Düşük dul maaşı bağlanan çok sayıda ölen memur eşi bunun nedenini merak etmektedir.
Öncelikle hemen belirtelim memurların bir kısmi SGK (5510 s. K.) bir kısmı da Emekli Sandığı Kanuna tabi bulunmaktadır.
Emekli Sandığı Kanununa tabi ölen eşten dolayı bağlanacak dul maaşında birçok değişik şartlar bulunmaktadır. SGK (5510 s. K.) tabi olanlar ile 4/1-a ve 4/1-b sigortalılarının eş ve çocuklarına maaş bağlanması sosyal güvenlik reformuyla aynı hükümlere tabi tutulmuştur.
2008/Ekim öncesi memuriyete başlayanlar ise Emekli Sandığı Kanununa tabi olduklarından emeklilik işlemleri birçok açıdan farklılık arz etmektedir.
Hâl böyle olunca dul eşin de devlet memuru ya da Emekli Sandığı veya 4/1-c kapsamında kendi çalışmalarından dolayı emekli maaşı alması, bağlanacak dul aylığını etkilemektedir. Buna göre dul eş hem kendi görev veya emekli aylığını hem de dul aylığını birlikte alabilmekte ancak, bağlanan dul aylığı oranı %50’yi geçememektedir.
Dul eşin SSK ya da Bağ-Kur kapsamında kendi çalışmalarından dolayı emekli maaşı alması durumunda ise bağlanacak dul aylığını belirtilen şekilde düşürmemektedir.
Emekli Sandığı mevzuatında dul eşlere ilişkin aranan enteresan hükümlerden biri de Emekli Sandığı sigortalısı (iştirakçi) karı veya koca eşinden 30 yaş veya daha büyük ise ölümünde eşine yarı nispette maaş bağlanmasıdır.
Ancak evlenme akdi en az 10 yıl evvel yapılmış veya çocukları olmuş ise aylık tam olarak ödenmektedir.
İSVİÇRE’DEKİ PRİMLER SGK’YA TRANSFER EDİLEBİLİR Mİ?
İsviçre’de çalışmış olan gurbetçilerimiz “transfer mümkün mü? Nasıl transfer işlemini yaparız?” diye sormaktadırlar.
Evet mümkün. Bu uygulama İsviçre ile sınırlı. İsviçre’de çalışması bulunan gurbetçilerin malullük hariç İsviçre’deki yaşlılık ve ölüm sigortalarına kendileri adına yatırılmış olan primlerin (işçi ve işveren hissesi) SGK’ya transfer edilmektedir.
Ancak Türkiye İsviçre Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümlerine göre sadece İsviçre’den Türkiye’ye prim transferi yapılabilir. Türkiye’deki primlerin İsviçre’ye transfer edilmesi mümkün değildir.
İsviçre’den SGK’ya prim transferinde bulunabilmek için;
Türk vatandaşı olmak,
İsviçre’de bulunulduğu sırada yaşlılık, ölüm ve malullük (AHV) sigortalarından herhangi bir yardım almamış olmak,
Türkiye’de veya üçüncü bir ülkede yerleşmek üzere İsviçre’yi kesin olarak terk etmiş olmak,
Yazılı talepte bulunmak
gerekmektedir. Kısmi prim transferi mümkün değildir. Talepte bulunulduğunda İsviçre’de çalışılmış olan sürelerde kesilen primlerin tamamı transfer edilmektedir.
Bu bağlamda İsviçre’den yaşlılık ve ölüm sigortası (AHV) primlerinin transferi ile ilgili talep dilekçesinin (CH/TR 11) talep sahibinin verdiği bilgiler doğrultusunda Kurum personeli tarafından elektronik ortamda eksiksiz olarak doldurulması için ikamet edilen ildeki SGİM/SGM’ye bizzat müracaat edilmesi gerekir.
İsviçre'deki çalışma sürelerinin tamamını gösterir hizmet cetvelinin ibraz edilmesi, hizmet cetveli yok ise İsviçre sigorta numarasının beyan edilmesi gerekir.
Ancak, bu belge temin edilememişse veya İsviçre sigorta numarası bilinmiyorsa talep sahibi İsviçre’de çalışılan iş yeri ünvan ve adresleri ile çalışma sürelerini mutlaka eksiksiz olarak talep dilekçesinde (CH/TR 11) belirtilmesi lazımdır.
Son olarak hak sahiplerinin vefat eden sigortalı adına İsviçre’den prim transferi talebinde bulunmalarının mümkün olmadığının altını çizelim.
İsa Karakaş'ın önceki yazıları...