İşte sistem işte eseri!
Cari işlemler hesabı eylülde 1,9 milyar dolarla son iki yılın en yüksek fazlasına ulaştı. 2023 yılını 42,5 milyar dolarlık açıkla kapatacağız. Geçen sene bu rakam 48,8 milyar dolardı. Ekonominin can damarı cari açık olduğu gibi bunun finansmanı da büyük önem taşıyor. Çünkü cari açık sermaye hareketiyle finanse edilemezse, bunu kapatmak için döviz rezervleri kullanılır. Bu durumda kurlar yükselişe geçer. Cari açık, basit anlatımıyla, olağan döviz giderleri (ithalat gibi) ile olağan döviz gelirleri (ihracat, turizm gelirleri gibi) arasındaki farktır. Cari açık 3 ana kaynaktan finanse edilir: 1) Doğrudan yatırım. 2) Hisse senedi, devlet tahvili için yabancıların getirdikleri dövizler. 3) Yurt dışından bulunan krediler... Cari işlemler dengesi negatif ise yani ithalat ihracatı aşarsa cari açık oluşur, bunun tersi durumda ise bugün olduğu gibi cari fazla verilir.
Cari işlemler dengesi ülkelerin ekonomilerinin gidişatını gösteren en önemli makroekonomik veridir. Ödemeler bilançosunda cari işlemler hesabı fazla veren ülkeler net ihracatçı olarak tanımlanır. Ülkelerin resmî paralarının değerinin gerektiğinden daha düşük olması cari fazla oluşumunda önemli etkenlerden biridir. Altın ve enerji ithalatını hariç tutulduğunda cari işlemler hesabı eylülde 7,12 milyar dolar fazla verdi. Merkez Bankasının döviz rezervleri enerji faturamızın küçülmesi ve ihracattaki büyük artış dolayısıyla yükselişini sürdürüyor. Brüt rezervler geçen hafta 1 milyar 800 milyon dolar artarak 128,4 milyar dolara yükseldi. Resmî rezervlerde eylülde 7 milyar 663 milyon dolar net artış yaşandı. Net rezervler 24,7 milyar dolar. Kur korumalı mevduatlarda düşüş devam ediyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre 3 Kasım haftasında KKM toplamı 2,92 trilyon TL'ye geriledi. Dolar cinsinden KKM büyüklüğü 103,2 milyar dolara düştü. 13 Ekim’de bu rakam 123 milyar dolardı. 1 ayda 20 milyar dolarlık daralma var. Ekonomide yeniden dengelenmeye yönelik atılan adımlar, altın ithalatındaki normalleşme ile doğalgaz ve ham petrol üretimi sonucunda cari işlemler açığında büyük gerileme yaşanıyor. Güçlü turizm gelirleri bu sürece katkı sağlıyor.
2023 yılında %4 seviyesine gerilemesi beklenen cari işlemler açığındaki daralma, Türkiye’ye olan güven ve buna bağlı olarak dış finansman imkânlarındaki iyileşme ve rezervlerdeki artışla kendini gösteriyor. Büyüme hızındaki artış ile ithalattaki daralma 2023-2024 hedeflerinin rahatlıkla tutturulacağını gösteriyor.
Döviz dengesinin sağlanması karşısında Türk lirası istikrar kanalında… Kurlar tamamen Merkez Bankasının kontrolünde sınırlı artış trendinde.
Dolar 2023 yılını 29,75, 2024 yılın 37,10 TL ile tamamlayacak. Herkes hesabını buna göre yapsın.