Çin ve Rusya MHP liderini konuşuyor...

MHP liderinin son hamlesi Rus ve Çin basınında geniş yankı buldu.

 

MHP lideri Devlet Bahçeli’nin ABD-İsrail "şer koalisyonu"na karşı Türkiye-Rusya-Çin (TRÇ) ittifakını önermesi, küresel satranç tahtasında taşları yerinden oynattı diyebiliriz. "Yeni yüzyılın stratejik ortamına en uygun seçenek 'TRÇ' ittifakının inşa ve ihya edilmesidir" diye haykıran Bahçeli’nin sesi uluşması gereken her yere ulaştı.

 

Bu çıkış, sadece Türk siyasetinde değil, Moskova ve Pekin’de de geniş yankı buldu. Rus ve Çin basını, bu "Doğu Bloku" teklifini farklı okudu diyebiliriz. İki ülkenin liderlerinde şimdilik sessizlik, temkin ve itidal hâkim ancak bu konu iki ülkenin medyasında hararetle tartışılıyor.

 

Öncelikle, Bahçeli'nin önerisinin akla ve yeni dünya düzeni konjonktürüne yatkın bir önerme olduğunun altını çizelim. Bahçeli, "akla, diplomasiye, coğrafyaya" dayalı bir blok öneriyor; TRÇ'yi Türkiye'nin NATO zincirlerinden kurtuluşu, Rusya'nın Ukrayna bataklığından çıkışı ve Çin'in "Kuşak ve Yol" projesine köprü olarak sunuyor. Rakamlar ise etkileyici: Üç ülke, 1,64 milyar nüfus, 26,5 milyon km² toprak, 22,3 trilyon dolar GSYH ile küresel ekonominin %19,5'ini elinde tutuyor.

 

Ancak her iki ülke basınında bu çıkış, gerçek mi, yoksa Erdoğan'ın Trump'la pazarlık masasındaki kozu mu diye de sorgulanıyor! Zira ABD'ye uygulanan gümrük vergilerinin düşürülmesi yanında, Çin otomobillerine %25-30 ek vergi konması soru işaretleri olarak okunuyor. Öte yandan New York'ta bir gazetecinin bu konuda sorduğu soruya Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın "Takip edemedim, hayırlısı olsun" demesi de iki ülke basınında ele alınan konulardan birisi.

 

Rus basınından RIA Novosti ve Sputnik, Bahçeli'nin çağrısını "Türkiye, 'şer koalisyonu'na karşı Rusya ve Çin'le ittifak önerdi" başlığıyla manşete taşıdı. Moskova, bu öneriyi "stratejik fırsat" olarak görüyor; Kremlin'in Ukrayna'daki yalnızlığını hafifletecek bir hamle olarak değerlendiriyor. Tass ajansı, "Türkiye'nin NATO'dan uzaklaşma sinyali" diye yorumlarken, Kommersant gazetesi meseleye daha temkinli yaklaşıyor ve; "Erdoğan-Bahçeli ikilisi, BRICS'e katılımı hızlandırabilir mi?" diye soruyor.

 

Şunu belirtelim ki Bahçeli'nin çıkışı, Rus lideri Putin'in "çok kutuplu dünya" retoriğine uyuyor. Rus medyası ayrıca Türk Dünyası haritası krizini (2021'de Bahçeli'nin Erdoğan'a hediye ettiği harita Rusya'yı rahatsız etmişti) hatırlatarak, "Ankara-Moskova ilişkileri pragmatik, ama ideolojik değil" yorumunu da yapıyor. X'te Rus yorumcular, "Bahçeli, S-400'leri unutturmak mı istiyor?" diye espri yapıyorlar. Özetle Rus basını meseleye olumlu bakıyor ama "güven testine ihtiyaç var" diyor.

 

Çin basını ise daha mesafeli, ama ilgilenmiş görünüyor. Global Times, "Türkiye'nin Doğu'ya kayışı, ABD hegemonyasına meydan okuma" başlığıyla haberi verdi; Xinhua, Bahçeli'yi "Filistin savunucusu" olarak övüyor. Pekin, TRÇ'yi "Kuşak ve Yol"un doğal uzantısı sayıyor: Türkiye'nin konumu, Çin mallarını Avrupa'ya taşır, Rusya'yla enerji koridoru güçlenir. Ancak, "Uygur meselesi gölge düşürüyor” yorumuyla veriyor.

 

Çin medyası, Bahçeli'nin önerisini "stratejik vizyon" diye alkışlıyor, ama Erdoğan'ın son vergi hamlesini "ticari uyarı" olarak yorumluyor. People's Daily, "Türkiye, NATO'dan kopmadan BRICS'e yaklaşabilir mi?" diye sorarken, sessiz bir eleştiri de yapılıyor aslında.

 

X'te Çinli kullanıcılar, "TRÇ, ABD'nin Asya Pasifik kuşatmasına karşı kalkan olur" diyor, ama Bahçeli'nin "İslam âlemi" vurgusu, Pekin'in "din karşıtı" ideolojisiyle çelişiyor diyorlar...

 

Hasılı Rus basını, Bahçeli'nin çıkışına sıcak bakıyor ve pragmatik ittifak için kapı aralıyor. Çin basını ise bunu ekonomik fırsat olarak okuyor ve Doğu Türkistan meselesini ara sorun olarak meseleye eklemliyor! Ayrıca Bahçeli'nin çıkışını, Erdoğan'ın "dengeleme" politikasının bir parçası olarak görme ve Trump'la görüşme öncesi el güçlendirme, NATO'ya "alternatif var" mesajı olarak da yorumluyorlar!

 

Peki gerçekte Türkiye böyle bir blok içine girer mi? TRÇ bir ütopya mı, yoksa yeni Soğuk Savaş'ın habercisi mi? Türkiye için bu en son seçenek olabilir, NATO üyeliği sürerken böyle bir blok içine girilmesi diplomatik olarak mümkün olmayabilir zira S-400’leri hatırlayalım!

 

Özetle Moskova ve Pekin, sessizce izliyor.

 

Bahçeli'nin çıkışı, bir paradigma değişikliği mi, yoksa diplomatik bir sis mi?

 

Elbette bunu zaman gösterecek...

 

 

 

Meryem Aybike Sinan'ın önceki yazıları...