Rusya Ukrayna’ya nasıl bir karşılık verecek?

Dünyanın en köklü ve en güçlü istihbarat servislerinden biri olan Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), hem de savaş zamanında Ukrayna’dan büyük bir darbe yedi… Tabii bu operasyon sadece Ukrayna’nın ise!..

 

 

 

Evet, inanılır gibi değil ama gerçek… Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ülkesinin Rusya’ya karşı gerçekleştirdiği en ağır ve en uzun süreli (Bir yıl altı ay dokuz günde hazırlandı) operasyonu haklı olarak, “tarihî nitelikte bir başarı” diye nitelendirdi ve ileride ders kitaplarına mutlaka konu olacağını belirtti. Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), aynı zamanda, en uzun menzile sahip operasyonla, Rusya’nın dört bin iki yüz kilometre derinliklerinde, çok önemli askerî üslerine drone'larla saldırı düzenleyip, iddiaya göre stratejik seyir füzesi taşıyıcılarının yüzde otuz dördünü tahrip etti… Dört kamyona yükleyip Rusya topraklarına soktuğu, toplam yüz on yedi drone'la yapılan saldırıda, Murmansk Bölgesindeki Severomorsk Rus Kuzey Deniz Filosunun ana üssünün vurulduğu belirtiliyor. Rusya tarafından yapılan açıklamaya göre de, Murmansk, İrkutsk, İvanova, Ryazan ve Amur bölgelerindeki askerî üslere saldırı düzenlendi ve bazı uçaklar alev aldı… Verilen hasarın büyüklüğünü ancak Rusya tam olarak bilebilir. Lakin abartılı yanları bulunsa da, Ukrayna’nın iddialarının altı boş değil. Bu Saldırı, 2022 Şubat ayından beri, Rusya’nın maruz kaldığı en ağır ve en hasarlı saldırı oldu. Tabii bu çapta ve istihbarat tarafı ağır basan bir saldırının mahiyeti çok yönlü ve detaylı şekilde ele alınmayı gerektirir. Esasen en başından beri, Rusya Ukrayna coğrafyasında Avrupa ve Amerika’ya karşı bir geniş çaplı istihbarat mücadelesi de yürütüyor. ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı uydu destekli enformasyonla, Ukrayna Rus Birliklerini çok yerlerde tuzağa düşürdü… Kremlin, üç yılıdır süren kanlı savaşta, maliyet ve kayıplarını şüphesiz bu açıdan okuyor.

 

Tam da İstanbul’da yeniden başlayan barış görüşmelerinin bir gün öncesinde, bu çapta bir saldırının yapılması, varılmak istenen bir ateşkesi ne yönde etkileyecektir? Rusya Ukrayna’nın bu ağır saldırısına nasıl bir karşılık verecektir? Bu çapta bir operasyonu Ukrayna tek başına hayata geçirme imkânına sahip olmadığına göre, Atlantik Ekseninin verdiği mesajı Kremlin nasıl okuyacak ve ne şekilde cevaplandıracaktır? Dolmabahçe toplantılarında liderler zirvesi için yapılan hazırlık sürecinin etkilenmemesi de mümkün değildir. Rusya beklediği tavizi koparana kadar barış masasına kalıcı biçimde oturmaya yanaşmazken, beri tarafta AB-ABD cephesinin, Rus tehdidine karşı yeni stratejisi ne olacaktır? Pazar günkü saldırı, hiç şüphesiz kısa ve orta vadede ortaya çıkabilecek bütün gelişmeler üzerine kalın bir gölge düşürmüştür. Hiç şüphesiz büyük devletler de çok ciddi istihbarat zaafına düşebilir… Mesela her ne kadar, ABD’nin İkinci Dünya Savaşına girme ortamını hazırlamak için göz göre göre meydan verdiği iddia edilse de, 8 Aralık 1941 günü Japonya’nın; Hawaii Bölgesinde, Oahu adasındaki ABD Pasifik Filosu ve Pearl Harbor askerî üssüne yaptığı sürpriz saldırı, bu konuda çarpıcı bir örnektir. Bir düzineden fazla Amerikan harp gemisinin batırıldığı veya ciddi hasar gördüğü, 188 ABD savaş uçağının düşürüldüğü ve 2403 askerinin de öldürüldüğü olayın devamında, Amerika II. Dünya Savaşına girdi. Dünya siyasi ve askerî dengelerinde büyük değişimler meydana geldi ve en önemlisi de, Japonya’ya karşı, ABD tarafından nükleer bomba saldırısı yapıldı. Böylece nükleer silahlanma yarışı tırmandı ve ortaya “DEHŞET DENGESİ” denilen bir durum çıktı. Putin ve ekibi sık sık, gerekirse nükleer silah kullanmaktan kaçınmayacaklarını dillendirdiğine göre, Rus Yöneticiler, acaba şu sıralarda aklından neler geçiriyor? Tam burada Rus İstihbaratının geçmişte, Sovyetler Birliği döneminde düştüğü çok dikkat çekici bir olay hatırımıza geldi.

 

Mathiast Rust isimli 18 yaşında amatör pilot bir Alman genci, pilotluk ehliyetini aldıktan sonra, Cessna 172 tipi bir küçük uçakla Uetersen’den kalkıp İzlanda’ya geçti, sonra da Norveç ve Finlandiya üzerinden Moskova’ya uçtu ve Kremlin yakınlarındaki Vasilevski Spusk’a iniş yaptı… O günün şartlarında bu olay tam bir şok yaşattı. Ve derhal Sovyetler Birliği’nin o günkü Savunma Bakanı görevinden azledilip sürgüne yollandı! Alman genci ise mahkemeye çıkarıldı ve dört yıl hapis cezası aldı. Ancak cezasının tamamı çektirilmedi. Gorbaçov ile Reagan arasında orta menzilli füzelere dair yapılan bir anlaşmanın ardından, SSCB; iyi niyet gösterisi olarak, Rust’ı Almanya’ya iade etti… Aynı kişi daha sonra dengesiz hâl ve hareketlerle pek çok olaya karıştı. Hâsılı, siyasi ömrünün sonuna geldiği her yönden belli olan SSCB’nin, savunma ve istihbarat bakımından nasıl bir hâle düştüğü bahse konu amatör pilot tarafından (ama her hâlükârda CIA’nın karıştığı veya karıştırıldığı bir operasyonla) dünyaya gösterilmişti. Ondan dört sene sonra ise, SSCB kendiliğinden dağılıp tarihe karışacaktı…

 

SSCB’nin mirasçısı Rusya bugün pek çok zorlukla boğuşuyor. En başından beri önemli bir kısmının eskidiği ve demode olduğu silahlarla savaşı sürdürmek zorunda kalması, yeni silah üretiminin ise, zaten ambargolarla hayli yıpratılmış ekonomisini iyice zora soktuğu bir sır değil. Rusya bunca problemin içinden sıyrılabilmek için radikal kararlar alabilir. Bu da özellikle Avrupa’nın güvenliği açısından daha ciddi tehditlere kapı aralayabilir. Savaşın yerini barışın alması temennilerine biz de katılalım. Ancak sahadaki gerçekler, hâlihazırda durumun hiç de iyi olmadığını haykırıyor. Netice olarak, Rusya’nın son Ukrayna saldırısına vereceği cevabın niteliği yakın ve orta vadede belirleyici olacaktır. Mesele, Kremlin’in AB-ABD cenahından verilen mesajı nasıl okuyacağında düğümleniyor...

 

 

 

 

 

İsmail Kapan'ın önceki yazıları...