Bu mal ve haklarınızın haczedilemeyeceğini biliyor musunuz?
Sosyal Güvenlik Kurumu, ülkemizin istikbali için hayati ehemmiyete haiz bulunmaktadır. Başlıca görevi tüm vatandaşlarımızı sosyal güvenlik şemsiyesi altında sosyal koruma sağlamaktır. Bu bağlamda Sosyal Güvenlik Kurumunun temel fonksiyonu sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlara uygun bir sosyal güvenlik sistemini yürütmektir.
SGK’nın amacını yürütebilmesi için yegâne geliri işveren ve sigortalılardan alınan primlerdir. Kurum primleri ve diğer alacakları kamu alacakları hükmündedir.
Bu nedenle zamanında ödenmemesi hâlinde Kurumun cebri icra ve haciz yoluna gitme yetkisi bulunmaktadır. Zira SGK’nın alacakları İcra ve İflâs Kanunu ile Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun bakımından Devlet alacağı hükmündedir. Ancak Kurumun vatandaşların her türlü hak ve malını sınırsız haczetme yetkisi yoktur. Bu konuda kısıtlamalar bulunmaktadır. Bu hususların bilinmesi vatandaşların lehine olacaktır.
Maaş, ücret ve sigorta paraları
İlgili mevzuat gereğince memleketin ordu ve zabıta hizmetlerinde malul olanlara bağlanan emekli aylıkları ile bu kabil kimselerin dul ve yetimlerine bağlanan aylıklar ve ordunun hava ve denizaltı mensuplarına verilen uçuş ve dalış ikramiyeleri haczedilememektedir. Ayrıca;
Bir yardım sandığı veya derneği tarafından hastalık, zaruret ve ölüm gibi hâllerde bağlanan aylıklar,
Vücut ve sağlık üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak zarar görenin kendisi veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi gereken paralar,
Askerlik malullerine, şehit yetimlerine verilen harp malullüğü zammı ile kanun gereğince verilen tekel beyiyeleri,
Harcırah Kanununa göre yapılan ödemeler ile
2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanan 65 yaş ve engelli aylıkları ile diğer aylıklar da haciz edilememektedir.
Hayatı devam ettirmek için olmazsa olmaz mallar
Yasal olarak borçluların tamamen zor durumda kalması, mesleğin icrasının devamı, geçimin sağlanması ve toplumsal düzenin sağlanması gibi saiklerle bazı mal ve haklar haczedilememektedir.
Borçlu bazı okuyucularımız hayatlarını sürdürmek için özelikle evlerinde olmazsa olmaz bazı temel eşyaların haczedilip edilemeyeceğini merak etmektedir.
Hemen belirtelim ki borçlunun şahsı ve mesleği için gerekli elbise ve eşyası ile borçlu ve ailesine gerekli olan yatak takımları ve ibadete mahsus kitap ve eşyası, vazgeçilmesi kabil olmayan mutfak takımı ve çok lüzumlu ev eşyasının haczi mümkün değildir.
Borçlunun hâline münasip evi ancak evin değeri fazla ise bedelinden hâline münasip bir yer alınabilecek miktarı borçluya bırakılmak üzere haczedilerek satılabilir.
Borçlu çiftçi ise kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan arazi ve çift hayvanları ve taşıtları ve diğer teferruat ve tarım aletleri; çiftçi değilse sanat ve mesleği için gerekli olan alet ve edevatı ve kitapları; arabacı, kayıkçı, hamal gibi küçük taşıt sahiplerinin ancak geçimlerini sağlayan taşıt vasıtaları haczedilemez.
Ayrıca borçlu veya ailesinin geçimleri için gerekli ise, borçlunun tercih edeceği bir süt veren mandası veya ineği veyahut üç keçi veya koyunu ve bunların üç aylık yem ve yataklıkları da kanunen haczedilemez.
Diğer yandan borçlu ve ailesinin iki aylık yiyecek ve yakacakları ile;
Borçlu çiftçi ise ayrıca gelecek mahsul için gerekli olan tohumluğu,
Borçlu bağ, bahçe veya meyve ve sebze yetiştiricisi ise kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan bağ, bahçe ve bu işler için gerekli bulunan alet ve edevatı, malzemesi ve fide ve tohumluğu ile
Geçimi hayvan yetiştirmeye münhasır olan borçlunun kendisinin ve ailesinin geçimleri için zaruri olan miktarda hayvan ile bu hayvanların üç aylık yem ve yataklıkları haczedilememektedir.
***
“İnsan en çok zamanın ağır mı, yoksa hızlı mı geçtiğini fark etmediği an kendini iyi hisseder.” İvan Sergeyeviç Turgenev