Rusya-Afganistan yakınlaşması!

Uluslararası ilişkilerde ve diplomaside dostluk ve düşmanlık yoktur.

 

Rusya Yüksek Mahkemesi, geçtiğimiz hafta Afgan Taliban hareketini resmen terör örgütleri listesinden çıkardı! İlginç, değil mi? Zaten 2021’de Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinden sonra Rusya, Batılı ülkelerin aksine, Kabil’deki büyükelçiliğini kapatmamış ve Taliban temsilcileriyle görüşmeler başlatmıştı.

 

Rusya’nın çelişkili diplomatik manevralarına aşinayız. DEAŞ ve PKK gibi terör örgütlerini yasaklı terör örgütü olarak tanımlamasının yanında bu örgütlerden PKK ve YPG ile taktiksel iş birliğini dolaylı yollardan arka kapı mesaisiyle her zaman sürdürmeye devam ettiğini biliyoruz.  

 

ABD’nin Afganistan’dan çıkmasıyla birlikte diğer aktörler bu boşluğu doldurmaya ve Afganistan’ın özellikle maden yatakları üzerinden çeşitli projelerini uygulama yarışına girdiler.

 

Mesela bu aktörlerden birisi Çin Halk Cumhuriyeti!

 

Ünlü Çinli şirket CAPEİC (Xinjiang Central Asia Petroleum and Gas Co), 2023 yılında Taliban ile 25 yıllık bir petrol anlaşması yaptı. Çin, bu anlaşmayla birlikte Afganistan ekonomisine her yıl 150 milyon dolar yatırım yapacak! Çin’in bu hamleleri sessiz ve derinden ilerliyor ve Çin’in de Taliban’ı terör örgütü olarak görmediğini gösteriyor.

 

Afganistan Emîrliği, İran ile de yakın temaslarını ve ilişkilerini sürdürüyor. İran ile uzun bir sınıra sahip olan Afganistan, ithalat ve ihracat faaliyetlerini İran limanları üzerinden sağlamayı hedefliyor!

 

Afganistan’ın Kazakistan ile de yakın temasları bulunuyor. Kazakistan, Taliban’ı terör örgütü listesinden çıkaran ve hatta müttefik ülkelere teklif eden ilk ülke. Orta Asya’yı Güney Asya’ya ve Rusya’ya bağlayan demir yolu inşaatı projesi de Kazakistan’a ait!

 

Bu projeyle Afgan çiftçisine yönelik bazı yaptırımların demir yolu ile kırılması mücadelesi yatıyor aslında. Afganistan coğrafik anlamda denizlere kapalı olan bir ülke. Hasat zamanı komşu ülkelerin ulaşım yollarını kapatmaları nedeniyle Afgan çiftçisi, ciddi ekonomik zarara uğruyor. Afganistan demir yolu projesiyle bu derin meseleyi kökten çözmeyi, Afganistan’ı Özbekistan üzerinden Rusya’ya bağlamayı amaçlıyor.

 

Peki, Rusya’nın bu ülkede ne gibi çıkarları olabilir?

 

Öncelikle ülkede yer altı zenginliğinin, bilindiğinden katbekat fazla olduğu ortaya çıktı. Yani, lityum, tantal, niyobyum, sezyum, rubidyum, berilyum, kadmiyum, altın, gümüş, platin ve paladyum gibi metal ve elementlerin, mevcut bilgilerden 12 katı daha fazla olduğu Rus bilim adamları tarafından ortaya çıkarıldı. Dolayısıyla bu gelişme Rus madencilik sektörü için inanılmaz bir fırsat olmasının yanında Rusya ekonomisi ve teknolojisi için de hayli iştah kabartan bir gösterge…

 

Rusya Dış İstihbarat Servisi, SVR’nin Müdürü Sergey Yevgenyevich Naryshkin, 21 Nisan 2025 tarihinde Bakü’de düzenlenen uluslararası bir söyleşide bakınız ne diyor:  

 

“Hem SVR’nin (Rusya Dış İstihbarat Servisi) hem FSB’nin (Rusya Federal Güvenlik Servisi) verdiği bilgilere göre, Batılı ülkeler ve özellikle İngiltere Afganistan’da istikrarsızlığı körüklemek için çalışıyor. Horosan kentindeki terör saldırılarının kaynağı da Batılı ülkeler! Afgan topraklarında yeniden yapılanmayı ve refahı teşvik etmek devletlerimizin ortak çıkarınadır!”

 

Hasılı, Rusya ve Asya ülkeleri Taliban’ı terör örgütü listesinden çıkarırken BM kararları öylece duruyor. Dünya ülkeleri hızla mahalle değiştiriyor. Uluslararası menfaat belki de bunu gerekli kılıyor.

 

Açıkçası bu topraklarda yüz binlerce soydaşımızın varlığını göz ardı etmeden Türkiye’nin de Afganistan’la daha yakın ve sıkı ilişkiler kurmasının faydalı olacağını değerlendiriyorum.

 

Sizce?

 

 

 

Meryem Aybike Sinan'ın önceki yazıları...