Yeni tehlike: Maymun çiçeği virüsü yayılıyor! Maymun çiçeği virüsü nedir, insandan insana bulaşır mı? Türkiye’de görüldü mü? Belirtileri ve tedavisi

İlk olarak 7 Mayıs’ta İngiltere'de görülen maymun çiçeği virüsünün ilerleyen günlerde çeşitli ülkelere sıçraması dünyada endişeleri artırıyor. Virüsün küresel salgına dönüşme ihtimali de tartışılıyor. Peki, maymun çiçeği virüsü nedir, neden olur? Şimdiye kadar hangi ülkelerde maymun çiçeği virüsü görüldü? Türkiye’de maymun çiçeği virüsü var mı? İşte salgın korkusu oluşturan yeni virüs hakkında merak edilenler…

İki yıldır dünyayı pençesine alan koronavirüsün ardından dünya şimdi de maymun çiçeği virüsü (Monkeypox) ile alarma geçti. Covid-19 yavaş yavaş hayatımızdan çıkarken maymun çiçeği virüsü vakalarının yayılması dünyayı tedirgin etti. Bu noktada “Maymun çiçeği virüsü nedir, belirtileri neler? Maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşır?” gibi sorulara cevap aranıyor. İşte maymun çiçeği virüsü ile ilgili merak edilen soruların cevapları…

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI NEDİR?

Maymun çiçeği, 1980’li yıllarda tamamen ortadan kalkan çiçek hastalığının daha az bulaşıcı hali olarak adlandırılıyor. Bu virüs, çiçek hastalığının daha hafif semptomlara neden olan ve daha az ölümcül hastalığa yol açan bir çeşit akraba virüsü olarak biliniyor.

ABD Hastalık Kontrol Merkezi’ne (CDC) göre maymun çiçeği, virüs enfeksiyonu sonucu meydana gelen nadir hastalıklardan biri. Maymun çiçeğinde, deride döküntü ve kabarıklıklar, ateş, sırt ve kas ağrıları, şişmiş lenf düğümleri en yaygın belirtiler olarak biliniyor.

DSÖ verileri, maymun çiçeği virüsünün ilk olarak Orta ve Batı Afrika’daki tropik yağmur ormanlarında ortaya çıktığını ortaya koyuyor. Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı’na (UKHSA) göre, maymun çiçeği insanlar arasında kolayca yayılmıyor. Öte yandan maymun çiçeği, nadir görülen bir viral enfeksiyon.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELER?

Maymun çiçeği enfeksiyonun belirtileri arasında ateş, döküntü, sırt ağrısı, kas ağrıları, enerji eksikliği, şiddetli baş ağrısı şişmiş lenf düğümleri en sık görülenler arasında. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, ateşin başlamasından 1-3 gün sonra deri döküntüleri meydana geliyor. Döküntüler en çok yüzde görülüyor. Ancak avuç içi, ayak tabanları ve ağızda da baş gösteriyor.

Maymun çiçeği enfeksiyonunun kuluçka süresi genellikle 6 ila 13 gün olarak biliniyor. Ancak Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bu süre 5 ila 21 gün arasında değişebiliyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Tarihte ilk olarak 1958'de maymunda bulunan virüs, insanlar arasında ilk defa 1970'te Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde kayıtlara geçti.

Kısa zamanda 11 Afrika ülkesine sıçrayan virüs, Afrika'nın dışında ilk olarak 2003'te ABD'de yayıldı.

Daha sonra 2018'de İngiltere ve İsrail, 2019'da Singapur ve 2021'de ABD'de, Afrika'ya seyahat eden bazı kişilerde maymun çiçeği virüsüne rastlandı.

Şimdiye kadar en çok Afrika'da etkili olan virüs, 2017'de Nijerya'da en büyük salgına yol açarken ülkede 200 kişi virüse yakalandı ve vakaların yüzde 3'ü hayatını kaybetti.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ İNSANDAN İNSANA BULAŞIR MI?

Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor.

Virüsün Kongo türünün yüzde 10'a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor.

Genellikle hayvandan insana ve nadiren insandan insana yakın temasla bulaşan virüs, vücutta yüksek ateş ve kaşıntılı kabarcıklara yol açabiliyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN AŞISI / TEDAVİSİ VAR MI?

Maymun çiçeği vakalarının başka ülkelere yayılarak küresel salgına dönüşme ihtimali tartışılırken, virüsün ölüm riskine karşı etkili bir aşının olup olmadığı da merak ediliyor.

Konuya ilişkin İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı, maymun çiçeği virüsü için özel bir aşı olmadığını, ancak çiçek hastalığı aşısının bir miktar koruma sağladığını belirterek, ihtiyaç duyulanlara aşının teklif edildiği bilgisini paylaştı.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri de çiçek hastalığını yok etmek için kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsü hastalığına karşı da yüzde 85'e kadar etkili olduğunu gösteriyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TÜRKİYE’DE VAR MI?

