Aynı iş yerinde yeniden çalışmaya başlayanların yıllık izni

Kaydet

Yıllık izin bütün işçiler için yasal bir dinlenme hakkıdır. Bu iznin esasen işveren tarafından kullandırılması esastır. İşçi çalışmaya devam ederken izni kullandırmak yerine para verilmesi yasaya aykırıdır. Yıllık izin hakkıyla ilgili çalışanlardan çok sayıda sual gelmektedir. Biz de yıllık izinle ilgili en çok merak edilen hususlardan biri olan işverenin farklı iş yerinde geçen süreler ile emeklilik ya da işten çıktıktan sonra yeniden işe başlayanların izin haklarına ilişkin esaslara bu yazımızda yer verdik…

YILLIK İZİN SÜRESİ

İş yerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış işçiler, yıllık ücretli izne hak kazanıyor. Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait iş yerlerinde çalıştığı sürelerin birleştirilmesi gerekiyor. Aynı bakanlığa bağlı iş yerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin iş yerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanun veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı iş yerlerinde geçen süreler de işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında birleştirilerek göz önünde bulunduruluyor.

İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki kıdemine göre değişiyor. Buna göre işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

> 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) olanlara 14 günden,

> 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,

> 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olmaması gerekiyor. Ancak işveren isterse yıllık ücretli izin süresini daha fazla kullandırabiliyor.

İZİN SÜRELERİNE İLİŞKİN ÖZELLİKLİ DURUMLAR

İşçilerin izin süreleri kıdemlerine göre değişmekle birlikte, genç ve yaşlı işçiler yıllık izin bakımından ayrıca korunuyor. 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresinin 20 günden az olması mümkün değil. Söz konusu yaş kategorilerinde bulunanların kıdemi 1 yıl olsa bile 14 gün yerine 20 gün yıllık izin verilmesi gerekiyor.

İşçinin yer altı işlerinde çalışıp çalışmamasına göre senelik izinlerde artış olmaktadır. Buna göre yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanmaktadır. Bu durumda 15 yıldan fazla kıdemi olan bir yer altı maden işçisinin yıllık izin süresi 26 gün yerine 30 gün olacaktır.

AYNI İŞVERENİN FARKLI İŞ YERLERİNDE VE TEKRAR İŞE BAŞLAMADA İZİN

İş Kanunu ve Yargıtay kararlarına göre yıllık izin uygulamasında aşağıdaki esaslara uyulması elzemdir.

> İş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi hâlinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödenmesi lazımdır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır.

> Aktin feshi hâlinde kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücret, işçinin kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Böylece, iş sözleşmesinin feshinde kullanılmayan yıllık ücretli izin hakkı izin alacağına dönüşür. Bu nedenle zaman aşımı da iş sözleşmesinin feshinden itibaren işlemeye başlar.

> Yıllık ücretli izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında, işçinin aynı işverenin bir veya çeşitli iş yerlerinde çalıştığı sürelerin birleştirilerek göz önüne alınacağı hükme bağlanmıştır. Bu durumda, işçinin daha önce aynı işverenin bir ya da değişik iş yerlerinde geçen hizmetlerinin yıllık izne hak kazanma ve izin süreleri hesabı yönlerinden dikkate alınması gerekir.

> Kamu kurum ve kuruluşlarında geçen hizmetlerin de aynı gerekçeyle izin hesabı yönünden birleştirilmesi zorunludur. Bununla birlikte, işçiye önceki feshe bağlı olarak kullanmadığı izin ücretleri tam olarak ödenmişse, bu dönemin sonraki çalışma sürelerine eklenerek izin hesabı mümkün değildir.

> Önceki çalışma döneminde izin kullandırılmak veya fesihte karşılığı ödenmek suretiyle tasfiye edilmeyen çalışma süreleri, aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerindeki çalışmalara eklenir. İşçinin aralıklı olarak aynı işverene ait iş yerinde çalışması hâlinde, önceki dönemin kıdem tazminatı ödenerek feshedilmiş olması, izin yönünden sürelerin birleştirilmesine engel oluşturmamaktadır. Yine, önceki çalışılan sürede bir yılı doldurmadığı için izne hak kazanılmayan süreler de işçinin aynı işverene ait iş yeri ya da iş yerlerindeki sonraki çalışmalarına eklenerek yıllık izin hakkı belirlenmesi gerekmektedir. Diğer yandan yıllık izin, özde bir dinlenme hakkı olup, aralıklı çalışmalarda önceki dönem zaman aşımına uğramamaktadır.