Adlarını duyarız da kimdi onlar?

Eskiden radyo yayını aniden kesilir ve heyecanla okunan anons çınlardı kulaklarımızda.

 

“Dikkat dikkat ameliyatlı bir hasta için çok acil A grubu RH pozitif taze kana ihtiyaç vardır. Kan vermek isteyenlerin şahsen, bizzat…”

 

Çok tekrarlanmıştır, bu hastanelerin adı kulağımıza aşina. Refik Saydam, Siyami Ersek, Behçet Uz, Cerrahpaşa… 

 

İyi de onlara ismini veren şahıslar kimdir, ne yapmıştırlar?

 

Bir ara vapur adlarını takip etmiş enteresan bilgilerle karşılaşmıştım. Bakalım ne bulacağız bu defa?

 

ÖNCE ANKARA

Türkiye’de şükürler olsun yüzlerce hastane ve yüzlerce ünlü hekim var. Bu gün Ankara’dakilere el atabileceğiz anca. 

 

Dilerseniz harf sırasıyla gidelim hak geçmesin sonra…

 

Dr. Abdurrahman Yurtaslan 1938 Maraş doğumlu bir hekimimizdir. Kanser hususundaki faaliyetlerinden dolayı adı Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesine verilir.

 

Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesini geçebiliriz, hepinizin bildiği bir isim. Tanınıyor nasıl olsa.
Gelelim Dr. Sami Ulus’a.

 

Dedesi İbrahim Efendi, Kastamonu Ulus nahiyesi eşrafındandır. Gelir İstanbul’a yerleşir, saray mıntıkasında kendini sevdirir. Sultan’ın kilerci ve çeşnicibaşı olur, emret ve unut, verilen işi mutlaka bitirir.  

 

Kardeşi Hacı Hüseyin de “Haremeyn-i Şerifeyn Vakfı” gönüllülerindendir. Ki bu ekip Hicaz halkı için ayni ve nakdî yardımlar toplar, Mekke ve Medine’ye gönderir. Gün gelir sürre emini olur, bizzat Harameyn’e gider gelir. Osmanlıda itibarlı bir mevkidir.

 

Abdülaziz Han o meşhur Avrupa seyahatine Hacı İbrahim’i de götürür. Yanında Şehzade Murat ile Şehzade Abdülhamid de vardır, onlar da Hacı İbrahim’i tanır bir kenara yazarlar. Evet bu isimle çalışılabilir icabında.

 

İbrahim Efendinin oğlu İhsan Ulus da (Dr. Sami Ulus’un babası) iyi bir eğitim alır, Hazine-i Hassa Nezareti - Tahrirat müdürü olur. Ta ki Vahdeddin Han sürgüne gönderilinceye kadar.

 

ÇOCUKLARIMIZ İÇİN

Sami Ulus, Üsküdar’da doğar (1904). Zeki istekli ve gayretli bir gençtir. İstanbul Mekteb-i Tıbbiye 4. sınıf öğrencisi ilen Gülhane Askeri Hastanesinde askerliğini de yapar (demek o zamanlar mümkün), vatan borcunu çıkarır aradan. 1926 yılında hekim olduğunda 21 yaşındadır daha.

 

Mecburi hizmetini Sinop Boyabat’ta yapar. O günlerde çok miktarda çocuk hasta gelmektedir, bu yüzden ünlü çocuk hekimi Prof. Dr. Kadri Raşit Paşa’nın yanında ihtisasa başlar.

 

Kadri Raşit Paşa, Osmanlının ilk eczacısı Mirliva Mehmed Raşit Paşa’nın oğludur. Gençliği Bahariye’de geçer, Kadıköy Sultanisinden mezun olur. Bakın şu eğitimin kalitesine ki tek başına Paris’e gider, devre kaybetmeden tıp fakültesini bitirir, dereceye oynar. Kalması için çok ısrar ederler ama memleket sevgisi ağır basar. Çocuk Hekimleri Encümeni (Türk Pediyatri Kurumu) kurulması için çaba harcar.

 

Dr. Sami Ulus yedi sene Konya’da çalıştıktan sonra Ankara Doğum ve Çocuk Bakım Evine tayin edilir. Bildiklerini paylaşmayı sever, birçok genç hekimi sahaya özendirir, ihtisas verir.

 

Hayalinde sadece çocuklara hitap eden teşkilatlı bir hastane vardır, bunun için çok kapı çalar, nitekim Vehbi Bey Ulus Işıklar Caddesi’ndeki binasını bağışlar. Sağlık Bakanlığı da elden geçirir, dayar döşer, nail olur muradına (1960).

 

Bu 150 yataklı hastane büyük bir eksikliği giderir, çok dua alırlar. Dr. Sami Ulus başhekim olmasına rağmen, gece gündüz hastaneden ayrılmaz, nitekim son nefesini de serviste verecek, gözlerini huzurla yumacaktır hayata (1965).

 

Ankara Çocuk Hastanesinin adı AP Hükûmeti tarafından “Dr. Sami Ulus” olarak değiştirilir. İtiraz eden çıkmaz.

MEBUS HEKİMLER

Sincan Devlet Hastanesine adını veren Dr. Ali Nafiz Körez ise 1909 yılında Kula’da doğar.

 

Başarılı bir öğrencidir, akıcı Fransızca konuşabilir. Tıp fakültesini bitirince, Kars’ta hükûmet tabibi ve sağlık müdürü olur. Sonra İzmir’e gelir ihtisas yapar, iç hastalıkları uzmanı olarak devam eder yoluna. Serbest de çalışır ayrıca.

 

1950, 1954 ve 1957 genel seçimlerinde Demokrat Parti’den Manisa Milletvekili seçilir. Adnan Menderes’in 9 Aralık 1955’de kurduğu hükûmette Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı olur. Heyecanlıdır, teşkilata hız katar.

