Bişkek’te Türk Asrı…

11. Türk Devletleri Teşkilatı Liderler Zirvesi, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te gerçekleşti. Tema “Türk Asrı” idi…

 

“Türk Asrı” sözü merhum Turgut Özal’ın çok sık kullandığı ve gerçekleşmesini arzuladığı en büyük dileğiydi. 21. yüzyıl Türk Asrı olacak derdi. Adım adım bu kutlu dileğe yaklaştığımız bir zaman koridoruna girdik. Bütün şartlar olgunlaşmış ve kader ‘birlikte yürüyün’ diye zorluyor kabilinden ilginç bir süreci yaşıyoruz.

 

Ya fırsatı hep birlikte altın bir imkâna çevirecek ya da talihe yüz çevireceğiz ki bu imkânsız artık. Çünkü asırlardır beklenen zaman işte bu zaman! Yani Türk Asrı…

 

Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un ev sahipliğinde gerçekleşen Zirveye hem tam üye ülkelerin liderleri hem de gözlemci üye ülkelerin liderleri katıldı.   

 

Zirvenin bitiminde 121 maddelik bir ortak bildiri yayınlandı. Bu maddeleri tek tek anlatma imkânımız yok lakin fikir vermesi kabilinden kimi ana başlıklara bakmakta yarar var. Toplam 6 başlıkta toplanan ana maddeler şu şekilde sıralanmış:

 

- Siyaset, dış politika ve güvenlik alanında iş birliği

 

- Ekonomik ve sektörel iş birliği

 

- Halktan halka iş birliği

 

- Türk dünyasında kurumsal iş birliği

 

- Harici taraflarla iş birliği

 

- Teşkilata dair konular

 

Bu başlıklar altında kabul edilen maddeler gerçekten de bütün Türk dünyasında heyecan uyandıran gelişmeleri müjdeliyor. Her biri üzerinde özenle çalışılmış ve âdeta bütün Türk dünyasının yararı gözetilmiş gibi bir intiba uyandırıyor.

 

Bence en ilginci olan madde 121. Madde. Önümüzdeki yıl iki liderler zirvesi gerçekleşecek. Biri Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yapılacak olan 12. resmî zirve. Diğeri de Avrupa’nın ortasında Macaristan’da yapılacak olan gayriresmî liderler zirvesi. Bu karar gerçekten çok önemli. Bir ayağı Avrupa’da olan diğer ayağı Çin seddinde olan bir büyük organizasyon!

 

İkinci önemli husus da… Afganistan konusunda bir TDT Çalışma Grubu kurulmasının ve bu bağlamda Dışişleri Bakanlarını, TDT Üye Devletlerinin Afganistan konusunda ortak bir yaklaşım hazırlamaları amacıyla Macaristan’daki gayriresmî zirvede kabul edilmek üzere Çalışma Grubu aracılığıyla bir DBK Bildirisi hazırlamakla görevlendirdiklerini ifade ettikleri 19. madde. Afganistan bütün Türk devletlerini yakından ilgilendiriyor. Dolayısıyla bu karar oldukça stratejik bir hamle gibi görünüyor.

 

54. maddede üye devletlerin, TDT altında siber olaylara ve siber saldırılara karşı ortak bir koruma tedbiri/platformu (Kötü Amaçlı Yazılım Bilgi Paylaşım Platformu (MISP) gibi) oluşturma kararı bulunuyor.

 

68-70. maddeler çok önemli kararları içeriyor. Mesela üye ülkelerin birinde “Türk Devletleri Tıp Fakültesi” kurulması ve diğer ülkelerde de şube hastanelerinin açılması karara bağlanmış. Bu çok önemli bir adım. 68. madde tamamıyla sağlık konularındaki iş birliğini içeriyor.

 

Yine çevre konusunda önemli maddeler bulunuyor. 46. maddede “Dijital İpekyolu Projesi” konuşulmuş. 62- 63. maddelerde “Türk Çevre Konseyi” kuruluyor ve iklim değişikliği, var olan suların verimli kullanımı konusuna değiniliyor. Ayrıca Macaristan’da kurulan "TDT Kuraklık Önleme Enstitüsü” bu konularda çalışmalar yapacak.

 

Yine Türk Yatırım Fonunun desteklenmesi ve güçlendirilmesi konusuna destek verilmiş. Dijital medya, yapay zekâ ve uzay çalışmaları konularında da yakın iş birliğiyle ilgili maddeler karara bağlanmış. Taşımacılık ve lojistik konuları da yine masaya gelmiş.

 

Güvenlikle ilgili ortak bir dayanışma ruhunun olduğunu gördüğümüz zirve bildirisinde gerçekten de birbirinden kıymetli kararlar alındı. Karşılıklı jestlerin de yer aldığı bildiride Macaristan Başbakanı Viktor Orban’a “Türk Dünyası Ali Nişanı” takdim edildi.

 

Hasılı sonuç bildirisinin hakkıyla yerine getirilmesini ve bütün Türk dünyasına hayırlar getirmesini diliyoruz…