Sevil Nuriyeva

Türkiye Yüzyılı, önemli gelişmelerin eşiğindedir. Dünyadaki paylaşım süreçleri artık savaşlar üzerinden şekillenmekte, ticaret yolları ve koridorların kontrolü de gündemin merkezinde yer almaktadır.

Makalemin başlığı siyasi analiz açısından tartışılabilir ancak hiç kuşkusuz, tüm siyasi sürecin ana özü bu başlıktadır.

Trump ve Putin’in beklenilen Budapeşte görüşmesi öncesinde ortaya atılan iddiaların çoğu, görüşmeyi sekteye uğratma amacını taşıyor. Rusya tarafı, Dışişleri Bakanı Lavrov’un açıklamalarına bakılırsa, zirvenin altyapı hazırlıklarına başlamış durumda. Sözcü Peskov’un ifadelerine göre ise, zirvenin günü en başından beri açıklanmamıştı.

Suriye Devlet Başkanı Ahmet Şara, beklenilen Rusya ziyaretini gerçekleştirdi. Bu, Putin’in uzun süredir beklediği bir görüşmeydi. Açıkçası arka plan çalışmaları da yapılmış, süreç Ankara üzerinden dizayn edilmişti. Türkiye, bu yakınlaşmaya olumlu bakıyor. Rusya’nın Suriye’de ekonomik çıkarları bulunuyor.

Gazze’de kan dursun, insanların karınları doysun, çocuklar gülsün diye en fazla çabayı harcayan ülke Türkiye’dir.

Planlı bir süreci takip ediyoruz. ABD’nin planlı süreci söz konusu. Tabii, İsrail bu sürecin maalesef aktörü. Türkiye’nin Gazze ve tüm Filistin bölgesinde görev gücünde yer alacağı açık. Nedeni de açık.

Amerikan Başkanı Trump’ın siyonist ekibe karşı durabilmesi önemliydi. Dengeli davranmaya gayret etti; konuşmalarında sık sık Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’a atıfta bulundu. Aslında Erdoğan-Trump arasındaki Beyaz Saray görüşmesi bize birçok ipucu vermişti. Trump, sürekli Erdoğan’ın adını anıyordu çünkü farkındaydı; süreci onun kadar zekice yönetebilecek başka bir lider yoktu. Erdoğan, Gazze konusuna kişisel bir mesele olarak bakıyor; BM kürsüsünden soykırımı haykırırken herkesten farklı bir tutum sergiliyordu. Çözümün nasıl olacağını da önceden düşünmüştü.

Bu yazı, yeni dünya düzenine giden meşakkatli ve savaşlarla dolu sürecin sonunda ortaya çıkacak yeni aktörlerden birine odaklanıyor.

Gazze’de yaşanan vahşeti kim durdurursa durdursun kabulümüzdür.

Neden bu kadar yoğun bir savaş retoriği devreye girdi? Dünya neden yeniden savaşlar zinciriyle karşı karşıya? Hep aynı tablo ile karşılaşıyoruz: Savaşa mahkûm edenler, meydanlara barış söylemiyle çıkıyorlar. Önce savaştırıyorlar, sonra barıştırıyorlar!

Hep dünya düzeninden söz ettik; gerçek de budur. Son dönemde Türkiye’nin stratejik hattı, siyaseten dillendirilen söylemlerden daha net anlaşılır hâle geldi.

Bu yazımda dikkatinizi çekmek istediğim birkaç önemli detay var.

Gazze’de yaşanan zulüm ve soykırım, her şeyi yeniden gözden geçirmemize yol açtı. Dünya, haktan yana olanlarla karşısına dikilenlerin mücadelesini yaşıyor. Bu tarihî dönemde cesareti, vicdanı ve hakkı temsil edenlerin safına baktığımızda, tarih bize şerefi ve namusu temsil eden Türkiye’yi gösteriyor.

Dünya, kaçınılmaz olarak bir sistem değişikliğine gitmek zorundadır. Bunu anlamak için tarihe, özellikle de küresel savaşlar dönemine ve sonrasına yeniden bakmak gerekir.

Gazze’deki soykırım ve İsrail’in bölge ülkelerine yönelik pervasız saldırıları, aslında Tel Aviv’in coğrafya ile ilgili hedeflerini gizleme gereği duymadan ortaya koyduğunu göstermektedir.

Küresel çöküş ve sistem değişimi kapıda. Burada sözünü ettiğim “sistem”, I. ve II. Dünya Savaşları sonrasında kurulan düzenin mimarlarıdır. Bazıları hâlâ bunu komplo teorisi sayabilir; oysa önemli olan olayın patladığı yer değil, patlamaya yol açan süreçtir. Savaşları sadece sonuçlarıyla değil, onları başlatan şartlarla okumalıyız.

“Coğrafya kaderdir” sözü, siyaset kurgusunda kritik bir gerçeğe işaret eder. Devletlerin uzun vadeli planları, coğrafi şartlara, konjonktüre ve kendi kapasitesine dayanarak şekillenir.

İsrail’in Katar’a saldırısı yalnızca Körfez için değil, güvenliğini ABD’ye teslim eden tüm devletler için tek bir soruyu gündeme getirmiştir:

Küresel iki güç arasındaki hesaplaşmanın sertleşmesi, kuşkusuz yeni dünya düzeninin geleceğini belirleyecektir.

Çin’in görkemli gövde gösterisinin ardından Trump’ın hamleleri dikkati çekiyor. ABD ile Çin arasındaki hesaplaşma şimdilik karşılıklı caydırıcı eylemlerle ilerliyor. Trump’ın Putin’le Alaska görüşmesi sonrası atacağı adımlar öngörülmesi güç görünse de aslında karşımızda ne istediğini bilen bir lider var.