Bazı sahneler hiç yaşanmadı! Mehmed: Fetihler Sultanı tarihi gerçeklere ne kadar uygun?
Kültür - Sanat Haberleri / Türkiye Gazetesi
Mehmed: Fetihler Sultanı TRT1’de yayınlandı. 2 saat 40 dakikalık dizinin ilk bölümü Sultan Mehmed’in 1444-1446 yılındaki ilk saltanat dönemini işliyor. Dizi kurgusundaki bazı noktalar tarihçilerin tepkisini çekeceğe benziyor. Peki bu noktalar neler? Tarihi bilgiler ışığında hızlıca inceleyelim.
İlk fragmanın yayınlanmasından itibaren detayları merak konusu olan Mehmed: Fetihler Sultanı dizisi ilk bölümüyle tarihseverleri ekrana kilitledi.
Titiz bir çalışma ve ciddi emek mahsulü dizi, seyircinin dikkatini tarihe çekmeyi başarıyor.
Birinci bölümde 12 yaşında tahta çıkan Sultan Mehmed’in 2 senelik ilk hükümdarlık döneminde yaşananlar anlatılıyor.
FETİH MÜJDESİ KALPLERE DOKUNDU
Başta Cennetin Krallığı filminde Selahaddin Eyyübi rolüyle hafızalara kazınan, Hollywood yıldızı Ghassan Massoud’u Eyyûb el-Ensarî olarak görüyoruz.
Hendek Savaşı’na hazırlanan sahabeler, bir kayayı kıramıyorlar. Peygamber Efendimiz teşrif ediyor ve burada hem kaya kırılıyor hem de fetih müjdeleri veriliyor.
Eyüp Sultan Hazretleri de atına binerek fetih müjdelerini ihtiva eden hadis-i şerifleri sahabelere ulaştırıyor. Arapça konuşulan bu sahneler titizlikle hazırlanmış ve seyircinin takdirini topluyor.
KLASİKLEŞEN KURGULAR; AŞK, ENTRİKA VE SAVAŞ
Öncelikle tarih dizilerinin gerçekleri anlatmadığı, tarihten vakalar ve kişiler kullanılarak kurgular yapıldığını bilmek gerekiyor. Eğer gerçekten tarihi gerçeklere göre yapılırsa seyirciyi ekrana bağlamayacak, reytingi düşük olabilecektir.
Bu yüzden yapımcı, yönetmen ve senaristler tarihi dizilere klasikleşen kurgular ekler. Bunun dozu bazen yüksek bazen düşük seviyede olur.
Buçuktepe İsyanı'nda kazan kaldıran yeniçeriler
Dizinin tarih danışmanını Prof. Dr. Feridun Emecen olarak görsek de danışmanların dizi kurgusunda doğrudan bir tesiri olmuyor. Bu yüzden Emecen’in kitaplarına da uymayan reyting kaygısıyla eklenmiş, kurgudan kaynaklı tarihi hataları görüyoruz.
Orhan vakası, Çandarlı Halil Paşa ve ekibiyle Şehabeddin Paşa, Zağanos Paşa ekibinin çatışması, Buçuktepe İsyanı ilk bölümün hikaye motivasyonu olarak işleniyor.
Orhan Çelebi (Ali Nuri Türkoğlu) ve Çandarlı Halil Paşa (Selim Bayraktar)
Diğer taraftan da valide sultanlar; Halime Hatun, Hüma Hatun, Mara Hatun ve Rum kızı Eleni arasında yaşanan entrika-aşk hikayesi sahne çeşitliliği oluyor.
Abartılı savaş sahneleri, Sultan Murad’ın kıskanç hanımı Halime Sultanın entrikaları, savaşta yaralanan sultanın kendisini tedavi eden Rum kıza gönlünü kaptırması gibi unsurlarla seyircinin dikkati çekiliyor.
SAKALSIZ FATİH?
Yakın dönemde gerek M. Akif Alakurt gerekse Kenan İmirzalıoğlu ile yapılan diziler -pek çok desteğe, iyi oyunculuk performanslarına rağmen- başarısız oldu.
Serkan Çayoğlu da Mehmed: Fetihler Sultanı dizisinde başarılı bir oyunculuk sergiliyor. Rolünün hakkını veren oyuncu, yüz yapısıyla da Sultan Mehmed rolüne tam oturuyor.
Ancak 1444-1446 yıllarında 12-14 yaşlarında olan padişahı Çayoğlu’nu genç göstermek için traş etmeleri yine de dikkat çekiyor.
