Meyvenin tadı kaçtı! Zirai don mutfaktan ihracata, turizmden restorana kadar tüm sektörleri vurdu
Kış aylarında yaşanan zirai don olayları yaz meyvelerinin fiyatlarını uçurdu. Yalnızca kirazın kilogram fiyatı bile etin fiyatını geçti. Bu durum birçok sektörü de etkiledi. Meyve suyu üreticileri, tatlı ve reçel üretimi yapan şirketler, dondurmacılar, otelciler, restoranlar yüksek fiyatlardan etkilendi.
KAAN ZENGİNLİ - Meyve fiyatlarının artması sadece mutfağı değil, gıda sanayisini, yeme-içme sektörünü ve turizmi de etkiliyor. 2025 yılının başında yaşanan “erkenci bahar” ve ardından gelen “sert kış”, Türkiye genelinde meyve bahçelerinde büyük hasara yol açtı. Yaşanan zirai don nedeniyle özellikle kiraz, kayısı, şeftali, nektarin, üzüm, armut, elma, erik ve tropikal meyvelerde ciddi verim kaybı yaşandı. Bu durumun etkisi ise bugünlerde çarşı ve pazarda net şekilde hissediliyor. Bazı bölgelerde kirazın kilosu 700 lirayı aşarak et fiyatlarını bile geride bıraktı.
REÇEL VE TATLIYI ETKİLEDİ
İstanbul’da reçel ve paketli tatlı üretimi yapan Harun Çakar “Bu yaz meyve fiyatlarındaki artış bizim gibi küçük ve orta ölçekli üreticileri doğrudan etkiledi. Özellikle kiraz, kayısı, şeftali gibi reçel üretiminde sıkça kullanılan meyvelerin fiyatı geçen yıla göre ikiye katlandı. Ham madde maliyetimiz o kadar yükseldi ki bazı ürünlerde gramajı düşürerek fiyatları sabit tutmaya çalışıyoruz, ama bu geçici bir çözüm. Ürün çeşitliliğini azaltmak zorunda kaldık. Raflara zamlı ürün koymak istemiyoruz ama başka çaremiz de kalmadı. Maliyet yükü artık sürdürülemez noktada. İhracat tarafında da sorunlar yaşanıyor” dedi.
Meyve suyu üreticileri de benzer sıkıntılar yaşıyor. Meyve fiyatlarının artışından kaynaklı üretim maliyetlerinin arttığını belirten üreticiler “Meyve suyu üretimi yapan firmalar için ham madde en kritik unsur. Kiraz, şeftali, nar, elma gibi meyvelerin fiyatları bu yıl ekstrem seviyelere ulaştı. Bu artış, sadece taze meyveyi değil, konsantre ve püre ham madde fiyatlarını da etkiliyor. İthal alternatiflerimiz de artık ucuz değil çünkü döviz kurundaki dalgalanmalar ithalat maliyetlerini de yukarı çekiyor. Bu yılın ikinci yarısında raflardaki meyve suyu fiyatlarında kademeli artışlar kaçınılmaz. Önümüzdeki dönemde bazı ambalajlı ürünlerde hem fiyat artışı hem de promosyon azaltmaları görebiliriz” diyor.
DONDURMACI DA ŞİKÂYETÇİ
Meyveyi ham madde olarak kullanan reçel, meyve suyu, tatlı ve dondurma üreticileri bu sezon oldukça zor günler geçiriyor. Üreticiler, yüksek meyve fiyatları nedeniyle bazı ürünlerde üretimi sınırlandırmak ya da gramajları küçültmek zorunda kaldı. İstanbul’da faaliyet gösteren bir dondurma üreticisi “Eskiden kirazlı ve vişneli dondurma üretimimiz yoğundu. Şeftali, kayısı, hatta armut bile kullanıyorduk. Bu yıl sadece özel sipariş üzerine sınırlı üretim yapabiliyoruz. Tezgâhlarda fiyatı pahalı olan ürünler kaldırmak durumunda kaldık. Çünkü üretim maliyetleri satış fiyatlarını artırıyor. İnsanlar da bir top dondurmaya 150 lira vermek istemiyor” diyerek yaşanan krizi özetliyor.
GURBETÇİLER DE FİYATLARDAN ŞİKÂYET EDİYOR
İngiltere’de fiyatının uygun olması sebebiyle Türk kirazı yerine daha çok İspanya ve Fas’tan gelen kiraz çeşitleri satılıyor. Ülkede yaşayan gurbetçiler şu açıklamaları yapıyor: İngiliz marketlerinde paketli kiraz satışı yapılıyor. 300 gramı 3 pound civarında satılıyor. Bunlar Türk ürünü değil. Son kullanma tarihi yaklaşan ürünlerde fiyatlar indirime girebiliyor. 1,39 - 2 pound civarına kiraz bulmak mümkün. Yine kayısı fiyatları 400 gramı 4 pound civarında. Yeni dünyanın kilosu ise 5,99 pounda satılıyor.
Belçika’da yaşayan bir gurbetçi ise “Türkiye İzmir’den gelen kirazın kilosu burada 16,99 avro. Hollanda’da ise 17,5 avro. Fiyatlar Türkiye’den geldiği için yüksek, tane ile alan insanlar bile var” dedi.
MENÜLERDE DEĞİŞİM GÖZLENİYOR
Aynı sıkıntı yeme-içme sektöründe de hissediliyor. Restoran ve kafelerde meyveli tatlıların ve içeceklerin fiyatları yükselirken, menüler yeniden düzenleniyor. Bir pastane işletmecisi “Taze meyveli pasta yapmak artık riskli hâle geldi. Müşteri fiyatı görünce vazgeçiyor” sözleriyle durumun müşteri davranışlarını da etkilediğini belirtiyor. Restoranlarda ikram olarak verilen meyve tabaklarının dahi ücretli hâle geldiği ifade ediliyor.
AÇIK BÜFEDE SINIRLI ÜRÜN
Turizm sektörü de krizden payını aldı. Oteller açık büfelerdeki meyve ikramlarında daha seçici davranmaya başladı. Antalya’da beş yıldızlı bir otelin satın alma müdürü “Önceden sabah ve akşam büfemizde meyve çeşitleri bol olurdu. Şimdi hem maliyet hem de israf riski nedeniyle kontrollü sunum yapıyoruz” diyor. Bu durum otel maliyetlerini yukarı çekerken, hizmet kalitesini dengeleme çabası da artıyor.
İHRACATTA MÜŞTERİ KAÇIYOR
Yüksek fiyatlar ihracat tarafında da problem oluşturuyor. Türkiye yılda 3,5 milyar doların üzerinde yaş meyve ve sebze ihracatı yapıyor. Ancak bu sezon yabancı alıcılar, Türkiye’deki yüksek fiyatlar nedeniyle alternatif ülkelere yönelmiş durumda. İhracatçı birliklerinden yapılan açıklamada “İç piyasada ürün az, fiyatlar yüksek. Bu ihracatçının elini zayıflatıyor. Müşteri başka pazarlara kayıyor. Özellikle kiraz ihracatında değişimler gözleniyor. Kirazda ihracat kilogram fiyatı ürüne göre 150 lira ile 250 lira arasında değişiyor. Bunun üzerine lojistik, paketleme, dondurucu vs fiyatları eklenince markete giriş fiyatı hayli yükseliyor” dedi.
'da Takip Edin!
