Lise yıllarında tuttuğum bir defteri buldum. Bir sayfasını sizlerle paylaşmak istiyorum. Nereden kopya etmiştim, bir öğretmenimiz mi yazdırmıştı, hatırlamam mümkün değil, "Türk toplumunun" diye başlayan şöyle bir liste var. Eskimemiş bir liste... Türk toplumunun: Dinî mizâcı Süleyman Çelebi'de, Derinlik ve olgunluğu Mevlâna'da, Sonsuzluk çilesi Yunus Emre'de, Kahramanlık hayali Battal Gazi'de, İsyan psikolojisi Köroğlu'nda, Nükte ve hiciv gücü Nasreddin Hoca'da, Halk duygusu Karacaoğlan'da, Hassasiyeti Fuzûli'de, Edâ ve estetik ruhu Bâki'de, Mantık ve aklı Nâbî'de, Feragat ve hırçınlığı Nef'î'de, Şive ve inceliği Nedim'de, Bilgisi Şeyh Gâlip'te, Usul ve sistemi Katip Çelebi'de, Tarih ölçüsü Nâimâ'da, Görgü ve merakı Evliya Çelebi'de, Astronomi bilgisi İbrahim Hakkı'da Dekor zevki Yesârî'de, Plastik zevki Mimar Sinan'da, Fonatik fikri Dede Efendi'de dir. Bu kadar... Anadolu topraklarında yirminci yüzyıla kadar meydana getirdiğimiz kültür hayatımızın yirmi maddelik özeti diyebiliriz. Memleketimizde yeni ders yılı bugün başlıyor. (Amerika'da geçen hafta başladı.) Son haftalarda okullar, öğretmenler, ders kitapları, müfredat üzerine çok şey yazılıp söylenmekte. Bu yazılıp söylenmeler bir müddet daha devam edecektir. Bir kısım şikâyetler paraya, maddî güce dayanan meseleler. Ödenek yetersizliği, ödenemeyen elektrik su faturaları, bağışlar, çok kalabalık sınıflar, kitapların, araç-gereçlerin pahalılığı vesaire... Diğer bir kısmı ise eğitim sistemimizdeki kalite, muhteva, gaye, hedef üzerine düşünceler, teklifler, tenkitler. Bu ikinci kısım meseleleri ve âşikâr olan sancıları düşünerek bu listeyi köşeme aldım. Buradaki 20 isime yirminci yüzyıl kültür hayatımızın 5 büyük ismini de -birincisi Mehmet Âkif olmak üzere- ekleyin, 5 isim de Anadolu'ya gelmeden önceki kültür hayatımızdan -birincisi Dede Korkut olmak üzere- koyun; memleketimizin her köşesindeki okullarda, bilhassa orta dereceli okullarda öğrencilere bunları iyice belletin, benimsetin. Ondan sonra korkmayın! Kültür dünyamızı inşâ eden bu temelleri tanıyan ve seven gençlerden zarar gelmez, fayda gelir. Onlar memleket dahilinde millî güvenliğimizin teminatı olacaklar ve dünyanın da neresine giderlerse gitsinler, "Türk" kalacaklardır. Bu listeyi yeni ders yılında öğretmen ve öğrencilerimize hediye ediyorum.