Staj ve çıraklıkta, anayasamızın eşitlik ilkesi gözetilmeli

Staj ve çıraklık mağdurlarını uzun yıllardan beri takip etmekteyim. Hakikaten hiç bıkmadan usanmadan haklarını aramaya devam etmektedirler. Geçtiğimiz pazar günü yine İstanbul’da demokratik sınırlar içinde hiçbir taşkınlık yapmadan sadece haklarını aramak için coşkulu miting yaptılar.

Stajyer ve çırak olarak çalışmış olanların emeklilik konusundaki yakınmalarını daha önceden de müteaddit kez kamuoyunun gündemine getirmiştim.

Keza gazetemize “Emeklilikte Kademe/Adalet” bekleyen okuyucularımızdan sonra en çok stajyer ve çırak olarak çalışmış olan okuyucularımızdan hemen her gün yağmur gibi sual ve talepler gelmektedir.

Hakikaten sosyal güvenlik mevzuatımıza bakıldığında maalesef stajyerler arasında emeklilikte avantaj sağlayan hizmet borçlanmaları açısından eşitlik ilkesine aykırı düzenlemelerin alenen bulunduğu izahtan varestedir.

Okuyucularımızdan gelen yoğun talep ve bu konudaki meraklarına her yeni gelişme olduğunda ışık tutmaya devam ediyoruz…

Stajyer ve çırakların emekliliklerini kolaylaştırmak maksadıyla şimdiye kadar TBMM’ye sayısız kanun teklifi verilmiştir. Ancak bu teklifler muhalefet milletvekilleri tarafından verilmiş olduğundan maalesef yasalaşmadılar.

Diğer yandan seçim dönemlerinde iktidar cenahıyla aynı ittifakta yer alan hemen hemen tüm partiler söz vermelerine rağmen bugüne kadar sözlerini yerine getirmediler.

Peki bu meselenin çözümü çok mu zor? Elbette ki hayır. Hatta bu meseleyle ilgili geçmiş yıllarda emsal çözümler bile üretmişiz.

STAJYER VE ÇIRAKLARIN TALEPLERİ

Stajyer ve çıraklar, bizi hemen erken emekli edin diye bir talepte bulunmamaktadır.

Gazetemize gelen talep ve yakınmaların çoğu stajyer ve çırak olarak çalışmış olanların bu çalışmalarının emeklilikte sigorta başlangıcı sayılması ya da bu süreler için borçlanma hakkının verilmesi noktasında toplanmaktadır.

STAJ ve ÇIRAKLIK TALEPLERİNİN ÇÖZÜMÜ

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun uygulama (5510 s.) kanununa göre aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümleri uygulanmaktadır. 

Stajyer ve çıraklık sigortası SSK kapsamında bulunmaktadır. Ancak emekliliğe yarayan uzun vadeli sigorta kolları diye tabir edilen yaşlılık-malullük ve ölüm sigortaları kapsamında bulunmamaktadır. 

Bütün mesele stajyerlerin çalışırken bu sigorta kollarına da tabi tutulmamalarında yatmaktadır. Bu bağlamda staj ve çıraklık sigortası ile emekli olmak için iki yol bulunmaktadır. Bu yollar;

• Birincisi stajyer ve çırakların çalışma başlangıçlarının doğrudan emeklilikte başlangıç kabul edilmesi ve

• İkincisi ise staj ve çıraklıkta geçen sürelere aynen askerlikte olduğu gibi borçlanma hakkının verilmesinden ibarettir. Bu iki yol için de mutlaka yasal düzenleme yapılması gerekmektedir.

EŞİTLİK İLKESİ GÖZETİLMELİ

Hemen belirtelim ki tüm stajyerlerin durumu aynı değil. Genel olarak stajyerlerin çoğunluğunun borçlanmak hakkı bulunmamasına rağmen avukatlık ve diğer bazı mesleklerde ise staj sürelerinin borçlanarak emeklilikte hizmetten sayılması söz konusudur. Bu bağlamda eşitsizlik olduğu açıktır.  

Mevcut uygulamada masabaşında iş yapan avukatlara borçlanma hakkı verildiğinden -şartları varsa- EYT’den hemen emekli olma imkânı elde ederken sanayi de ve diğer ağır işlerde sahada çalışan staj ve çıraklar ise bu haktan mahrum bırakılmaktadır. Anayasamızın eşitlik ilkesi gereğince avukatlar gibi diğer tüm çıraklık ve stajyerlere borçlanma hakkı verilmesi yönünde düzenleme yapılması gerekmektedir.