Türkiye'nin ekonomide 3 yıllık yol haritasının belirleyen Orta Vadeli Program belli oldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, yeni programın temel hedeflerini ve politika alanlarını açıkladı. OVP hedeflerinde 2024, 2025, 2026 ve 2027 enflasyon beklentileri de paylaşıldı. Öte yandan yeni OVP Resmi Gazete'de yayımlandı.
2025-2027 dönemini kapsayan yeni "Orta Vadeli Program" açıklandı. Yeni programı kamuoyuna duyurmak için kameralar karşısına geçen Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, programın ana hedefinin enflasyonu tek haneye indirmek olduğunu söyledi. 2024, 2025, 2026 ve 2027 enflasyon hedeflerini paylaşan Yılmaz, enflasyonda tek hane için tarih verdi. İşte ekonomide 3 yıllık yeni yol haritasının detayları...
Cevdet Yılmaz'ın açıklamaları şöyle:
Bu Programın amacı, makroekonomik politikaları belirlemek ve temel ekonomik büyüklükleri, gelir-gider tahminlerini, bütçe dengesini ve borçlanma durumunu ele almaktır. Ayrıca, kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içermektedir.
OVP, makroekonomik politika çerçevesi ve hedefleri ile öncelikli reform alanlarını ve takvimini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, ekonomik istikrarı sağlamak ve sürdürülebilir büyümeyi desteklemek için belirlenen politikalar ve reformlar, önümüzdeki üç yıllık dönemde ekonomimizin yol haritasını oluşturacaktır.
Geçtiğimiz dönemdeki OVP'yi değerlendirdiğimizde son 1 yıldaki beklentiler gerçekleşmiştir. Buda programımız öngörülebilirliğini ortaya koymuştur. Büyümedeki dengelenme ile birlikte cari işlemler dengesi beklentilerin altında gerileyerek olumlu anlamda gelişmiştir. İşsizlik oranları hedeflediğimizin altında gerçekleşmiştir. Makro ekonomik göstergelerdeki olumlu gelişmeler yatırımcıların ülkemize bakış açışını değiştirmiştir. Ülkemizin kredi notları ve risk puanı gerilemiştir.
Ekonomi üzerindeki olumlu sonuçları net bir şekilde ortaya konmuştur. Programımız başarı ile çalışmakta ve sonuç elde etmektedir. 2023'teki küresel ve bölgesel zorluklara rağmen Türkiye ekonomisi güçlü büyüme kaydetti. Deprem felaketine ve küresel olumsuz gelişmelere rağmen, ekonomimiz yüzde 5,1 oranında büyüyerek 14 yıl boyunca kesintisiz büyüme sürecini devam ettirmiştir. 2024 yılının ilk yarısında milli gelir büyümesi yüzde 3,8 olarak gerçekleşmiş olup, ekonomimizin sağlam temeller üzerinde büyümeye devam ettiğini göstermektedir.
DEZENFLASYON SÜRECİ ETKİLİ OLMAYA BAŞLADI
Enflasyon tarafında ise, geçiş dönemi tamamlanmış ve dezenflasyon dönemi başlamıştır. 2024 yılının Ağustos ayı itibarıyla birikimli TÜFE artış oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre gerileyerek yüzde 52 olarak kaydedilmiştir. Bu durum, dezenflasyon sürecinin etkili olmaya başladığını göstermektedir. Eylül ve sonrası bu eğilimin sürmesini bekliyoruz.
TL'YE OLAN GÜVEN ARTIYOR
TL'ye olan güven geçtiğimiz dönemde önemli ölçüde artmıştır. TL mevduatların payı dikkat çeken biçimde artmıştır. TL mevduatları yüzde 53,6'ya kadar yükselmiştir. Bu oran TL olan güvenin arttığını göstermektedir. Özellikle TL'nin güçlenmesi enflasyonla mücadelede önemlidir.
REZERVLER VE RİSK PRİMİ
Rezervlerde önemli gelişmeler yaşandı. Brüt uluslararası rezervler Mayıs 2023'te 98,5 milyar dolar iken 23 Ağustos 2024 itibarıyla 150,4 milyar dolara kadar yükselmiştir. Risk primi ise Mayıs 2023'te 703 puan iken Eylül 2024 itibarıyla 283 puana düşmüştür. Bu gelişmeler ekonomide işlerin doğru olduğunu ve piyasaya olumlu yansıdığını göstermektedir.
