NATO Zirvesinde tarihi karar: Üyeler %5 savunma harcamasını kabul etti! Gelecek yıl zirve Türkiye'de olacak

NATO’nun Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlediği zirvede alınan kararlar ve kullanılan dil dikkat çekti. İttifakın 32 üyesi, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 5’inin savunma harcamalarına ayrılması konusunda uzlaştı. Ancak bildirinin Rusya’ya karşı yumuşatılmış ifadeler içermesi ve Ukrayna’ya yönelik destek vurgusunun zayıflaması, başta doğu Avrupa ülkeleri olmak üzere bazı üye devletlerde endişeye yol açtı.

"NATO'YA BAĞLILIK SARSILMAZ ŞEKİLDE DEVAM EDİYOR"

Bildirgede, "Kuzey Atlantik İttifakı’nın devlet ve hükümet başkanları olarak bizler, tarihin en güçlü ittifakı olan NATO’ya bağlılığımızı yeniden teyit etmek üzere Lahey’de bir araya geldik. Washington Antlaşması’nın 5. maddesinde yer alan ‘bir müttefike yapılan saldırı, tüm müttefiklere yapılmış sayılır’ prensibine olan bağlılığımızı yineliyoruz" ifadeleri yer aldı.

%5'LİK SAVUNMA HARCAMASI TAAHHÜDÜ KABUL EDİLDİ

Zirvede en dikkat çeken karar, 2035 yılına kadar gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) %5’inin savunma ve güvenlik harcamalarına ayrılması taahhüdü oldu. Bildirgede, "Washington Antlaşması’nın 3. maddesi doğrultusunda, temel savunma ihtiyaçlarına yıllık GSYH’nin yüzde 5’ini ayırma taahhüdünde bulunuyoruz" denildi.

Müttefiklerin, bu %5’lik harcamanın en az %3,5’ini doğrudan savunma yatırımlarına ayıracağı; kalan %1,5’lik kısmın ise kritik altyapının korunması, sivil hazırlık ve savunma sanayi altyapısının güçlendirilmesine yönlendirileceği açıklandı.

UKRAYNA'YA YAPILAN YARDIMLAR HARCAMA HESAPLAMALARINA DAHİL

Sonuç bildirgesinde, Ukrayna’ya yönelik destek vurgusu da yer aldı. Buna göre, Ukrayna’nın savunma sanayisine yapılan doğrudan katkılar da müttefiklerin savunma harcaması hesaplamalarına dahil edilecek.

2026 ZİRVESİ TÜRKİYE'DE YAPILACAK

Zirve sonunda yapılan açıklamada, "2026’daki bir sonraki toplantıda Türkiye’de, ardından Arnavutluk’ta bir araya gelmeyi sabırsızlıkla bekliyoruz" denilerek gelecek yılki zirvenin Türkiye’de yapılacağı resmen duyuruldu.

TRUMP ETKİSİ: KISA BİLDİRİ, TEMKİNLİ DİL

Zirve bildirisinin, ABD Başkanı Donald Trump’ın tavrı nedeniyle önceki yıllara kıyasla daha kısa ve temkinli bir dille hazırlandığı öne sürüldü. Bildiride, NATO’nun Madde 5 kapsamındaki kolektif savunmaya bağlılığını "ironik" ifadelerle yeniden teyit ettiği belirtildi.

Ayrıca metinde, Ukrayna’ya yönelik yardımın NATO üyelerinin savunma harcamaları hesaplamalarına dahil edileceği vurgulansa da, önceki zirvelerdeki kadar açık destek ifadeleri yer almadı.

YÜZDE 5 SAVUNMA HARCAMASI KARARI

NATO liderleri, Rusya tehdidine karşı 2025-2035 yılları arasında GSYH’nin yüzde 5’inin savunma ve güvenlikle ilgili harcamalara yönlendirilmesi konusunda uzlaştı. 

LİDERLER ARASINDA DİPLOMATİK TRAFİK

Zirve kapsamında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer baş başa görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede Ukrayna savaşı ve ikili ilişkiler ele alındı. Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda ise Trump ile Zelenskiy arasındaki görüşmenin barış sürecine dair temasların sürmesi açısından "kritik" olduğunu ifade etti.

NATO'DAN RUSYA VURGUSU HAFİFLEDİ

Geçtiğimiz yıl Washington’daki zirvede “Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik tam ölçekli işgali” net bir şekilde vurgulanmışken, bu yılki bildiride bu ifadelere yer verilmemesi dikkat çekti. Ukrayna’ya verilen desteğin gerekçelendirilmemesi, savaşın parçaladığı ülkenin destekçileri arasında rahatsızlık oluşturdu.

Öte yandan Zirve öncesinde Lahey’de çevreciler ve Filistin destekçisi gruplar gösteriler düzenledi. Extinction Rebellion üyeleri, NATO zirvesine karşı otoyol kapatma girişiminde bulundu. Polis çok sayıda kişiyi gözaltına aldı.