ABD-İran geriliminde dünya ikiye bölündü: Kim destekledi, kim kınadı?
İran'daki üç nükleer tesise düzenlenen saldırı, dünya genelinde sert yankılar uyandırdı. Saldırı, bazı ülkeler tarafından desteklenirken, bazıları ise uluslararası hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle kınadı. Ortaya çıkan tablo, küresel diplomasi sahnesinde yeni bir ayrışmayı da beraberinde getirdi.
Amerika Birleşik Devletleri’nin İran’daki üç nükleer tesisi hedef alan hava saldırısı, sadece Orta Doğu’yu değil tüm dünyayı ikiye böldü. Tahran’ın kalbindeki Fordo, Natanz ve İsfahan tesislerine düzenlenen operasyon sonrası uluslararası tepkiler art arda gelirken, küresel diplomasi sahnesinde keskin bir ayrışma yaşandı.
İngiltere ve İsrail gibi müttefikler Washington’a destek verirken, Çin, Bolivya ve Küba başta olmak üzere birçok ülke saldırıyı kınadı. Avrupa Birliği ve Latin Amerika’dan ise “diplomatik çözüm” çağrıları yükseldi.
KİMLER DESTEKLEDİ?
İngiltere: Başbakan Keir Starmer, İran'ın nükleer programının dünya için ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirterek, “ABD bu tehdidi hafifletmek için harekete geçti” dedi. İngiltere, saldırıya doğrudan destek verdi.
Avrupa Birliği: AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, doğrudan destek vermese de tüm tarafları “müzakere masasına dönmeye” çağırarak, ABD’nin müdahalesini dolaylı olarak meşrulaştıran bir tavır sergiledi.
Soykırımcı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD'nin operasyonunu desteklediğini açıkça ifade etti ve Başkan Trump’a teşekkür etti.
SALDIRIYI KINAYANLAR
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, saldırının kabul edilemez olduğunu ve kalıcı sonuçlar doğuracağını açıkladı. BM Daimi Temsilcisi ise saldırının kınanması için BM Güvenlik Konseyi’nden acil oturum talep etti.
ÇinDevlet medyasında yayımlanan analizlerde, “ABD, 2003 Irak işgalindeki hatayı tekrar ediyor” uyarısında bulunuldu.
Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, saldırıyı “şiddetle kınadığını” duyurdu.
Birleşmiş Milletler: Genel Sekreter Antonio Guterres, saldırıyı “tehlikeli bir tırmanış” olarak tanımladı ve çatışmanın kontrolden çıkabileceği uyarısında bulundu.
LATİN AMERİKA'DA SESLER YÜKSELİYOR
Küba, Şili ve Venezuela ABD’nin askeri operasyonuna açık şekilde tepki gösterdi.
PAKİSTAN'DAN ABD'YE SERT TEPKİ
İslamabad yönetimi, saldırının bölgesel barışı tehdit ettiğini belirterek, ABD’nin eylemlerinin "gerilimi daha da tırmandırabileceği" uyarısında bulundu.
Pakistan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Uluslararası hukuka ve egemenliğe saygı gösterilmelidir. Tüm tarafları itidale ve diplomatik yollara dönmeye çağırıyoruz” denildi.
TRUMP'I NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ'NE ADAY GÖSTERMİŞLERDİ
Pakistan Başbakanlık Ofisinden geçtiğimiz gün konuya dair yapılan yazılı açıklamada, Trump’ın Hindistan ve Pakistan arasında tırmanan gerilimde oynadığı arabuluculuk rolünün, nükleer güç sahibi iki ülke arasında geniş çaplı bir çatışmanın önüne geçtiği belirtilmişti.
Açıklamada, "Trump, hem İslamabad hem de Yeni Delhi ile yürüttüğü yoğun diplomatik temaslar sayesinde, kısa sürede bir ateşkes sağlanmasını mümkün kıldı ve milyonlarca insanı etkileyebilecek yıkıcı bir çatışmayı engelledi." denildi.
