Ve “Türk Devri” başladı…

Türk Devletleri Teşkilatı 10. Zirvesi Kazakistan’ın başkenti Astana’da yapıldı.

 

Zirve’nin ardından 10. Zirve bildirisi yayınlandı. Bildiriyi incelediğimizde hemen her alanda “Dilde, Fikirde, İş’te Birlik” şiarıyla yol haritasının çizildiğini görüyoruz. Dünyanın çok ciddi bir sınamadan geçtiği şu zor günlerde bu Zirve’den çıkan sonuç bildirisi bütün Türk dünyasında heyecana neden oldu.

 

 

İşte bazı önemli başlıklar:

 

- Türk halklarının ortak tarih, dil, kültür, gelenek ve değerleri temelinde TDT çerçevesinde çok taraflı iş birliğini ilerletme hususundaki kararlılıklarının altı çizildi.

 

Bu madde hiç kuşkusuz “Türk Devri” mottosunun altını dolduran en önemli karar. Ortak alfabe, ortak dil, ortak kültür, ortak gelenek ve değerlerin temelinde gerçekleşecek çok taraflı bir iş birliği beraberinde ortak ülkü ve mefkure idealini de inşa edecektir.

 

- Üye devletler arasında Türk dünyasının çıkarlarını ilgilendiren bölgesel ve uluslararası konularda bütünlüklü bir tutum geliştirilmesi amacıyla istişarelerde bulunulmasının önemi vurgulandı.

 

Bölgesel ve uluslararası sorunlarda istişarelerde bulunmanın, ortak ve birbirini destekleyici kararların ve söylemlerin serdedilmesi uluslararası ilişkilerde çok önemlidir. Bugün AB’de Türkiye aleyhine söylenen her cümlenin karşısında bu dost ve üye ülkeleri görüyoruz. Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın Türkiye’yi destekleyen tutum ve yaklaşımları her türlü takdirin ve övgünün üzerindedir.

 

- Özbekistan'ın girişimi üzerine 6 Şubat'ın “Afet Mağdurlarını Anma ve Dayanışma Günü” olarak ilan edilmesi memnuniyetle karşılandı.

 

Bu karar çok önemli zira üye ülke halkları arasında dayanışma ruhunu pekiştirecek ve insani ilişkileri güçlendirecektir hiç kuşkusuz. Türk milleti sevincini de yasını da birlikte yaşayacaktır.

 

 

- Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin, karşılıklı olarak egemenliklerinin, toprak bütünlüklerinin ve uluslararası alanda tanınmış sınırlarının dokunulmazlığının kabul edilmesi ve bunlara saygı duyulması temelinde normalleşmesine verdikleri desteği bir kez daha teyit ettiler.

 

Bu karar uluslararası arena için çok önemli bir madde. Bölgesel anlamda da çok büyük bir enerji ve sinerjinin buluşması anlamına da geliyor. Azerbaycan hiç kuşkusuz Türkiye ve Türkistan arasında kilit bir rol oynuyor dolayısıyla Türk devletleri de bu jeopolitik ve jeostratejik gerçeğin farkında.

 

- Macaristan'ın, TDT çerçevesinde Türk dünyası ile iş birliğini ve eş güdümünü artırma konusundaki güçlü kararlılığının bir unsuru olarak TDT Sekreteryasında diplomat görevlendirme kararını takdirle karşıladıklarını ve üye devletlerin Macaristan ile çok yönlü iş birliğini yoğunlaştırma konusundaki kararlılığı bir kez daha teyit edildi.

 

Bu madde ile İstanbul’daki TDT Sekretaryasında bundan böyle Macar diplomatların da görev alacağını görüyoruz zira şu ana kadar TDT’de Macaristan temsil edilmiyordu.

 

- Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti de dâhil olmak üzere düzensiz göçle mücadele ve ayrıca Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni dikkate alarak düzenli göçten yararlanılması konusunda iş birliğini artırmaya karar verildi.

 

Bu madde özellikle Türkiye için çok önemli bir madde zira düzensiz göçlerdeki bütün akışların Türkiye’ye doğru gerçekleştiğini müşahede ediyoruz. Bunun önüne geçilmesi kararı alındı. Düzenli göç ile kastedilen söylemin ise insan kaynaklarını doğru yönlendirme stratejisi kapsamında ihtiyacı olan ülkelere kanalize etmek olduğunu anlıyoruz.

 

-Üye ülkeler, Gazze'de ve Filistin topraklarının geri kalan bölgelerinde 7 Ekim'den bu yana şiddetin tırmanmasından ve durumun vahim şekilde kötüleşmesinden duydukları ciddi endişeyi ifade ettiklerini ve sivilleri hedef alan tüm saldırıları kınadıklarını deklare ettiler.

