Yetenekli Kalemler

Bir süredir susuyoruz. Güzeli söylemekten çekiniyor, hayrı dillendirmekten korkuyoruz. “Riya olur mu?” deyip susmayı tercih ediyoruz. Oysa şer, sokak ortasında davul çalıyor; günah, reklam panolarında parlıyor; kötülük, ekranlarda başköşeye kuruluyor.

Necip Fazıl üstadın Sakarya şiirini hatırlamayanınız yoktur… O mükemmel mısraların hitamındaki sondan ikinci beytine şöyle kendi âcizane dünyamızda, mutasavvıf bir ruh ile nazar eylemeye ne dersiniz?

Her yaşantı, her deneyim başka bir öğüt başka bir nasihattir. Hayatımızı yeniden yaşayabilseydik belki başkalarının nasihatine ihtiyacımız olmayabilirdi. En azından biz olmadığımızda her şey kötüye gider diye endişelenmez, dikkatle bakar gerçekten görür yaşar ve vazgeçmezdik. Küçük problemleri dert etmez, başkalarının kusurunu araştırmaz buna karşılık kendi kusurumuz varsa onları iyileştirmeye odaklanırdık. Bilhassa bizden çok şeye sahip olanların ve kimin neyi nasıl kazandığı bizi hiç ilgilendirmezdi. İyiliğe devam eder sahip olduğumuz her şey için şükrederdik. Güler yüzlü olmayı yüzümüzden hiç eksik etmez, kimseye yük olmaz buna karşılık çekebilirsek yük çekerdik.

Kardeşlik anlatılabilir mi? Anlatılır ama kardeşliği kardeşin olmadan hissedemezsin... Çünkü kardeşlik anlatılmaz yaşanır ve yaşatılır...

Sırtını dönmediğinde başlar kardeşlik bazen, doğduğun evde başlamaz. Aynı anneden olsan da kalbin aynı yerden atmazsa kardeş olsan da kardeş değilsindir. Yani kardeşini kardeş olarak yanında hissetmezsin. Çünkü kardeşlik, aynı kanı taşımaktan çok daha öte bir duygudur... Aynı yükü taşımaya gönüllü olmaktır, kardeşlik.

İrade: İnsanın bir şeyi yapıp yapmamaya karar verme gücüdür. İrade; insanın içinden gelen iç seslere verdiği tepkilerdir veya veremediği. Burada olayları anlama, kavrama ve de irdeleme önem kazanıyor. Hangi durumda nasıl düşünüleceği ve davranış biçimi benimseneceği gelişmeleri etkileyecektir. 

Hayat, çoğu zaman farkına bile varmadan içinden geçip gittiğimiz bir ırmak gibi… Zaman ise bu ırmağın hem taşı hem suyu hem de akışıdır. Tutmaya çalıştıkça elimizden kayan, geri getirmeye çalıştıkça bizden uzaklaşan en kıymetli hazinemizdir.

Behlül Dânâ Hazretleri bir gün Halife Harun Reşîd Hazretleri’nin kendi şahsi malıyla bir cami yaptırmakta olduğunu işitir. Büyük bir memnuniyetle, “Aferin, maşallah ona!” der ve doğruca cami inşaatına gider. İnşaatta bulunan bütün kerpiçlerin üzerine büyük harflerle “Behlül” adını yazar. Bunu duyan Halife Harun Reşîd Hazretleri hemen oraya gelir, hiddetle sorar:

Her birey, önemli olduğunu hissetmek arzusuna sahiptir. Birine önemli olduğunu hissettirirseniz, sizin için daha çok şey yapar. İnsanların kendilerini büyük insan gibi hissetmelerini sağlarsanız karşılığını daima alırsınız.

“Can” canı arar, insan insanı. Lakin her buluşma vuslat değildir. Her tebessüm dostluk, her sohbet sadakat değildir. İnsan, binlerce kişiyle karşılaşır da yalnızca birkaçına “canımın içi” diyebilir. İşte o birkaç kişiden biri varsa hayatında, bir cancağızın olmuştur. Ne büyük nimettir!

