Çiftçi tarladan dert biçti: Buğday, tüccarın insafına kaldı
Ekonomi Haberleri
Buğdayda rekor rekolte geliyor, ürün bol. Ancak TMO çiftçiden buğday almakta ağır davranınca üretici tüccarın elinde kaldı. Maliyetleri 2’ye katlanan çiftçi, geçen yılın bile altında fiyatla ürününü tüccara satmak zorunda kalıyor. Üreticiler “Çiftçi mecbur satıyor. Tüccar stokluyor. İhracat açılırsa yine aracı kazanacak, TMO el atsın” diyor...
ÖMER TEMÜR'ÜN HABERİ - Buğday üretimi rekora koşuyor. Hasadın tamamlanmak üzere olduğu buğday ve arpada beklentilerin üzerinde rekolte artışı söz konusu. Elde edilen ürünün, bütün tahminleri geride bırakarak 21 milyon tonu aşması bekleniyor.
Sezon öncesinde Ulusal Hububat Konseyi 2022-2023 sezonu için 20 milyon ton öngörüsünde bulunurken, Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 20 milyon 500 bin ton buğday, 8 milyon 600 bin ton rekolte tahmini bulunuyordu. Rekoltenin yüksek olması, dünyada yaşanan gıda krizi sebebiyle büyük önem taşıyor ve umut veriyor ama madalyonun diğer yüzüne baktığımızda, bazı uygulamaların hububat üretimini sürdürülebilir olmaktan çıkardığını görüyoruz.
Hasadın sona ermek üzere olduğu bugünlerde ekim maliyetleri enflasyonun üzerinde artış kaydederken, buğdayını TMO’ya veremeyen üretici, yok fiyata tüccara satmak zorunda kalıyor.
AKARYAKIT VE GÜBRE FİYATLARI FIRLADI
Hatırlanacağı gibi 14 Mayıs seçimleri öncesi benzin litre fiyatı 19,76, motorin litre fiyatı da 18,58 liraydı. Seçimlerden bugüne kadar benzine yaklaşık 14 lira 25 kuruş, motorine de 13 lira 80 kuruş zam geldi. Şu an bir litre mazotun fiyatı 38 liraya dayandı.
Biçerdöver fiyatı bir yılda yüzde 80 artış gösterdi. Zam dalgasından tarımsal üretimin en önemli maliyet kalemlerinden olan üre de nasibini aldı. Taban gübre yüzde 30 zamlanarak 8 bin 500 liradan 11 bin liraya, üre gübrenin tonu da yüzde 42 artarak 9 bin 500 liradan 13 bin 500 liraya yükseldi. Bir tonda tam 4 bin lira artış gerçekleşti.
Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin (TZOB) verilerine göre, Temmuz 2022’de üre gübre 13 bin 500 TL’ye satılıyordu. Geçen sürede 9 bin liranın altına kadar düşen gübre fiyatları, yine aynı seviyeye ulaştı. Üretici yeni sezon hazırlığına yine yüksek girdi maliyetleriyle başladı.
TÜCCAR, GEÇEN YILIN ALTINDA ALIYOR
Diğer yandan devletin açıkladığı ve makarnalık buğdayda 10,20, ekmeklik buğdayda destekle birlikte 9,35, yemlik üründe de 8,25 lira olan taban fiyatla ürününü ofise satamayan çiftçi, aracının insafına terk edilmiş durumda.
Sivaslı üretici Erhan Taş buna güzel bir örnek. Rakımı yüksek ve havası sert olduğu için Türkiye’de en son buğday hasadı yapılan bölgeler arasında Sivas’ın Şarkışla ilçesi bulunuyor. Şarkışla’da 1.200 dönüm alanda buğday ekimi yapan Erkan Taş, TMO’ya 400 ton buğday kotası bulunduğunu belirterek 1 ton buğday satışı bile yapamadığını söylüyor.
Taş, arazisinin tamamına Kızıltan cinsi buğday ekimi yapmış. Ofise götürdüğünde binbir bahane ile buğdayının alınmadığını söylüyor. Taş “Geçen sene TMO’ya yemlik buğdayı 7,80 TL’ye satmıştım. Bu yıl TMO’nun alım fiyatı 8,25 TL. 400 ton kotam olmasına rağmen Ofis’e 1 ton bile satış yapamadım. Ofis türlü bahanelerle ürünü almıyor. Ben de buğdayı 5,45 TL’ye tüccara vermek zorunda kaldım. Yani geçen yılın çok altında. Bu durum çiftçiye darbe, aracıya avantaj oluyor. Ekim ayı geliyor. Buğdayı zararına vermek zorunda kalan üretici ekim yaparken korkak davranacaktır” diyor.
