or­ta Do­ğu, Af­ri­ka di­rek­tö­rü Gary Du­gan) Was­hing­ton Post "Son­ra­ki dün­ya sa­va­şı fi­nan­sal ola­bi­lir." ABD aya­ğı­nı yor­ga­nı­na gö­re uzat­ma­lı. Aç göz­lü­lü­ğün her çe­şi­di­ni sis­tem özen­dir­di. ABD pa­za­rı­na gir­me­nin za­ma­nı­dır. Ame­ri­ka 79 yıl son­ra dev­let­leş­tir­me yap­ma­ya baş­la­dı. Dev­let ça­re­yi mil­li­leş­tir­me­de bul­du. Kriz­de Bill Ga­tes 3 mil­yar do­lar kay­bet­ti. Tah­tı­nı War­ren Buf­fett kap­tı. AB kriz­le ya­tıp kriz­le kal­kı­yor. ABD'nin 2007'de 162 mil­yar do­lar olan büt­çe açı­ğı şu an­da 455 mil­yar do­lar­dır. New York Baş Ma­li Mü­fet­ti­şi Wil­li­am Thomp­son'a gö­re New York fi­nan­sal sek­tö­rün­de 165 bin ki­şi işi­ni kay­be­de­cek. Dün­ya­nın en bü­yük 5. eko­no­mi­si olan İn­gil­te­re sal­la­nı­yor. Kü­re­sel kriz­den Af­ri­ka'da­ki ka­bi­le­ler bi­le et­ki­len­di...