 

Bu madde çok önemliydi hiç kuşkusuz. Bütün üye ülkelerin meseleye aynı noktadan bakmaları ayrıca takdire şayan. TDT’de Gazze ile bir maddenin yer alması, Arap devletlerine ders ve ibret olsun dileriz…

 

- Astana'nın 2024 Türk Dünyası Finans Merkezi ve İstanbul’un 2025 Türk Dünyası Finans Merkezi olarak ilan edilmesini memnuniyetle karşıladıklarını beyan ettiler. 

 

“Türk Yatırım Fonu” bir önceki zirvede karara bağlanmıştı. Sekretaryası İstanbul’da bulunuyor. Bu kurum kardeş ülkeler arasındaki her türlü ekonomik çalışmayı desteklemek amacıyla kurulmuştu. Bu zirvede Fon’un daha işlevsel hâle getirilmesi vurgulandı.

 

- Üye devletlerin ilgili makamları tarafından "TURAN" Özel Ekonomik Bölgesi (TURANSEZ) konseptinin kabul edilmesi övgüyle karşılandı.

 

Bu madde de önemli maddelerden birisiydi. TURANSEZ HİÇ KUŞKUSUZ Türk Devletleri arasındaki ekonomik iş birliğine büyük katkıda bulunacaktır.

 

-Özellikle Orta Koridora odaklanarak, Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu Hattının yanı sıra, Doğu Zengezur Ekonomik bölgesi ile Azerbaycan Cumhuriyeti Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ni birbirine bağlayan ve Çin-Kırgızistan-Özbekistan, Kazakistan – Türkmenistan – İran ve Tirmiz -Mezar-ı Şerif- Kâbil- Peşaver demir yolu hatlarının önemi dikkate alınarak çok modlu ulaşım yollarının geliştirilmesinde ortaya çıkan fırsatlardan yararlanma gereği vurgulandı.

 

Bu madde hiç kuşkusuz gelecek adına hayati bir madde ve üye ülkeler bu madde üzerinde hassasiyetle durdu. Bu amaçla gümrük işlerinin basitleştirilmesi ve gümrükle ilgili yapıcı kararların hayata geçirilmesi de kararlaştırıldı.

 

-Üye devletler arasında düşük maliyetli uçuşların karşılıklı artışın takdirle karşılandığı ve ulusal sivil havacılık makamlarının, üye devletler arasındaki hava taşımacılığı, hava kargo ve düşük maliyetli uçuş ağlarını daha da genişletme çabalarını sürdürmeleri için görevlendirildiği ifade edildi.

 

Evet hemen hemen herkesin şikâyet ettiği önemli bir sorun uçak fiyatlarının yüksek olmasıydı. Bizler de defalarca bu konuyu yazdık, gerekli makamlara söyledik. Nihayet şikâyet gerekli yerlere ulaşmış. İnşallah güzel bir sonuç çıkar.

 

- Üye devletlerin sağlık turizmi alanında hükûmetler, sağlık çalışanları, seyahat acenteleri ve ilgili makamlar gibi çeşitli paydaşlar arasında eş güdüm ve iş birliği tesis edilmesini içeren bir ortak ağ oluşturma girişimini memnuniyetle karşıladıkları ifade edildi.

 

Türkiye sağlık konusunda yıldız bir ülke ve kardeş ülkelere bu anlamda öncülük edecektir. Tıbbi anlamda hemen her konuda iş birliği yapılmasına karar verildi.

 

 

- TDT’de genç neslin eğitimi için uygun şartların sağlanması gerektiği dikkate alınarak, TÜRKÜNİB ve Orhun Değişim Programının işlevsel hâle getirilmesi desteklenmektedir.

 

Bence en önemli maddelerden birisi budur. Genç kuşakları birbirlerine yakınlaştırmak geleceğimiz açısından çok önemli. Öğrenci ve öğretmen değişimi ile bu çalışmanın çok verimli sonuçlar doğuracağını değerlendiriyorum.

 

Toplam 156 maddelik zirve bildirisinde sanattan, kültüre, ekonomiden eğitime, teknolojiden tıbba, bilimden spora kadar birçok konu masaya yatırıldı ve kararlar alındı. Üye ülkelerdeki ilgili makamların da özveri ile çalışıp Zirve’de alınan bu kararları bir an önce hayata geçireceğine inanıyoruz.

 

10. Türk Zirvesi büyük Türk milletine hayırlı uğurlu olsun inşallah.