GEÇ MÜDAHALELER İLE İŞ ÇIKILMAZ BİR HÂL ALIYOR
Bu yıl rekoltenin bol olacağının daha sezon başında belli olduğunu söyleyen üretici birlikleri ise tedbirlerin son dakikaya bırakılmasını eleştiriyor. Birlik temsilcileri “Buğdayda ihracat konuşuluyor. Bu gerçekleşirse fiyat yükselir ama tüccar üreticinin elindeki buğdayı aldığı için kazanan yine aracılar olacak, çiftçi geçen yılki fiyatın altında ürününü satmış oldu” dedi.
Maalesef tarım konusunda geç müdahaleler işi çıkılmaz bir noktaya getiriyor. Bu yıl biçerdöverler tarlaya girdiğinde buğday ve arpada taban fiyat ilan edilmemişti. Haziran ayında açıklandığında ise tüccar tarafından depolamaya başlamıştı bile.
Aynı çarpık döngü fiyata müdahale konusunda da kendi gösteriyor. Yarın Tarım Bakanlığında buğday fiyatlarına müdahale için bakanlık yetkilileri ve üretici birlikleri arasında bir görüşme gerçekleştirilecek. Makarna üreticileri buğday fiyatlarının yükseltilmesi taraftarı değil. Rusya’nın tahıl koridorunu askıya almasını gerekçe gösteren makarna sektörü buğday stokunun elzem olduğunu dile getiriyor. Üretici birlikleri ise bir yanda maliyetlerdeki artış diğer yanda buğday fiyatlarındaki düşüşün üreticiyi zor durumda bıraktığını belirterek buğday fiyatının sürdürülebilir seviyeye çekilmesinin gerektiğine dikkat çekiyor. Bunun için de ihracat vizesi istiyor. Eğer buğdayda ihracatın önünü açılırsa bu da fiyatların dengelenmesini sağlayacak.
2 KATI MALİYETLE NASIL BUĞDAY EKERİM?
Peki bunun üreticiye faydası olacak mı? İşte kritik soru bu. Buğdayda hasat sona ermek üzere. Buğdayda taban fiyat açıklanırken, TMO alım yaparken geç kalındı. Çiftçi ilk başlarda randevu bile alamadı. Şu an Ofis önünde buğdayını satmak için sıraya girenler türlü bahanelerle geri çevriliyor. Çünkü Ofis geçtiğimiz yıl Rusya ve Ukrayna buğdayı ile ambarları doldurmuştu. Yani yerli üreticinin buğdayına ambarda yer yok. Ulusal Hububat Konseyi ve TÜİK rekoltenin tahminlerini ortada iken fiyatlara müdahalede de geç kalındı. Yarın ne kadar çıkarsa çıksın çiftçi bundan yine faydalanamayacak. Çünkü çoktan ürünü elinden çıkardı. Şu an çiftçinin buğdayı tüccarın elinde stoklanmış durumda. Eğer ihracat vizesi çıkarsa bundan yine tüccar ve aracılar kazançlı çıkacak. Geç gelen müdahaleler aracıları zengin ederken üreticiyi bitiriyor.
Çiftçi artık düşük fiyata sattığı buğdayı iki katı maliyetle tekrar nasıl yerine koyacağını düşünüyor.
'da Takip Edin!
TMO çiftçinin ve Türk milletinin zor gun dostudur.devletin kuruluşu olan TMO üretici çiftçinin ürettiği ve bir yıl boyunca geçimini temin ettiği ürünlerini satarak paraya çevirmek istediğinde devletimizin kuruluşu olan TMO nun ürünleri açıkladığı fiyattan almasının ve bu alımlarında en kisa sürede gerçekleştirmesinin ve ciftcinin ihtiyacının karşılaması hususunda tüccarın insiyatifine bırakılmamasını,birde ürün alımında dekar başına alım kotasının uygulanmamasını can-ı gönülden diliyor ve bekliyorum.Saygilarımi sunuyorum.