HALEP ORADAYSA.

HALEP ORADAYSA... - 1 İnan Arvas - inan.arvas@tg.com.tr EN İDEAL ULAŞIM Benzin ve mazot ucuz olunca, caddeler otomobilden geçilmiyor. Halep'te en ideal ulaşım aracı taksi. Mesafe ne kadar uzak olursa olsun, gideceğiniz yere 1 doların altında bir fiyatla ulaşıyorsunuz. Ayrıca taksi bulma derdiniz de yok. Zira şehirde her gün 20 bin taksici direksiyon sallıyor. SARAY YAVRULARI Eski Halep, tarihî kimliği ile ziyaretçilerini kendine hayran bırakıyor. Şehir turuna çıkanlar, otantik yerlerin yanında yeni Halep'in saray endamlı evleriyle de karşılaşıyor. Burası Orta Doğu'daki 'taş ustalığı'nın modern hayata yansımaları olarak dikkat çekiyor. Sunuş Komşumuz Suriye'nin tarihî kenti Halep, 4 milyona yaklaşan nüfusu ile güçlü, modern ve zengin bir şehir. Kalesi, camileri, çarşıları, çeşmeleri ve antik evleri köklü bir tarihin ipuçlarını veriyor. Birçok medeniyete ev sahipliği yapan belde, çeşitliliği, mistik havası ve esrarlı geceleri ile 2006 yılının "İslam Kültür Başkenti" seçilmişti. Osmanlı Devleti'nin 4 asır hüküm sürdüğü, bu topraklar Türkiye'nin güneydoğu illerinden herhangi biri gibi. Yani havası bize hiç yabancı değil. İstanbul'dan Edirne'ye, Ankara'dan Konya'ya gider gibi günübirlik turlarla ulaşabiliyorsunuz buraya. Bu dizi yazımızda, dört gün boyunca size Halep'i anlatacağız. Gelin türkülerimize ve deyimlerimize konu olan dost Halep'i birlikte gezelim... Ha Antep ha HalepSuriye'nin Türk sınırına en yakın kenti olan Halep, Orta Doğu coğrafyasının en renkli şehirlerinden biri. Halep'i Antep'ten, Kilis'ten ayıran sadece bir tel. Zira, kentte hâlâ hatırı sayılır derecede Türk nüfusu var. Kaybolmak isteseniz bile bunu başarmanız çok zor! Halep Arapça "süt veren" manasına geliyor. Şehir Roma, Bizans İmparatorluğu, Büyük Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğuna ev sahipliği yapmış, sürekli bir ticaret ve üretim merkezi olmuş. Hazreti Ömer zamanında Suriye'nin diğer bölgeleriyle Bizanslılardan alınan ve İslam idaresine giren Halep bir süre Emevi ve Abbasilerin yönetiminde kalmış. Osmanlı İmparatorluğu'nda Bursa ve İstanbul'dan sonra en önemli merkez olmuş, ilk matbaa İstanbul'dan önce Halep'te kurulmuş. Halep'in ipek dokumaları ve sabunları önemli ihraç malzemeleri arasında yer almış. 1500'lü yıllarda İngilizler, Fransızlar, Venedikliler, Hollandalılar Halep'e konsolosluk ve acenteler kurmuşlar. Osmanlı döneminde ilk mason locası Halep'te açılmış ve dedelerimiz 82 yıl önce bu toprakları terk etmek zorunda kalmış. TAŞLARIN DİLİNDEN Halep'te birçok etnik topluluk yaşıyor. Çarşıda pazarda Türkçe konuşan insanlara rastlanıyor. Kentte hâlâ hatırı sayılır derecede Türk nüfusu var. Kaybolmak isteseniz bile bunu başarmanız çok zor. Osmanlı şehircilik sanatının en güzel örneklerini barındıran Halep binaları "Kayşani" isimli taştan yapılıyor. Halep Kalesi'nden tutun hanlar, çarşılar, hamamlar, camiler ve medreseler bu taş ile şekilleniyor. Günümüzde taş evler koruma altına alınmış, yeni evler de aynı taşla kaplanıyor. Şehrin büyük bir bölümü Osmanlı'dan kaldığı için pazar, han ve çarşıları ile Gaziantep ve Bursa ile kıyaslanabilir. Fakat nereye bakarsanız bakın baba-oğul Esatların fotoğrafları duvarları ve caddeleri kaplamış. Hafız Esad'ın uyguladığı katı kuralları yumuşatan oğul Beşşar Esad'dan sonra halk bir hayli rahatlamış. ARALARINA "TEL" GİRDİ Şehrin nüfusundaki renklilik nedeniyle kültürel birikim hemen gözlere yansıyor. Arapça'nın yanında Türkçe, Fransızca ve Ermenice hâlâ günlük hayatta kullanılan diller arasında. Sınırımıza yakın olması hasebi ile birçok kültür