 

Elmadağ Hastanesine adını veren Dr. Ahmet Hulûsi Alataş ise 1882, Konya, Beyşehir doğumludur. Askerî Tıbbiyeden mezun olur, dâhiliye ihtisası yapar. Tek partiye yakın siyaset izleyince önü açılır. 1929-30 İzmir Belediye Başkanı yapılır. V’inci, VI’ncı, VII’nci Dönem Aydın Milletvekili olarak gider Ankara’ya. VIII. Dönem’de ise memleketi Konya’dan mebus seçilir. Sonra Sıhhat ve İçtimai Muavenet Bakanlığına getirilir. Refik Saydam’ın yerini alır, koltuğunu Sadi Konuk’a bırakır.

 

Ordunun çeşitli sağlık kurumlarında vazife aldığı gibi, İzmir Liman İşleri Şirketi Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Rıhtım Müdürlüğü yapar, serbest hekim olarak muayenehane açar.

 

Etimesgut Şehit Sait Ertürk Devlet Hastanesi ve Gölbaşı Şehit Ahmet Özsoy Devlet Hastanesi, adlarını şehitlerimizden alırlar. Feda olsun. Onlar için ne yapsak az.

 

DOĞRAMACIZADELERDEN

Gelelim Hacettepe İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesine...

 

İhsan Bey 1915, Erbil doğumlu tabip ve akademisyendir.

 

Okuyucularımız onu YÖK Başkanı olduğu yıllardan hatırlar. Bilahare Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı olur.

 

Doğramacızadeler Erbil’in itibarlı ailelerindendir, dedesi Kara Mehmed Bey’in padişah yanında hatırı vardır. Babası Ali Paşa Erbil Belediye Başkanlığı yapar. Annesi İsmet Hanım ise Meclis-i Mebusan Kerkük Vekili Kırdarzade Mehmet Ali Bey’in kerimesidir.

 

Ne tarafa baksan güçlü insanlar.

 

İhsan Bey ilk öğrenimini Erbil İbtidaiyyesinde, orta öğrenimini Beyrut International College’te (1932) tamamlar. Üç yıl Bağdat Tıp Fakültesinde okur sonra İstanbul Tıp Fakültesinde ikmal ederek hekim çıkar (1938). İhtisas çalışmalarına Ankara Numune Hastanesinde başlar, Harvard Üniversitesine bağlı Boston Children’s Hospital ve Washington Üniversitesi St. Louis Children’s Hospital’de sürdürür.

 

Sadrazam Mahmut Şevket Paşa’nın yeğeni, Müşir Dağıstanlı Mehmet Fazıl Paşa’nın torunu ve 1930’larda Irak başbakanlığı da yapmış olan Hikmet Süleyman’ın kızı Ayser hanımla evlenir bu arada.

 

Eşiyle Amerikan Kız Koleji öğrencisi iken tanışmışlardır Bağdat’ta.

HACETTEPE’DE EMEĞİ VAR

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinde doçent (1949) ve profesör (1954) olur. Çocuk Sağlığı Enstitüsünün, Hacettepe Tıp ve Sağlık Bilimleri Fakültesinin ve Hacettepe Üniversitesinin kurulmasında hizmeti geçer.

 

Ankara Üniversitesi Rektörlüğü (1963-1965), Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı (1965-1967), Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü (1967-1975) derken Paris Üniversitesinde öğretim üyeliği yapar.

 

Dünya Sağlık Örgütü tarafından Kamerun, Nijerya, Brezilya ve Kanada-Sherbrooke’da tıp fakültelerinin kurulmasında danışman olarak çağrılır.

 

1981-1992 arası YÖK Başkanı olur ve Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığını yürütür.

 

Naaşı Bilkent Doğramacızade Ali Sami Paşa Camii’nin bahçesindeki anıt mezara defnedilir.

 

Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca, Arapça ve Farsça konuşabilir...
İhsan Doğramacı askerlere yakın durduğu için tenkit edilir.

 

Yükseköğretimin kurumsallaşması  bilimselliğe kavuşması için çalışsa da muhalif isimleri kilit noktalara getirmediği için bazı çevrelerin hışmına uğrar.

 

Saç, sakal, başörtüsü yasağı, Halk Partisi, Anayasa Mahkemesi, AİHM kararları… Zor günlerdir vesselam.  

 

İbn-i Sina Araştırma ve Uygulama Hastanesi, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesine bağlıdır. İbn-i Sina hakkında yazmaya gerek var mı?

 

Tanıyorsunuz nasıl olsa.

 

Türkiye’de Atatürk adı taşıyan yedi tane devlet hastanesi var. Bu yüzden olacak Ankara Mesleki ve Çevresel Hastalıklar Hastanesinin adını “Gazi Mustafa Kemal” koyarlar.

ÖLÜMÜNE HEKİM

Dr. Sami Ulus Anadolu’da hizmet ettiği yıllarda çocuk ölümleri yaygındır.

 

Bu yüzden pediyatri seçer, ihtisasını ünlü hekim Prof. Dr. Kadri Raşit Paşa’nın yanında yapar. En büyük hayali bir çocuk hastanesi açabilmektir. Umduğuna nail olur, son nefesini bile o hastenede verir, vazifesine âşıktır zira.

 

YÖK Başkanlığından tanıdığımız İhsan Doğramacı da dünya çapında bir çocuk hekimidir aslında.

MENDERES’İN SAĞLIK BAKANI

Ali Nafiz Körez Kula doğumludur. Üç dönem memleketi Manisa’dan seçilir. Sağlık Bakanlığı yaptığı dönemde hizmete hız katar.