Maymun çiçeği virüsü Türkiye basınında da geniş yer bulmaya başladı. Bunun akabinde “Maymun çiçeği virüsü Türkiye’de var mı?” , “Maymun çiçeği virüsü Türkiye’de görüldü mü?” gibi sorular merak edilmeye başlandı. Türkiye’den henüz maymun çiçeği virüsüne dair hiçbir bildirim yapılmadı. Maymun çiçeği vakası Türkiye'de görülmedi. Bakanlıktan da konuyla ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı.

İLK VAKALAR İNGİLTERE'DE GÖRÜLDÜ

En son Kasım 2021'de ABD'de görülmesinin ardından aylar sonra yeniden Afrika dışına çıkan maymun çiçeği virüsü ilk olarak 7 Mayıs'ta İngiltere'de, bundan önce Nijerya'ya seyahat etmiş bir kişide tespit edildi.

İlerleyen günlerde ülkedeki maymun çiçeği vakaları artarken 18 Mayıs itibarıyla toplam vaka sayısı 9'a çıktı.

İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA), yeni vakaların virüsün endemik olduğu bir ülkeyle herhangi bir seyahat bağlantısı olmadığını, bu nedenle bulaşma yoluyla bireylerin enfekte olmasının mümkün olduğunu bildirdi.

UKHSA, yeni vakalardan birinin başkent Londra'da, diğerinin ise ülkenin güney doğusunda tespit edildiğini açıkladı.

İSPANYA'DA 7 KESİNLEŞMİŞ VAKA

İngiltere'nin ardından virüsün yayıldığı İspanya'da Sağlık Bakanlığı verilerine göre mevcut durumda 7 kesinleşmiş, 24 de şüpheli maymun çiçeği vakası bulunuyor.

Vakaların hepsi Madrid'de görülürken sağlık durumlarının iyiye doğru gittiği kaydedildi.

Portekiz'de ise Sağlık Bakanlığı 17 Mayıs'ta, 5 kişide maymun çiçeği virüsü görüldüğünü duyurdu.

İTALYA VE İSVEÇ'TE DE GÖRÜLDÜ

Maymun çiçeğinin yayıldığı bir diğer Avrupa ülkesi İtalya’da ilk vakanın İspanya’dan gelen bir kişide tespit edildiği bildirildi.

İtalyan basınındaki haberlere göre, İspanya’nın Kanarya Adaları’ndan Roma’ya gelen bir kişide maymun çiçeği virüsüne rastlandı.

İtalya Yüksek Sağlık Enstitüsünün (ISS) maymun çiçeği virüsüyle alakalı İtalya’daki durumu takip maksatlı uzmanlardan oluşan özel bir görev gücü oluşturduğu belirtildi.

Maymun çiçeği virüsünün kıtada en son görüldüğü ülke ise İsveç oldu.

Başkent Stokholm'de virüsün bulaştığı bir kişinin hastaneye yatırıldığı ve durumunun iyi olduğu açıklandı. Vakanın hangi nedenle virüs kaptığı ise henüz bilinmiyor.

KANADA'DA 17 ŞÜPHELİ VAKA

Avrupa'nın dışında virüs, Amerika kıtasında ABD ve Kanada'da görüldü.

Kanada hükümetinden dün yapılan açıklamada, ülkenin Montreal bölgesinde 17 şüpheli vaka olduğu kaydedildi.

ABD'nin Massachusetts eyaletine bağlı Halk Sağlığı Birimi de 18 Mayıs'ta, Kanada'ya seyahat eden bir kişinin enfekte olduğu açıklamasını yaptı.

BELÇİKA’DA İLK MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ VAKASI

Belçika'da ilk maymun çiçeği virüsü vakası görüldü, hastanın durumunun ağır olmadığı bildirildi.

Flamanca yayın yapan kamu televizyonu VRT'ye konuşan Antwerp Tropik Sağlık Enstitüsü yetkilisi Isabel Brosius, durumu ağır olmayan hastanın partnerinin de aynı semptomları gösterdiğini ve yakında ikinci vakanın da kaydedilmesini beklediklerini söyledi.

AVUSTRALYA'DA İLK VAKA

Avrupa'da ve ABD'de yayılan maymun çiçeği virüsünün ilk vakası Avusturalya'nın Victoria eyaletinde de tespit edildi.

Eyaletin Sağlık Bakanlığınca yapılan açıklamada, 30 yaşındaki kişinin 16 Mayıs'ta Melbourne'e dönmeden önce hafif semptomlar geçirdiği ve tıbbi yardım istediği bildirildi.