“Yeni Kazakistan” gerçekliği…

Kazakistan halkı, tarihinin en önemli yol ayrımında bulunuyor.

 

Halkın hafızasında ve gündeminde “iki Kazakistan” var. Eski Kazakistan halka yokluğu ve yoksulluğu hatırlatıyor! Gücün, bir avuç zengin oligarkın elinde toplandığı; yolsuzluğun devletin kılcallarına kadar işlediği, halkın sesinin, kalın duvarların ardında boğulduğu, devletin halka kör ve sağır kaldığı eski Kazakistan!

 

Öyle ki kimileri 'Yeni Kazakistan'ı bir hayal sansa da eski güçlerin perde arkasında hâlâ hüküm sürdüğünü iddia etse de ortada ‘Yeni Kazakistan’ diye bir gerçek var. Kazak bilgesi Abay Kunanbay’ın; “Ey milletim, aklını uyandır, kalbinle bir ol; bilgisizlik zincirini kır, özgürlüğe yürü!” sözlerinde saklı olan o güçle Kazakistan halkı, aklı ve kalbiyle, reformların sağlam adımlarıyla yeni bir ufka yürüyor ve bu bir slogan değil; bir milletin yeniden ayağa kalkması…

 

Orta Asya’da “Yeni Kazakistan” zamanı başladı…

 

Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in riyasetinde demokratik ve güçlü bir Kazakistan silüeti Tanrı Dağlarının zirvesinden selam durdu Kazak halkına. Gücünü ve ruhunu tarihinden alan halk ayağa kalktı. Birileri “Halk aynı, değişim imkânsız” diye mırıldansa da hakikat bambaşka aslında. Ve o birilerinin karşısında Abay’ın “Haksız güç, kumdan kale gibidir; ey millet, adaletle yüksel, hakikatle özgürleş!” sözleriyle ne istediğini bilen bir halk var şimdi.

 

İşte Kasım Cömert Tokayev’in liderliği, bu gerçeği haykırıyor. Bozkırın büyük ve adaletli hükümdarı Tevke Han’ın “Jeti Jarğı” adlı kadim hukuku ve Bilge Abay’ın “Adalet, insanın ruhunu yüceltir” öğüdü, “Adil Kazakistan” mefkuresinde buluştu. “Abay, “Adalet, kalbin aynasıdır” derken, milletin vicdanını işaret ediyordu aslında. Cumhurbaşkanı Tokayev, şimdi bu tarihî mirası ve misyonu modern devlete taşıyor.

 

Ve Kazakistan’da ‘Adalet’, lafta değil, icraatta anlam buluyor.

 

Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’e göre 2022 anayasa reformunun en önemli özelliği, güç tekelleşmesine set çekilmiş olması... Tek dönemlik cumhurbaşkanlığı, ebedî iktidar hayallerini yıkıp geçti. Parlamento, halkın kürsüsü oldu; temsil güçlendirildi. Anayasa Mahkemesi, vatandaşın adalete ulaşmasını sağlayan bir aygıta dönüştü.

 

Seçim sistemi değişti; bağımsız adaylar mecliste kendisine yer buldu. Halk sandık başında pusulalarda parti adlarının sonunda “hiçbiri” seçeneğine oy atma hakkını kazandı. Kadınlar, gençler, engelliler için kotalar ayrıldı, halk asambleleri kuruldu. Bilge Abay’ın “Halkın iradesi, devletin ruhudur” sözü, bu reformlarda hayat buldu.

 

Eski düzenin en büyük zehri hiç şüphesiz yolsuzluk idi. Eski bakanlar, güvenlik şefleri, hatta ilk cumhurbaşkanının akrabaları bile Kazak yargısının önüne çıktı. “Yolsuzlukla Mücadele Ajansı”, bir panzehir misali milyarlarca tengeyi Kazak halkına geri verdi.

 

“Açık NPA” portalı (Kazakistan’da devlet memurlarının mal varlıklarının beyan edilmesi ve kamu alımlarının şeffaflığını sağlamak için geliştirilmiş bir dijital platformu temsil ediyor) şeffaflığı hayatın parçası hâline geldi. Abay’ın “Dürüstlük, insanın şerefidir” sözü, bu mücadelede rehber hâline geldi.

 

2018-2024’te GSYİH 1,6 kat büyüdü; Makine imalatı, kimya sanayii ve tarım rekor kırdı. Astana Hub, IT ihracatı ile parladı. “Orta Koridor”, Kazakistan’ı küresel taşımacılığın kalbi yaptı. Abay’ın “Çalışkanlık, milletin servetidir” öğüdü, bu uyanışta yankılandı.

 

Cumhurbaşkanı Tokayev’in proaktif diplomasisi, Kazakistan’ı küresel satranç tahtasında güvenilir bir ortak yaptı. Türk dünyasından Batı’ya, Güney’e ve Kuzey’e doğru çok geniş bir coğrafyada dengeli ilişkiler geliştirildi. Abay’ın “Birlik, milletin kalkanıdır” sözüyle bu vizyon bir potada buluştu.  

 

Kazak halkı, zamanın sızlanmak zamanı değil, sorumluluk almak zamanı olduğunun farkında ve bu reformlara büyük destek ve katkı veriyor…

 

 

 

Meryem Aybike Sinan'ın önceki yazıları...