Hayatın karmaşası insanları yormakta. Stresli hayat istenmeyen söz ve davranışlara sürüklemekte. Aşırı tüketim hırsı reklamların etkisiyle çok kazanayım çok harcayayım düşüncesini oluşturuyor. Yatlarım katlarım olsun anlayışı ile fütursuzca işlere kalkışmak aslında insanı epey yormakta ve çıkmazın içine atmaktadır. Öyle ki bu had safhaya vardığında cinayetlere kadar gidebilen bir çıkmaza sürüklenebilmektedir.

Bilgilerin karışık olduğu, belli konularda farklı farklı birçok görüşün olduğu zamanlarda doğru olanı nasıl anlarız? Ya da bize bir haber, iddia, tahmin veya yorum geldiğinde bunların aslı olup olmadığını nasıl anlarız? Şayet o konulara dair bilgilerimiz varsa önümüzdekinin doğruluğunu veya yanlışlığını gayet tabii anlayabiliriz. Lâkin bilgimiz yoksa. Veya mevcut bilgimiz yeterli değilse. O vakit ne yapılacak?

Bilge Kağan’ın toplumuna nasihati yani bir öğüdü vardır: “Türk milleti, tokluğun kıymetini bilmezsin. Açlık, tokluk düşünmezsin. Bir doysan açlığı düşünmezsin. Öyle olduğun için beslemiş olan kağanının sözünü almadan her yere gittin. Hep orda mahvoldun, yok edildin. Orda, geri kalanınla her yere hep zayıflayarak, ölerek yürüyordun. Tanrı buyurduğu için, kendim devletli olduğum için, kağan oturdum. Kağan oturup aç, fakir milleti hep toplattım. (Bir araya getirdim) Fakir milleti zengin kıldım. (Çünkü birlikten güç doğdu) Az milleti çok kıldım. (Bir araya gelince güç oluştu, millet meydana geldi.) Yoksa, bu sözümde yalan var mı?”

Üslup kimliğidir insanın, diliyle insanları kıranları, ibadetleri temizleyemez bu yüzden… Bazen sadece kelimeler değil, sessizlik bile çok şey ifade edecektir. Sessizlik, bir insanı tanımaya yetecektir. Zira sustuklarınızı duyan biri, size dair sözcüklerinizin ötesinde bir tını duyacaktır. Ruhunuzun tınısını… O tınıyı duyabilen insan, kişiliğinizin marazlarını da görebilir diye düşünüyorum. Kişiliğinizin marazları demişken mevzu kusurlu olmak yahut kusur aramak değildir, mevzu esasında; kusurlarımızın ne kadar farkında olduğumuzdur.

Seksenler doksanlar çocuğu iseniz kesinlikle hayatınızda bir günlüğünüz olmuştur. Hani gizlice yazıp, sonra kilidini takıp giysilerinizin arasına sakladığınız o esrarengiz defter...

Şimdi bir yapay zekâ furyası aldı başını gidiyor. İnsanlar yapay zekânın maharetlerini ballandıra ballandıra anlatıyor. Uzmanlar ileride ne gibi sorunlar teşkil edeceğini uzun uzun tahlil ediyorlar. İnsanların artık hayatlarını yapay zekâ ile idame ettireceklerini, kimseye ihtiyaçları kalmayacaklarını söylüyorlar... Yapay zekâ her iş için danışılır hâle gelmiş, yapay zekâ bir istişare(!) makamı hâline gelmiş...

Muhafazasını hedeflediğimiz değerlerden biri de neslin korunması olmalıdır. Nesli korumak ve devam ettirmek çocukları sağlıklı ve uygun şartlarda bakıp büyütmek daha da önemlisi onlara nitelikli bir eğitim vermekle mümkün olacaktır.

Hayatta bazı sözler vardır, bir kez duyarsın ama ömrün boyunca içinde yankılanır. Benim için o sözlerden biri, çok sevdiğim bir ablamdan kalmıştı: “Ne kadar ekmek, o kadar köfte.”

Korku; bir tehlike veya tehlike düşüncesi karşısında uyanan kaygı duygusudur. Kötülük gelme ihtimalini düşünme durumudur. Korku ayrıca bilgisizliğin, ertelemenin ve de kararsızlığın ürünüdür.

Hayatta hiç kimse “ayranım ekşi” demez... Hiç kimse “ben başaramadım” diye kabahati kendinde bulmak istemez... Hemen hiç kimse sorumluluğu üzerine almak istemez.