BÜTÇE AÇIĞI
2003-2023 yılları arasında bütçe dengesi ortalama olarak GSYH’nin yüzde 2,6’sı seviyesindeydi. 2023 yılı için Bütçe Kanunu ile öngördüğümüz bütçe açığı yüzde 3,5 iken yaşanan deprem felaketi ve bunun ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerinin yansımasıyla Eylül ayında OVP’de yüzde 6,4 oranında bir bütçe açığı öngörülmüştür. Bu dönemde, deprem felaketi, emekliliğe hak kazanma koşullarına yönelik düzenlemeler ve kamu personeline yönelik ücret artışlarına dair düzenlemeler sonrası artan kamu harcamaları, bütçe dengesinin bozulmasına yol açmıştır.
Bütün bunlara rağmen, alınan tedbirler ve uygulanan maliye politikalarıyla 2023 yılının Aralık ayı itibarıyla bütçe açığı yüzde 5,2'ye gerilemiştir. Bu rakamın yüzde 3,6’lık kısmı doğrudan deprem etkisinden kaynaklanmıştır. Bununla birlikte, bu amaçla yapılan harcamalar geçici özellik taşıdığından yapısal dengeyi bozmamaktadır. Ayrıca depreme yönelik harcamaların önemli bir kısmı yatırım niteliği taşımaktadır.
Orta Vadeli Program açıklandı! İşte enflasyonun tek haneye düşeceği tarih - 1. Resim
YENİ OVP'NİN TEMEL HEDEFLERİ
Yeni programımızın makroekonomik politika çerçevesi ve temel hedeflerinin ana başlıkları şöyle:
Enflasyonun kademeli olarak tek haneli seviyelere düşürülmesi
Büyüme potansiyelinin enflasyonist baskı oluşturmadan yükseltilmesi
Beşeri sermayenin güçlendirilmesi
Sabit sermaye yatırımlarının artırılması
Toplam faktör verimliliğinin artırılması
Yapısal reformlarla verimliliğe dayalı yatırım, istihdam, üretim ve ihracatın artırılması
Deprem sonrası yeniden inşa ve ihya çalışmaları
Orta-üst gelir grubundan üst gelir grubuna çıkılması
Gelirin tüm kesimlere adil bir şekilde dağılımı
Para, maliye ve gelirler politikalarının güçlü eşgüdümü
Demografik fırsat penceresinden azami düzeyde faydalanılması
Ekonomide 3 yıllık yol haritası! Orta Vadeli Program açıklanıyor... - 1. Resim
OVP'NİN TEMEL POLİTİKA ALANLARI
Makroekonomik ve finansal istikrarın kalıcı hale getirilmesi
Kamu mali reformlarının hayata geçirilmesi
Ar-Ge yenilikçilik kapasitesinin geliştirilmesi
Yeşil ve dijital ekonomiye geçişe yönelik teknolojik dönüşümün sağlanması
Beşeri sermayenin güçlendirilmesi
İşgücü piyasasının etkinleştirilmesi
İş ve yatırım ortamının iyileşmeye devam edilmesi
Ekonomide kayıt dışılığın azaltılması
Ekonomide 3 yıllık yol haritası! Orta Vadeli Program açıklanıyor... - 2. Resim
BÜYÜME HEDEFLERİ
2023'te büyüme 5,3 olarak gerçekleşti. Bu büyüme pandemi sonrası toparlanma sürecini yansıtmaktadır. Ancak yüksek enflasyon daha yüksek bir büyümeyi gerektirmektedir. Bu kapsamda 2024'te büyümenin 3,5 oranında gerçekleşmesi gerekmektedir. Önceki OVP’ye göre yüzde 0,5’lik bir aşağı yönlü revizyon söz konusudur. 2025'te büyüme oranının yüzde 4 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor. 2026'da 4,5, 2027'de yüzde 5 büyüme bekliyoruz.
