Özgürlük ve kıyafet seçme hakkı
Manifest adlı müzik grubunun son konserinde sergilediği kıyafetler ve davranışlar üzerinden çıkan tartışmalar devam ediyor. Bazıları sahnedeki kıyafetlerin ve hareketlerin ahlaka aykırı olduğunu öne sürüyor. Benzer şeylerin tekrarlanmaması için bu tür konserlerin yapılmasının engellenmesi talebinde bulunuyor. Grup mensuplarının yargılanmasını ve cezalandırılmasını isteyenler bile var. Nitekim, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Küçük Çiftlik Park’ta sahne alan grubun konserinde sergilenen dans ve gösteriler nedeniyle “hayasızca hareketler” ve “teşhircilik” suçlarından resen soruşturma başlattı. Diğer bazıları ise kılık kıyafet seçiminin insanlığın kendi tercihlerine bağlı olduğunu ve insanların istediği kıyafetle konser verebileceğini veya sokaklarda dolaşabileceğini dile getiriyor...
Kıyafet meselesi esas itibarıyla beşerî dünyayla ilgili bir durum. Daha doğar doğmaz insanın üstünün örtülmesi ve bütün ömrü boyunca bu örtünmenin sürdürülmesi gerekiyor. Şimdiye kadar nasıl olduysa şimdiden sonra da aynısı olmaya devam edecek. Bir “devrimci hareketin” çıkıp kıyafet giyme mecburiyetini ortadan kaldırması imkânsız! Kılık kıyafetle ilgili tartışmalar bütün insanlar üzerinden yapılabilir, fakat özellikle kadınlarla ilgili bir meseledir. Erkek kıyafetleri zevksiz, pespaye, salaş vs. bulunabilir ama nadiren tartışılır. Tartışma daha ziyade kadınların nerede ne giyebileceği ve ne giyemeyeceği üzerinedir. Bu da insan doğasının doğal bir sonucu olarak görülebilir. Erkek-kadın ilişkisinde çekim merkezi genellikle kadındır ve kadınların erkekler nazarındaki bu çekiciliği kıyafetleriyle de bir şekilde ilişkilidir.
Kadın kıyafetlerine tarih boyunca çeşitli yerlerde kısıtlamalar ve mecburiyetler getirildi. Bunları yapan kaynaklar arasında dinler, dinlerden veya diğer kaynaklardan doğan ahlak kodları, belli bir dine veya ideolojiye göre hareket eden siyasi otoriteler, yaşanan sosyal muhit, yapılan işin ve iş ortamının gerekleri ve talepleri vs. gibi şeyler yer aldı. Başka bir deyişle kıyafet sınırlamaları çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bunların hepsi de belli bir kamu otoritesinin ürünü değildir, hatta çoğu hayatın doğal akışının bir sonucudur.
Plaj kıyafetleriyle sokakta dolaşmak zordur; yasaklandığı için değil, hayatta bu tür şeyler anormal karşılandığı için. Üstelik plaj kıyafeti yatak kıyafetinden daha açıktır. İnsanlar bunu bilerek plaja gider. Bu tür manzaralara şahit olmak istemeyenlerin yapması gereken kadın-erkek birlikte girilen plajlardan uzak kalmaktır. Özgür bir ülkede sadece kadınlara hizmet veren plajlar da olmalıdır. Konserler de kılık kıyafette “aşırıya” kaçılan yerler olabilir. Adı geçen grup üyelerinin günlük hayatta aynı kıyafetleri giymesi muhtemelen söz konusu olmaz. Bu yüzden her yere ve her zamana mahsus genel kıyafet kodlarından bahsetmek çok da doğru değil.
Tartışılan bu konser ise özel bir ortam. Çağrılarda “18+ yaş” grubu davet edilmiş. Bu bile bir işaret sayılabilir. Yapılanlar hoşunuza gitmeyebilir. O zaman bunları eleştirebilirsiniz. Ama yasaklama veya cezalandırma çağrıları yapmak ayrı bir şeydir...
Buna karşılık aynı grubun mensuplarının başörtüsüne yasak koyma suretiyle insanların kılık kıyafetine müdahale edilmesi hakkında ne düşündüğü de doğrusu merak konusu. İnşallah özgürlükçü bir duruşları vardır. Aksi takdirde açık bir çelişki içinde olacaklardır. Sanatçı takımında çok ender görülmeyen bir tavırla, genel olarak özgürlüğü değil sadece kendi faaliyet alanlarında özgürlüğü savunma durumuna düşeceklerdir. Başörtüsünü savunan kimseler için de benzer şeyler söylenebilir. Kendilerinin kılık kıyafet özgürlüğünü savunmak başkalarının da aynı haklara sahip olduğunu kabul etmekten geçer…
Atilla Yayla'nın önceki yazıları...