Sevil Nuriyeva

ABD’nin yeni denklemde güçlü bir Rusya’ya ihtiyacı var. "Ezberler bozuluyor" dediğimde kastettiğim tam olarak bu. Rusya’nın akıbetini anlamak için ABD’nin nihai hedefine odaklanmak gerekir.

Bu soruya pek çok cevap veriliyor. Çoğu yorumcu, ana mesele olarak Ukrayna’yı işaret ediyor. Trump-Putin görüşmesinden büyük beklentiler var.

Türkiye’nin son 20 yılı, gerçek anlamda küresel güç olma yolunda başarı hikâyeleriyle dolu geçti. Türk siyaset ve devlet anlayışı bu süreçte köklü doktrinel değişime girdi.

İçinde bulunduğumuz savaşlar zinciri ve vekâlet savaşları/çatışmalar, geleceğin jeopolitik dengelerine dair önemli ipuçları veriyor. Bugün ABD ile Çin karşı karşıya. Ukrayna-Rusya Savaşı ise bu büyük karşılaşmanın dikkat çekici bir yansıması olarak sahneye sürüldü.

Türk kamuoyunun sınırlarının ve sinirlerinin zorlandığı bir dönemdeyiz. Gazze’deki soykırımla başlayan kanlı süreç, İsrail’in Suriye topraklarına kadar uzanmak isteyen saldırıları ve elbette Kuzey Kıbrıs özelinden Akdeniz açıklarındaki provokatif eylemleri hâliyle Ankara’yı sahada ve masada daha sert eylemlerle hareket etmeye zorluyor.

Türk siyasi tarihi ve devletler tarihi, başlı başına bir başarı hikâyesidir. Kendi içindeki grupları, boyları, beylikleri tek bir bayrak altında birleştirebilme kabiliyeti, tarih boyunca Türklerin en güçlü yönlerinden biri olmuştur. Bu yeteneğini defalarca ortaya koyup kanıtlamıştır.

Türkiye’nin yalnızca içeride değil, dış dünyada da dikkatle izlenen yeni ittifak vurgusuna dair çok sayıda yorum ve analiz okudum.

Türkiye’yi beklenir ve sevilir kılan şey nedir sorusu üzerine, yıllardır düşünce sistemimde hâkim olan yol anlayışımı irdelerken çokça tefekkür ettim.

İsrail’in vahşeti ve insanlık düşmanlığı yapan yapısı üzerine çokça kitap yazılacak.

Dünya yeniden şekilleniyor. 1. Dünya Savaşı sonrası Osmanlı çökertilirken, yerinde kurulan Türkiye yeni savaştan çıkmış ve zayıf durumdayken küresel paylaşımda boy gösteremedi. 2. Dünya Savaşı sonrası ise henüz gelecek planlaması yapamamış, ordusunun siyaset üzerinde hâkim olduğu, ekonomik olarak zorluklarla boğuşan bir Türkiye olması sebebiyle bu süreçte masada olmadı, olamadı.

Dünya değişiyor, şartlar netleşiyor ve yeni stratejiler giderek daha görünür hâle geliyor.

Rusya ile Azerbaycan arasındaki gerilimi sağlıklı şekilde analiz edebilmek için meseleyi çok boyutlu olarak ele almak gerekir. Bu kriz, sadece siyasi değil; jeopolitik ve ekonomik açılardan da değerlendirilmelidir. Ayrıca Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in dış baskılara karşı hassas olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak gelişmeleri okumalıyız.

Bir süredir Rusya ile Azerbaycan arasındaki gerilimi ve sebeplerini araştırıyor, anlamaya çalışıyorum. Rusya İçişleri Bakanlığı’na bağlı OMON adlı kolluk gücünün değişmeyen müdahale tarzı ve Azerbaycan kökenli iki kişinin dövülerek öldürülmesine ilişkin görüntüler kamuoyunda sert tepkilere yol açtı. Rusya’da güvenlik güçlerinin yıllardır bu tarz uygulamalarda bulunduğu bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla bu şiddetin sadece Azerbaycanlılara özgü bir uygulama olduğunu söylemek doğru değildir.

İran’daki Türklerin tutumu ve konumlanışı, İran devleti açısından öteden beri dikkatle izlenen bir konudur. Cumhurbaşkanı olarak Pezeşkiyan’ın seçilmesi de bu çerçevede İran devletinin Türk toplumuna yönelik hamlesi olarak değerlendirilmektedir. Yani; Türk kökenli bir ismin başa getirilmesi, belirli bir stratejinin parçası olarak görülmektedir.

İran ile İsrail arasında son dönemde yaşanan gerilim ve çatışmalar, birçok soruya cevap bulmamıza zemin oluşturdu.

Son günlerde, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarına ve ardından ABD uçaklarının İran’ı hedef almasıyla yaşanan gelişmelere tanıklık ediyoruz. Bu süreçte çok sayıda analiz devreye girdi. Trump’ın söylemleriyle eylemleri arasındaki çelişki üzerine düşünmek önemli hâle geliyor. ABD’nin hem iç politikada hem de dış ilişkilerde sıkıştığı tablo, gelecekte en çok tartışılacak başlıklardan biri olacak gibi görünüyor.

Küresel paylaşımın İran halkası harekete geçirildi ve birkaç gündür İran’a yapılan saldırıların içeriğini konuşuyoruz.

Her ne kadar sorun ilk bakışta bölgesel gibi görünse de, arka planda küresel güç mücadeleleri yatmaktadır. ABD ile Çin arasındaki rekabetin giderek sertleştiği, gerilimin sürdüğü bir dünyada, hesaplaşmaların nihai hedefini görmeden, bölgesel gelişmeleri bu büyük güç mücadelesinden bağımsız değerlendirmek mümkün değildir.

İsrail, düzenlediği planlı eylemler ve saldırılarla İran’daki etkisini ve gücünü ortaya koymaktadır. Son yıllarda İran’da yaşanan gelişmelere baktığımızda; üst düzey askerî yetkililerin ve mühendislerin suikasta uğraması, Hamas liderine yönelik operasyon, helikopter kazası ve stratejik noktalara yönelik saldırılar gibi olaylar, İran’ın içinde bulunduğu buhranı gözler önüne sermektedir.

Küresel sermaye Çin’i korumaya aldığı için, diğer tüm savaşlar devreye sokuldu. Bu durumu en başından beri dile getiriyorum.