alışverişi yaptığımız bu şehirde Türk kökenli vatandaşlarımız oldukça fazla, özellikle Gaziantep ve çevresinden halk sürekli buraya giriş çıkış yaparak ilişkileri sıcak tutmuşlar. Kız alıp kız veren bu iki şehir arasında akrabalık bağları oldukça gelişmiş. Bayramlarda gazete ve televizyonlardan takip ettiğimiz sınırda tel örgüler ardından bayramlaşma görüntüleri ortaya çıkmış. TAKSİLER SUDAN UCUZ Suriye'de asgari ücret 100 dolar ama hayat oldukça ucuz. Mazot'un fiyatı en son 1 YTL civarına çıkmış. Çay, şeker ve tütün gibi ürünler ise Türkiye'nin hayli altında. Halep'e giderseniz taksiye binmekten korkmayın çünkü ulaşım için taksi bire bir. Mesafe ne kadar uzun olursa olsun 1 doları bulmuyor. Halep şehir merkezinde 20 bin taksi var. Fakat taksiler çok yeni değil, Türkiye'nin 20 sene önceki halini yansıtıyor. Gümrük vergilerin yüksek olduğu Suriye'de gözümüze çok eski gelen ve kötü durumda olan taksilerin bile satış fiyatlarının 10 bin dolar civarında olduğunu duyduk ve şoke olduk. Şehir turunda tarihi yerleşim yerinden biraz daha yukarı çıktığımızda muhteşem saray endamlı evler gördük, işte burası yeni Halep. Bahçeli yeşilliklerle bezenmiş evler harika. Bazıları villa tarzında yapılmış bazıları da site ama hepsi birbirinden güzel ve muntazam binalar. Şehirde en büyük yeşillik alan ise Halep Genel Parkı. 6 hektarlık bir alanı kaplayan bu parktan başka pek bir yeşilliğe de rastlayamadık zaten. N95'LİLER GİREMEZ! Eğer cep telefonunuz Nokia N95 ise vay halinize. Çünkü Suriye, topraklarında N95 cep telefonlarını istemiyor, açıkçası ambargo koymuş. Askerî güvenlilik sebebi ile böyle bir uygulamaya gidildiği söyleniyor. Sınırı karayolu ile geçince kontrol noktasında aracınıza bir görevli biniyor ve görevli tamamen cep telefonu araması yaparak Nokia N95 avına çıkıyor. Teker teker herkesin telefonuna özenle bakıyor. Bu telefon eğer üzerinizden çıkarsa hemen kayıt altına alınarak teslim alınıyor ve dönünceye kadar muhafaza ediliyor, dönüşte tekrar sahibine teslim ediliyor. Bu uygulama çok kızdıracak sizi biliyorum ama her ülkenin kendine göre kuralları var bu da onların kuralı. Kerem ile Aslı'nın buluştuğu yer Meşhur âşıklar Kerem ile Aslı'nın hikâyesi Halep'te geçmiş. Rivayetlere göre asıl adı Ahmet Mirza olan Kerem, İsfehan Şahı'nın oğludur. Şah'ın hazinedarlığını yapan Ermeni Keşişinin kızı Aslı ile Kerem birbirlerine âşık olur. Şah, keşişten kızını oğluna ister. Keşiş bir Müslümana kız vermek istemez tabii. Ama hükümdarın isteğini reddedemez ve biraz süre ister, bu sırada kızını da alıp gizlice memleketten kaçar. Kerem de Aslı'nın peşinden yollara düşer. Sevdiği kızı bulmak için Anadolu'yu baştan başa gezer, her gittiği yerde onun izini sorar. Bazen dağlara, taşlara nehirlere, hayvanlara içini döker. Kerem aşk ateşinde pişe pişe kemale erer, keramet sahibi olur. Allah ona her istediğini verir. Sonunda Kerem, Aslı'nın peşinden Halep'e varır. Halep paşasına kendini sevdirir. Paşa keşişi tehditle razı eder. Sonunda nikâhları kıyılır fakat keşiş gururuna yediremez kızına sihirli bir gömlek giydirir. Kerem gömleğin düğmelerini bir türlü çözemez, yüreğinden kopup gelen ateşle yanar kül olur. Kerem'in külleri dağılmasın diye bekleyen Aslı'nın saçları, küllerin içinde kalmış bir kıvılcıma tutuşur, iki âşığın külleri birbirlerine karışır. FENER SEVGİSİ Halep'in, sokak ve çarşılarında 'bizden' birini görmek mümkün. Halep esnafı Türkleri çok seviyor ve Türk futbol ligini yakından takip ediyor. Fenerbahçe'nin bayrağını sattığı kumaşlarının üstüne asan bu manifaturacı gibi... YARIN: Tatlı bir Osmanlı beldesi