Sakalı kesilmiş olsa da oyuncu 12-14’den ziyade 25-30’lu yaşlarda görünüyor. Sakalı çıkmayacak derece küçük olan padişahın da filmdeki gibi savaşamayacağı, savaşmak istese bile cenk meydanına atılmayacağı bir gerçek.
Bu kısımlar sorgulandığında nereden tutarsanız elinizde kalıyor.
ORHAN’LA BÖYLE BİR SAVAŞ OLMADI
Tarihçiler Orhan Çelebi’nin Sultan Mehmed’in ilk saltanat döneminde İnceğiz’e geldiği, fakat taraftar bulamadığı için Şehabeddin Paşa tarafından kovalandığını anlatıyor.
Orhan tahtta hakkı olduğu için Bizans tarafından kullanılan, tehdit unsuru olarak devlete haraç kesilmesine sebep olan bir figür.
Yine tarih kitaplarından dizinin ilk savaş sahnesindeki muharebenin gerçekte hiç yaşanmadığını biliyoruz. Hem savaş alanındaki çarpışması hem de Orhan Çelebi’yi tek başına kovaladığı sahneler dizi kurgusundan ibaret.
12 yaşındaki Sultan Mehmed burada at üstünde veya piyade olarak çarpışmadı.
Hüma Hatun (Açelya Akkoyun)
MOLLA GÜRANİ YİNE YOK
Sultan Mehmed’in savaşçı yönüne dikkat çekilirken entelektüel yönü de kronolojik açıdan abartılı aksettiriliyor.
“İman varsa imkan vardır” sözünün söylendiği, topçu ocağının teftiş sahnesinde 14 değil 19 yaşındaki Sultan Mehmed’i seyrediyoruz.
Tarihçilerin sultanın tahsil ve terbiyesi hakkında anlattıklarıyla dizide çelişkili ve eksik sahneler yer alıyor. Bu dizide de sultanı yetiştirmeye muvaffak olan hocası Molla Gürani’yi göremiyoruz.
AKŞEMSEDDİN’LE SONRADAN TANIŞTILAR
Sultanın gönlüne giren Rum kızının mikroplar hakkında öğrendiği bilgiyi “Akşemseddin Efendi’nin Maddetü'l-Hayat” kitabına atıf yaparak anlatması, bunu Mehmed’in tebessümle dinlemesi de kurgudan ibaret. Sultan burada Eleni’nin hocasına atıf yapmasından etkileniyor.
Rum tabibe Eleni (Esila Umut)
Prof. Dr. Mim Kemal Öke Hocayı da Akşemseddin rolüyle görüyoruz. Ancak gerçekte Hoca Akşemseddin ile sultanın tanışmaları çok sonraki tarihlerde olacaktır.
19 yaşına kadar onu yetiştirenler Molla Gürani başta olmak üzere başka isimlerdir. Onlarla mesaisi de 1446-1451 yılları arasında Manisa’da yoğunlaşacaktır. Ancak buna rağmen dizide sadece Akşemseddin ismini duyuyoruz.
Akşemseddin (Mim Kemal Öke)
Yine son olarak tarih kitaplarında yazmayan bir vakayla tamamlanıyor. O da Sultan II. Murad’ın “ben sana saltanatı bunun için mi verdim” diyerek herkesin önünde o esnada sultan olan Mehmed’i azarlaması ve diz çöktürmesi… Çarpıcı ancak tarihi açıdan kurgudan ibaret bir sahne.
Gerçekte paşaların teklifi üzerine Sultan Mehmed babasını çağırıyor, Manisa’ya dönüyor, burada Molla Gürani ve diğer hocaların nezaretinde 19 yaşına kadar kendini yetiştiriyor.
Sultan Murad II. (Teoman Kumbaracıbaşı)
“HER ŞEY YENİ BAŞLIYOR”
Fatih Sultan Mehmed’i konu alan pek çok film ve dizi denemesi oldu. Ancak tarihi gerçeklere uygun kalitede takdir toplayan bir çalışma olmadı.
Tarih kitaplarında okuduğumuz Fatih’in dünyasını anlatmak kolay değil. Zira devrin isimleri, tarihi cihetle ayrı ayrı dizi filmi yapılacak derinlikte, büyük işlere imza atmış önemli karakterler...
Bu durum da asırlara kök salmış Sultan Fatih ve devri imajının doldurulamamasına böylece milyonlarca lira harcanan prodüksiyonların da başarısız olmasına sebep olabiliyor.
Mehmed: Fetihler Sultanı üzerindeki ciddi emek ve titiz çalışmayla başarılı bir dizi olmaya aday. TRT1’in diğer başarılı tarih dizileri arasına bir yenisi daha eklenecek gibi görüyor.
'da Takip Edin!
