2022'de kazandıran ve kaybettirenler...

Bugün yılın son iş günü. Çok şükür bana "31 Aralık’ta dolar ne olacak" diye sormayacaklar. Çünkü cumartesi gününe rastlıyor, piyasalar kapalı. Şaka bir yana, önceki yıllarda dolar-faiz-borsa-altın üzerinde dönen sorgulamalara artık yenileri eklendi. Artık enflasyon, kripto paralar ve gayrimenkul de soruluyor.

 

Belki de 2022'nin en önemli fenomeni enflasyon karşısında insanların kendini döviz alarak bile koruyamamaları idi. Çünkü yılbaşından beri dolar %40 civarında artarken enflasyon bunun iki katı gerçekleşti. Sadece ve sadece 2021 Şubat ayında doları 7,00 TL civarında almış olanlar, enflasyona karşı kendilerini koruyabildi desem yanlış olmaz.

 

Bahsettiğim resmî enflasyon bu arada hayat pahalılığı değil. Avro için de aynı değerlendirmeyi yapabilirim. Döviz kurları çeşitli metotlarla baskı altında tutulduğu için sonuç normal. Gelecek sene sıkışmış olan gazı hafif hafif bırakarak hem ihracatçıyı isyan ettirmeden ama enflasyonu da azdırmadan yola devam etmeye çalışılacak gibi gözüküyor.

 

Riskli ama ekonomi yönetimi bunu deneyecek.

 

Borsa elbette, eşine az rastlanan bir şekilde, negatif reel faiz gerçeği altında yatırımcılarına ciddi kazançlar sağladı. 2021 yılının aynı döneminden sayarsak endeks bazında 5 katından fazla kazanç sağladı.

 

Biraz uğraşsa Venezuela'nın enflasyonunu da mağlup edebilirdi. Ancak BİST yükseldikçe risk de artıyor desem yanlış olmaz. Seçimle alakalı gerginlikler artarken "en iyi kâr cepteki kâr" demek lazım.

 

Gram altın, dalgalanmalar devam ederken sabırlı yatırımcılara hem "al-sat" hem de "sat-al" fırsatı verdi desem yanlış olmaz. Aynı dönemde %100'ün üzerinde kazanç sağlamasına rağmen o da enflasyona yenik düştü desem yanlış olmaz. Sadece sabırlı şekilde işlem yapanlar, dalgalanmalardan fırsat oluşturarak TÜFE'yi yenmeyi başardılar. Amatör yatırımcıların başarabildiğini pek sanmıyorum. Altının 2023'te yurt dışında bir çıkış yapmasını bekleyen uzmanlar var. Bu esnada dolar/TL de yükselirse belki durumlarını telafi edebilirler. 

 

 

Açıkçası, kripto paralar ve faiz konusunda yorum yapmaya gerek yok. Yatırımcısına hem enflasyona karşı mağdur ettiler, hatta kripto paralarda tasarruflarını eriten de oldu. Faiz konusunda 2023 yılında bir politika değişikliği beklemiyorum. Dolayısıyla enflasyona karşı faiz gelirleri "reel negatif" olarak yola devam edecek.

 

Kripto paralarda ise bir büyük geri çekilme daha bekleyen uzmanlar var. Orası daha fazla sabır gerektirecek gibi.

 

Gayrimenkul ise oldukça renkli gidiyor. Konut stoku artmıyor ama talep artıyor. Dolayısıyla hem arsa hem de konut fiyatları TL bazında enflasyonu 2021'den beri birkaç defa tuş etti desem yanlış olmaz. Ocak ayından itibaren başlayacak kredi kampanyalarıyla buradaki fiyat yükselişlerinin daha da fazla olacağını öngörebiliyorum. Bana sürekli olarak "gayrimenkul fiyatları geri gider mi?" diye soranlara bir cevap olsun diye bu görüşümü paylaşıyorum.

 

Türkiye'nin şartlarında konut fiyatlarının gerilemesi için ortada ciddi bir sebep olmadığını belirteyim. Açıkçası 2022'de aldığınız yanınıza kâr kaldı desem yanlış olmaz. Gitmek istediğiniz bir restorana gitmişseniz, merak etmeyin hesap daha ucuz olmayacak. Konser, sinema, tiyatro ve maç bileti de geçerli buna. İşlenmiş gıdada zaten fiyat gerilemesi imkânsız gibi zaten.

 

Seyahata gitmişseniz keyfi size kâr kaldı, ne uçak bileti ne de konaklama bugünden daha ucuz olmayacak.

 

Otomobil alan varsa o da merak etmesin, ucuzlamayacak.

 

Geçen yıl aldığımız mont ya da kazak en az %200 pahalılandığı için, yanımıza kâr kaldı diyebiliriz.Tüm bunlar refah seviyesini artırmak için zorla ücretleri yükseltmek değil, enflasyonu düşürmek gerektiğini bize gösteriyor.

 

BİST'in yükselişi de bu sebepten. Yani yüksek enflasyon-düşük faiz modelinden. Tasarrufları yatırıma dönüştürdüğünde reel bazda kaybedenlerin olduğu bir yerde, ücretleri yükselterek refahı sağlamak mümkün değil.

 

Dilerim 2024'te enflasyon belasından kurtulmuş oluruz. Açıkçası 2023'te bunu başarmamız zor gözüküyor. Herkese sağlık ve başarı dolu bir yıl diliyorum.