ENFLASYON HEDEFLERİ
Programımızın temel amacı enflasyonu tek haneye düşürmek. 2023'teki olumsuzluklarla enflasyon yüzde 68,8 oranında gerçekleşti. OVP'de 2024'te enflasyonun yüzde 41,5'e, 2025'te yüzde 17,5'e, 2026'da yüzde 9,7'ye, 2027'de ise yüzde 7'ye gerilemesini bekliyoruz.
Ekonomide 3 yıllık yol haritası! Orta Vadeli Program açıklanıyor... - 3. Resim
KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİR
Kişi başına milli gelirin 2024'te 15.551 dolar, 2025'te 17.028 dolar, 2026'da 18.990 dolar ve 2027'de 20.420 dolar olması hedefleniyor.
İŞSİZLİK
OVP'de işsizlik oranı beklentisi 2024 için yüzde 9,3 (Önceki yüzde 10,3), 2025 için yüzde 9,6 (Önceki yüzde 9,9), 2026 yılı yüzde 9,2 (Önceki yüzde 9,3), 2027 yılı yüzde 8,8.
CARİ İŞLEMLER AÇIĞI
2023 yılında cari işlemler açığının milli gelire oranı yüzde 4 olarak gerçekleşmiştir. Ancak, 2024 yılının sonunda bu oranın yüzde 1,7'ye düşmesi beklenmektedir. Tahminimiz olan bu önemli düşüş, Türkiye'nin ekonomik yapısında başlayan dönüşüm ve dış ticaret politikasındaki stratejik değişimlerin bir sonucudur.
2025 yılında cari işlemler açığının milli gelire oranının yüzde 2 seviyesinde olması öngörülmektedir. Bu dönemde, ihracatta çeşitliliğin artması ve enerji maliyetlerindeki düşüşler, cari işlemler açığının iyileştirilmesine yardımcı olacaktır. 2026 ve 2027 yıllarına geldiğimizde, cari işlemler açığının milli gelire oranının sırasıyla yüzde 1,6 ve yüzde 1,3 seviyelerine gerilemesi hedeflenmektedir. Bu, Türkiye'nin dış ticaret açığını sürdürülebilir bir şekilde yönetme kapasitesinin artacağını göstermektedir.
BÜTÇE AÇIĞI
Bütçe açığının 2024 yılında, bütçede öngörülenin 503 milyar TL altında, 2 trilyon 149 milyar TL düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2025 yılında, bütçe açığının 1 trilyon 931 milyar TL olması ve 19 milyar TL faiz dışı fazla verilmesi hedeflenmektedir.
Orta Vadeli Program açıklanıyor! İşte enflasyonun tek haneye düşeceği tarih - 4. Resim
KAMU MALİYESİ
Devletin mali yapısını güçlendirmek ve kamu harcamalarını etkinliğini artırmak için bir dizi reform öngörülmektedir.
Harcamalarda etkinlik: Gereksiz harcamaların önüne geçilmeyi hedeflemektedir. Etkin bir harcama politikası kamu kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlayacaktır.
Afetlere dirençli yapının finansmanı: Doğal afetlere karşı daha dayanıklı bir finansman yapısı uygulamayı hedefliyoruz.
Vergilemede adalet ve etkinlik: Vergi politikalarının daha adil ve etkin bir şekilde uygulanması amaçlanmaktadır. Vergide adalet ve kayıt dışılıkla mücadelenin etkisi artırılacaktır. Ekonomideki kayıt dışı faaliyetlerin minimize edilmesi ve denetimlerin artırılması hedeflenmektedir.
KİT yönetim reformu: Kamu iktisadi yönetimleri KİT reformları, kamu teşebbüslerini daha rekabetçi bir yapıya taşımayı hedeflemektedir.
Sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliği: Uzun vadede sosyal güvenlik harcamalarının bütçe üzerindeki yükünü azaltmayı ve sistemin kendi için sürdürülmesini sağlamayı amaçlanmaktadır.
Bu kapsamlı reformalar mali disiplinin sağlanması, ekonomik istikrarın korunması ve sürdürülebilir büyüme için atılacak bu adımlar ülkemizin kalkınması için önemlidir.
Orta Vadeli Program açıklanıyor! İşte enflasyonun tek haneye düşeceği tarih - 5. Resim
Orta Vadeli Program açıklandı! İşte enflasyonun tek haneye düşeceği tarih - 1. Resim
