27 model Türkiye'ye gelmiyor mu? İşte işin gerçeği...

İki gündür sosyal medyada yayılan haberlerde “27 otomobil modeline Türkiye kapısı kapatıldı” şeklinde başlıklar atılıyor. 2024 yılı için ülkemize gelmesi planlanan birçok modelin 'tebliğ' bahanesi ile yolu kesildiği, Togg’u korumak için devletin özellikle kanun çıkardığı gibi iddialar öne çıkıyor. Peki iddialar doğru mu? 27 model Türkiye'ye gelmiyor mu? Asıl amaç Togg'u mu yoksa vatandaşı mı korumak? İşte olayın arka planı ve yaşananlar...

Çinli markaların dünya otomotiv piyasasında estirdiği sert rüzgarlar durulmuyor. Birçok ülke tehdit olarak gördüğü Çinliler için çeşitli tedbirler almaya devam ediyor. Örneğin Almanya ülkeye girecek otomobiller için üzerindeki tüm parçaların geri dönüşüm lisanslarını sorgulayarak ithalatı yavaşlatmaya çalışırken, Fransa hükümeti kendi topraklarında otomobil satacak Çinli markaların üretim yaptığı fabrikalarda yıllık karbon salınımına global çevrecilik adına sınırı koymaya çalışıyor. Standartları aşan markalar elektrikli olsa da “Çevreci olmadıkları” gerekçesi ile ülkeye alınmıyor.

AMERİKA TEHDİT OLARAK GÖRÜYOR

Dünyanın en çok satan elektrikli otomobil markalarından Tesla’nın sahibi Elon Musk’ta aynı konuyla ilgili kendi sosyal medya hesabından yaptığı bir açıklamayla dikkatleri üzerine çekti. Amerika Birleşik Devletleri’ne seslenen Musk, eğer ciddi bir önlem alınmazsa Çinli otomobil markalarının piyasadaki tüm rakiplerini yıkabileceğini dile getirdi. ABD hükümetinin yayınladığı bazı raporlarda ise Çinli otomobil markalar, ülkenin sanayi altyapısını bozulabilecek bir tehdit unsuru olarak nitelendirilyor.

TÜRKİYE’DEN TEBLİĞ KARARI

Ticaret Bakanlığı 2023 kasım ayında yayınladığı elektrikli araçların ithaline ilişkin tebliğ ile Türkiye’de satışacak yeni teknolojiye sahip elektrikli araçlar için bazı kriterleri yürürlüğe aldı. Bu sayede tüketici güvenliği, satış sonrası hizmet kalitesinin artırılması, batarya parkının izlenmesi ile batarya geri dönüşüm süreçlerinin daha etkin yönetilmesi amaçlanıyor.

PEKİ NE İSTENİYOR?

Yayınlanan tebliğe göre belirtilen bakım ve onarım standartlarda 7 coğrafi bölgede en az 20 yetkili servis istasyonunun ithalatçının kendisi tarafından kurulmuş olması ve TSE tarafından belgelendirilmesi gerekiyor. Elektrikli araç alım, satım, bakım ve onarımından sorumlu olacak kişilerin TSE veya Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından yeterlilik belgesine sahip olması, ithalatı yapılacak her bir marka için Türkiye'de kurulmuş en az 40 personele sahip Türkçe çağrı merkezi ile hizmet verilmesi gerekiyor.

TOGG MU KORUNUYOR, VATANDAŞ MI?

Avrupa birliği tarafından hazırlalan bir raporda, Çin’de yılda 400 den fazla startup sadece elektrikli araçlar üzerine proje geliştiriyor. 2024 takvim yılı itibari ile Çin’de otomobil üreten markaların sayısı 100’ün üzerinde. Fakat bunların içinde sadece 7 tanesi toplam pazarın %80’lik kısmına hakim. Mutfağın arka tarafına baktığımızda sürekli yeni kurulan, filizlenip dünyaya açılan ve daha tanınmadan batan birçok Çin markası otomobil piyasasında boy gösterme çabasında. Dev markalar arayı açmaya devam etse de küçük girişimcilerin deneme çıkışlarının ardı arkası kesilmiyor.

