Muhalefete muhalefet edilemez mi?

Türkiye'de son zamanlarda ilginç bir tez ortaya çıktı. Buna göre, demokrasilerde muhalefete muhalefet edilmez. Asıl muhalefet edilmesi gereken iktidardır. Ülkede olan biten her şeyden iktidar sorumludur. Muhalefete muhalefet etmek hem anlamsızdır hem de demokrasi dışıdır. Bunu yapanlar demokrat değildir...

 

Bu tavır, tabiatıyla, daha ziyade, CHP’liler arasında yaygın. CHP tabanında bu bakımdan en azgın olanların bazıları, görebildiğim kadarıyla, bir zamanlar CHP'ye muhalif çizgilerde yer almış ama sonra CHP'ye meftun olmuş kişiler. Bunlar şimdi hararetli CHP taraftarı ve “muhalefete muhalefet edilmez” fikrini olur olmaz, ısrarla dile getirmekte. Ne yazık ki, benim "eski" arkadaşlarım arasında da böyle düşünenler var. Garip şekilde, bunlar, bazen, demokratlığın ne olduğunu sadece veya en iyi kendileri biliyormuş havasında, muhalefeti eleştirenleri sosyal medyada yargılamakta ve asıp kesmekte!

 

Demokrasiye verilen bir diğer isim çok partili rekabetçi siyasal sistemdir. Demokrasilerde birden fazla parti bulunur. Bu partiler diğer bütün partilere şu veya bu ölçüde muhaliftir. Öyle olmasaydı partililer ayrı partiler kurmak yerine aynı parti çatısı altında olurlardı. Bu ayrımlarda zaman zaman başı çeken kimselerin şahsi algıları, menfaat arayışları ve motivasyonları rol oynuyor olabilirse de bir partinin fikir ve vaat olarak bir diğer partiyle yüzde yüz çakışması hemen hemen imkânsızdır.

 

Demokratik bir ülkede parti olma vasfını hakkıyla taşıyan her siyasi ekip ülkenin temel problemlerinin neler olduğuyla ve bu problemler için hangi çözüm yollarını önerdiğiyle ilgili bir programa ve programın üzerinde temellendiği fikirlere sahiptir. Bunlar seçmenlere partinin iktidar olması hâlinde takip edeceği yollar ve muhtemel icraatları hakkında bilgi verir. Bu fikirler ve öneriler arasında vatandaşların beğendikleri de beğenmedikleri de olabilir. Beğeniyorlarsa destek verirler beğenmiyorlarsa eleştirirler. Bu açıdan partinin iktidarda mı yoksa muhalefette mi olduğu çok önem taşımaz.

 

Ayrıca, demokrasilerde tek iktidar alanı yoktur. Ülkedeki seçimle gelinen bütün makamlar partiler tarafından paylaşılır. Bu çerçevede mesela mahallî idareler de bir iktidar alanıdır. Bir partinin merkezi hükûmette olmaması ama büyük bir şehirlerin yönetimini elinde tutması ister istemez o partinin icraatları açısından da sorgulanmasına yol açar. Bugün CHP mahallî yönetimler alanında en fazla iktidarda olan partidir. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Adana, Mersin, Bursa gibi büyük şehirlerin belediye başkanları CHP'li. Bu yüzden, CHP mahallî idarelerdeki performansı açısından sorgulanabilir ve eleştirilebilir. Toplu ulaşımda yaptığı zamlar, su fiyatlarındaki astronomik yükselme, kentsel yenilenme alanındaki performans, imar çalışmalarında başarı derecesi, emlak vergilerinde anormal artışlar, yolsuzluk iddiaları vs. bakımından değerlendirilebilir.

 

Partilerin çoğunun, bazen partilerin başını çekenlerin bir tarihi vardır. Bu tarih de görmezden gelinemez. Bundan dolayı partiler tarihleri göz önüne alınarak da sorgulanabilir. Mesela bir seçmen CHP’yi değerlendirirken onun tek parti diktatörlüğü dönemindeki icraatlarına atıf yapabilir. Hatalarını itiraf edip etmediğine ve kitleler hâlinde mağdur ettiği insanlardan özür dileyip dilemediğine bakabilir…

 

Son olarak partiler fikir bazında da eleştirilebilir. Bir parti komuta ekonomisi modelini açıkça savunuyorsa piyasa ekonomisi taraftarı bir insanın, o partiyi, ister iktidarda ister muhalefette olsun, eleştirmesi gayet doğaldır. Bir ülkede sert bir resmî ideoloji varsa ve bu ideoloji esas itibarıyla bir parti tarafından sahiplenilip korunuyorsa bu tutum da haklı olarak eleştiri konusu yapılabilir...

 

Hülasa, “demokrasilerde muhalefet eleştirilmez”, içi boş, anlamsız ve hayatta karşılığı olmayan bir sözdür.

 

 

 

Atilla Yayla'nın önceki yazıları...