ORTADAOĞU SESSİZ KALMADI
Umman, saldırıya ilişkin açıklamasında, “Bu hukuka aykırı saldırıyı kınıyoruz ve bölgedeki tırmanışın azaltılması için derhal harekete geçilmesi çağrısında bulunuyoruz” ifadelerini kullandı. Umman, daha önce ABD ile İran arasındaki nükleer görüşmelere arabuluculuk yapmıştı.
Suudi Arabistan ise yaşanan gelişmeleri “büyük bir endişeyle” izlediklerini belirterek şu açıklamayı yaptı:
“ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırısının ardından komşumuz, kardeş ülke İran'da yaşananları büyük bir endişeyle takip ediyoruz. 13 Haziran’da yayınladığımız bildiride İran’ın egemenliğinin ihlalini kınadığımızı ilan ettik. İtidalli davranmalıyız.”
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada da Kahire yönetiminin İran’daki son gelişmeleri “büyük bir kaygıyla” takip ettiği ifade edildi.
Açıklamada, ABD’nin İran’daki nükleer tesisleri hedef alan saldırılarıyla ivme kazanan tırmanışın, bölgesel ve uluslararası güvenlik ile istikrarı tehdit eden ciddi sonuçlar doğurabileceği uyarısı yapıldı.
Tüm taraflara itidal çağrısının yinelendiği, gerilimin derhal sona erdirilmesi, sükunetin sağlanması ve diyaloğa öncelik verilmesi gerektiği belirtilen açıklamada şu ifadeler yer aldı:
"Bu krizden çıkışın ve yıkıcı sonuçların önlenmesinin tek yolu gerilimin düşürülmesi ve durumun kontrol altına alınmasıdır. Sivillerin hayatını korumak ve bölgesel güvenliği temin etmek adına bu adımlar kaçınılmazdır."
HAMAS TEPKİ GÖSTERDİ
Hamas ise açıklamasında saldırıyı açıkça hedef aldı:
“Amerikan saldırganlığını şiddetle kınıyoruz. Tehlikeyi tırmandırdılar”
DİPLOMATİK ÇÖZÜM ÇAĞRISI YAPANLAR
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, İran ile savaşa girilmemesi için ABD’ye çağrıda bulundu.
Meksika ise diplomatik çözüm çağrısı yaparak, tarafları itidale davet etti.
İsviçre'de Dışişleri Bakanlığının X hesabından, İsrail'in İran'a saldırılarıyla başlayan çatışma ve ABD'nin İran'a saldırılarına ilişkin paylaşım yapıldı.
Paylaşımda, "13 Haziran'dan bu yana İsrail ile İran arasındaki çatışmanın tehlikeli tırmanışından derin bir endişe duyuyoruz. Bu endişemize bugün ABD tarafından yapılan saldırılar da dahil." ifadeleri kullanıldı.
Birleşmiş Milletler (BM) Şartı ve uluslararası insancıl hukuk dahil uluslararası hukuka tam saygı gösterilmesinin önemi vurgulanan paylaşımda, "Tüm tarafları azami itidalli davranmaya, sivilleri ve sivil altyapıyı korumaya ve derhal diplomasiye dönmeye çağırıyoruz." açıklamasında bulunuldu.
KONGRE'DE SAVAŞ ALARMI
Demokrat Parti: Temsilciler Alexandria Ocasio-Cortez, Rashida Tlaib ve Jim McGovern, saldırının Kongre onayı olmadan yapılmasını “anayasaya aykırı” buldu ve bu durumu “azil gerekçesi” olarak değerlendirdi.
Senato Azınlık Lideri Chuck Schumer, Trump’tan operasyon hakkında net açıklama istedi ve Kongre’nin bilgilendirilmediğini belirtti.
'da Takip Edin!