Bu noktada Avrupalı hükümetlerin aldığı önlemler gerçekten önem arz ediyor. Türkiye dahil birçok ülke ithalata koyduğu engellemelerle yarını olmayan markaların önü kesilerek tüketicileri korumaya çalışıyor. Bu noktada önem arz eden konu ise köklü tecrübeye sahip dev markaların “koruma” tedbirleri kapsamında yatırım iştahlarının kaçırılması. Bunlardan başında ülkemizdeki failyetlerini artık hibrit bir modeller sürdürme kararı alan BYD. Şuan dünyanın en çok satan marka sıralamasında Tesla ile kıran kırana mücadele veren BYD, Türkiye’de ciddi yatırım planları yapan markalardan birisi. Çin devi Chery ve MG’de Türkiye pazarı için yeni stratejiler belirleyerek ülkemizdeki yapılanmalarını güçlendirme planlarında.

27 MODEL TÜRKİYE’YE GELEMİYOR “MU”?

İki gündür sosyal medyada giderek yayılan haberlere göre “27 modele Türkiye kapısı kapatıldı” şeklinde başlıklar atılıyor. 2024 Yılı için ülkemize gelmesi planlanan birçok modelin “TEBLİĞ” bahanesi ile yolu kesildiği, Togg’u korumak için devletin özellikle kanun çıkardığı gibi spotlar yazılıyor. Habere konu olan markalar ve modeler incelendiğinde ise içlerinden bazıları tebliğ kararının ne kadar doğru olduğunu gösteriyor. Örneğin Çinli Neta listede 3 modeli yer alıyor. Sadece İstanbul ve Ankara’da iki nokta ile satış-servis hizmeti veren marka tebiğ kararına takılan markalar arasında. Öte yandan listede yer alan bazı Avrupalı markaların üretim planlamasına yapılan değişikliklerle lansman takvimi değiştirmesi sadece Türkiye değil, birçok Avrupa ilkesinde de satılmasına engel teşkil ediyor.

SEKTÖR ÇÖZÜM BEKLİYOR

Otomobil Distribitörleri ve Mobilite Derneği Başkanı Ali Haydar Bozkurt’un tebliğ kararı ile ilgili açıklamasında son dönemde Türkiye pazarına girmeye başlayan elektrikli araç marka sayısındaki artışa dikkat çekerek “Özellikle de tüketicilerin mağdur olmaması adına bazı önlemlerin alınması kaçınılmaz görünüyor” ifadelerini kullanmıştı. Bozkurt konuşmasında şu ifadelere yer verdi:

"Biz de ODMD olarak, henüz yeni bir teknoloji olan elektrikli araçlarla ilgili standartların belirlenmesi ve tüm detaylarıyla uygulanması gerektiğini düşünmekteyiz. Araçların servis ve onarım hizmeti alacağı tesisler ve bu tesislerdeki güvenlik ekipmanları, araçlara hizmet verecek teknik personelin eğitimi gibi konular hayati önem taşımaktadır. Örneğin bu konuda eğitimsiz bir teknisyenin elektrikli araca müdahalesi, teknisyenin can güvenliği için yüksek risk oluşturmaktadır.

Aynı şekilde elektrikli bir araçta servis ve onarım esnasında oluşabilecek negatif bir durumda, araca nasıl müdahale edileceği konusunda gerekli eğitimlerin alınmış olması ve müdahale ekipmanlarının servis hizmeti veren yetkili bayilerde standart olarak bulunması gerektiği konusunda da hemfikiriz. Ancak diğer yandan, yukarıda bahsedilen amacın ötesinde, ticaretin engellenmesi seviyesinde bir noktaya ulaşan önlemlerin, ülkemizde yatırım yapmayı planlayan yerli ve yabancı yatırımcıların cesaretlerinin kırılmasına sebebiyet verebileceğini düşünüyoruz.

Yatırım ortamının iyileştirilmesine engel teşkil edecek uygulamalardan kaçınılması gerektiği kanaatindeyiz. Çıkan son tebliğ ile, sadece pazara yeni giriş yapacak marka ve modeller değil, ülkemizdeki yerleşik ve hatta üretim yatırımı olan markaların da birçok modelinin satışını engellemeye yönelik bir durum oluşmuştur.

Elektrikli araç teknolojisinin gerektirdiği tüm güvenlik standartları belirlenmeli ve bunun birebir uygulanması şartı getirilmelidir. Bu şekilde hem elektrikli araç kullanıcısının hem de araca hizmet veren teknisyenlerin güvenliği en üst düzeyde sağlanmalı, gereken standartları yerine getirmeden hiçbir markanın pazara girişine izin verilmemelidir. Bununla beraber tüm dünyada kabul görmekte olan elektrikli araçların, vatandaşın faydasına olacak şekilde rekabetçi bir ortam oluşturulması da engel olunmamalıdır."