Sigortasız yaşlıların emeklilik aylığı

SGK tarafından emekli olmak için belirli bir süre sigortalı çalışarak ya da isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödemiş olmak ve öngörülen yaşı doldurmuş olmak gerekmektedir.

 

Peki hiç sigortası olmayan muhtaç durumdaki yaşlılara maaş bağlanabilir mi? Elbette bağlanır. Ancak SGK’dan değil.

 

Türk vatandaşı olup Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan emekliliği bulunmayan 65 yaş ve üstü muhtaç yaşlı vatandaşlara devlet Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfından belirli şartlarla maaş bağlamaktadır. Bu maaş için ikametgâhın bulunduğu Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığı’na başvurmak gerekmektedir.

 

Başvuruda nüfus cüzdanı dışında herhangi bir belge gerekli değildir. Belirtilen vakfa başvuru esnasında verilecek formu doldurup imzalamak yeterlidir. Başvuru yapan vatandaşlar mezkûr vakıf tarafından başvuru alındı belgesi verilmektedir. Bu kapsamdaki başvurular en geç bir ay içinde sonuçlandırılmaktadır. 2023 Temmuz ayı itibarıyla 65 yaş aylığı 2.348 TL’dir.

65 yaş maaşından faydalanmak için diğer bir şart “muhtaç” hâlde bulunmaktadır. Vakıf, muhtaçlık değerlendirmesi; yaşlının kendisi ve eşinin gelir, servet ve harcamaları ile birlikte nafaka yükümlülüğü dikkate alarak yapılmaktır.

 

Hanedeki diğer bireyler tarafından alınan 2022 sayılı Kanun kapsamındaki yaşlı ve engelli aylıkları, 2022 sayılı Kanun kapsamındaki yaşlı ve engelli aylıklarına ilişkin yapılan muhtaçlık hesaplanmasında gelire dâhil edilmemektedir.

 

Evde bakım parası alanlar da 65 yaş aylığı başvurusunda bulunabilir. Evde bakım parası almak bu aylığı almaya engel teşkil etmemektedir.

 

2022 sayılı Kanun kapsamındaki aylıkları alan haneye periyodik olarak yılda en az bir kez sosyal inceleme yapılmakta olduğunu belirtelim. Bu bağlamda muhtaçlık aylığı kriterlerinin değişmesi ya da kişinin muhtaçlık kriteri üzerinde maaş aldığı tespit edilirse aylık kesilmektedir.

2022 sayılı Kanun kapsamında karşılıksız 65 aylığının yanı sıra ayrıca; %40-69 Arası engelli aylığı, %70 ve üzeri engelli aylığı ve 18 yaş altı engelli yakını aylıkları da bağlanmaktadır.

 

Dünyada olduğu gibi Ülkemizde de gerek doğuştan gerekse sonradan engelli durumda bulunan milyonlarca engelli vatandaşımız bulunmaktadır. Engelliler istihdam açısından maalesef dezavantajlı gruplar arasında yer almakta olup kendilerine uygun bir iş bulmakta çok zorlanmaktadır.

 

İş bulamadığından ya da çalışamayacak durumda olması nedeniyle SGK primi ödeyerek SGK’dan emekli aylığı veya yardımı alamayan çok sayıda yardıma muhtaç durumda vatandaşlarımız bulunmaktadır. Bu durumdaki vatandaşlara devlet 2022 Sayılı Kanun kapsamında engellilik oranına göre aylık maaş bağlamaktadır.

Bu grupta 18 yaşından büyük ve 65 yaşından küçük olan, %40-69 arası oranda engelli olan, nafaka bağlanmamış veya nafaka bağlanması mümkün olmayan, 2828 Sayılı Kanun kapsamında harçlık almayan, SGK’dan bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olacak şekilde çalışmayan, talebine rağmen işe yerleştirilemeyen ve hane içinde kişi başına düşen otalama aylık geliri, asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden az olan vatandaşlara bağlanmaktadır. 01.07.2023-31.12.2023 dönemi için; %40-69 arası engelli olanlara her ay 1.874,00 TL tutarında maaş bağlanmaktadır.

Bu grupta da 18 yaşından büyük olan, %70 ve üzeri oranda engelli olan, nafaka bağlanmamış veya nafaka bağlanması mümkün olmayan, 2828 Sayılı Kanun kapsamında harçlık almayan, sosyal güvenlik kurumlarından bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olacak şekilde çalışmayan ve hane içinde kişi başına düşen otalama aylık geliri, asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden (2021 yılı için 852,53 TL) az olan Türk vatandaşlarına bağlanmaktadır. 01.07.2023-31.12.2023 dönemi için; %70 ve üzeri engelli olanlara her ay 2.811,00 TL tutarında maaş bağlanmaktadır.

Sosyal güvencesi olmayan ve hane içinde kişi başına düşen geliri net asgari ücretin 1/3’ünden az olan vatandaşlarımıza yapılan yardımdır. Bu yardıma 18 yaşından küçük engellilerin yakınları (veli, vasi) başvurabilmektedir.

 

Engelli yakını; 18 yaşından küçük özel ihtiyaç düzeyi en az hafif düzeyde olan veya %40 ve üzeri oranda engelli olan yakını bulunan kişileri ifade etmektedir. Bu yardımdan faydalanmak için T.C Kimlik Kartı ve Sağlık Kurulu Raporu gerekmektedir. 20.02.2020 tarihi sonrası sağlık kurulu raporları elektronik olarak temin edildiğinden bu tarihten sonra düzenlenmiş raporlar talep edilmemektedir. 01.07.2023-31.12.2023 dönemi için engelli yakınına her ay 1.874,00 TL tutarında maaş bağlanmaktadır.