İlk Türk astronot Alper Gezeravcı uzayda ne yapacak? Alg deneyiyle tarihe geçecek

Ax-3 astronotu ve Türkiye'nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı'nın 36 saatlik uzay yolculuğu gece TSİ 00.49'da SpaceX'e ait roketin fırlatılmasıyla başladı. Fırlatma, Türkiye'nin dört bir yanındaki bilim merkezlerinden, kent meydanlarına kurulan planetaryumlardan ve sosyal alanlardan izlendi.

SpaceX, Dragon kapsülünün fırlatılışını ve kapsülün içindeki astronotları canlı yayınla ekranlara taşıdı. Uzay yolculuğunda gözler Gezeravcı'daydı. Aynı zamanda savaş pilotu da olan Türkiye'nin ilk astronotu Gezeravcı, uzaya çıktığı ilk dakikalarda önce uzay aracının camından Dünya'yı izledi daha sonra bir kalem çıkararak yerçekimsiz ortamı test etti. 

İlerleyen dakikalarda Gezeravcı, uzaydan bir video mesaj gönderdi. Türk astronotun ilk sözleri "İstikbal göklerdedir" oldu. 

ROKET KAPSÜLDEN AYRILARAK DÜNYA'YA İNİŞ YAPTI 

Falcon 9 roketi ise, 4 astronotu taşıyan Dragon kapsülünü gerekli yüksekliğe ulaştırdıktan sonra başarılı bir şekilde kapsülden ayrıldı. Ardından inişe geçen Falcon 9, Kennedy Uzay Merkezi'nin doğusunda bulunan Cape Canaveral Üssü'ne başarılı şekilde iniş yaptı.

Falcon 9'un kapsülden ayrılmasının hemen ardından Merlin uzay boşluğu motoru aktif edildi. Bu, kapsülün Uluslararası Uzay İstasyonu'na varmasını sağlayacak olan motor.

ALPER GEZERAVCI UZAYDA 14 GÜNDE 13 BİLİMSEL DENEY YAPACAK

Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, 14 gün boyunca Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) üniversite ve araştırma kurumlarınca hazırlanan 13 farklı bilimsel deneyi gerçekleştirecek.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bu görevde yapılması planlanan bilimsel deneyler için bir çağrı yayınlandığını, bu çağrıya gelen cevapların Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ve TÜBİTAK Uzay uzmanlarından oluşan komisyon tarafından değerlendirildiği açıkladı.

İlk Türk astronotun uzayda yapacağı ilk deney de belli oldu. Alper Gezeravcı, Kutuplarda bilimsel çalışma yürüten Türk görev grubunun aldığı alg örneklerini uzayda inceleyerek tarihte bir ilke imza atacak. 

YÜKSEK SICAKLIKLARA DAYANIMLI ALAŞIM ÜRETİMİNİN ÖNÜNÜ AÇABİLİR

Deneylerin ayrıntıları ise şu şekilde:

-TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) tarafından geliştirilen UYNA deneyiyle yüksek sıcaklıklara dayanıklı, yüksek mukavemetli alaşımların üretilmesi çalışması, KIBO modülünde bulunan ELF kullanılarak gerçekleştirilecek. Ergitme ve katılaşma prosesleri sırasında termofiziksel ve kristal büyümesi gibi özellikler üzerinde yer çekimsiz ortam etkileri araştırılacak. Bunun, Türkiye'nin uzay, havacılık ve savunma sanayisi için yeni nesil malzeme geliştirme kabiliyeti kazanmasında önemli katkısı olması hedefleniyor.

-TÜBİTAK MAM tarafından geliştirilen ikinci proje gMETAL deneyiyle kimyasal tepkimesiz koşullarda, katı parçacıklarla akışkan ortamı arasında homojen bir karışımın oluşturulmasına yer çekiminin etkisi araştırılacak. Böylece uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesi sağlanacak.

-Boğaziçi Üniversitesi tarafından geliştirilen UzMAn deneyiyle dünyada zorlu koşullara adapte olan mikroalg türlerinin yer çekimsiz koşullar altında büyüme ve dayanıklılık testlerinin gerçekleştirilmesi, metabolik değişikliklerinin incelenmesi, karbondioksit (CO2) yakalama performanslarının ve oksijen (O2) üretim kabiliyetlerinin belirlenmesi için bilim misyonu ortağı TÜBİTAK MAM ile yaşam destek sistemi geliştirilmesi hedefleniyor.

UZAYIN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİNİ ARAŞTIRACAK

-Ege Üniversitesi tarafından geliştirilen EXTREMOPHYTE deneyiyle uzayda ve yeryüzünde yetiştirilen ve de tuz stresine maruz bırakılan A. thaliana ve S. parvula bitkilerinde yeni nesil dizilemeyle (RNA-seq) transkriptomun ortaya konulması ve mikro yerçekiminde glikofitik ve halofitik bitkilerin tuz stresine verdikleri bazı fizyolojik ve moleküler yanıtların karşılaştırılması planlanıyor.

-Ankara Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen METABOLOM araştırmasıyla, uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin ortaya çıkarılması amaçlanıyor. Bu olumsuz etkilerin azaltılmasına yönelik, uzay görevine katılan astronotun, uzay ortamı koşullarının etkisiyle gen ekspresyonlarında ve metabolizmalarında gerçekleşen fizyolojik ve biyokimyasal değişimlerin incelenmesi öngörülüyor.

Çalışmayla, vücuttaki sistem çapındaki değişikliklerin uzay yolcularının sağlığına yönelik olası risk faktörlerinin anlaşılmasında yeni bilgiler sağlanması amaçlanıyor. Çalışmanın dünyada var olan hastalıklar için yeni tedaviler ve önleyici tedbirlerin geliştirilmesinde faydalı olabileceği de düşünülüyor.

-Hacettepe Üniversitesi tarafından geliştirilen MİYELOİD deneyiyle uzay misyonu katılımcılarının maruz kalacağı yolculuk ve uzay koşulları, kozmik radyasyon hasarının immünolojik olarak 'miyeloid kökenli baskılayıcı hücreler (MKBH) düzeyinde ölçülmesi ve değerlendirilmesi hedefleniyor.

-Üsküdar Üniversitesi tarafından geliştirilen MESSAGE deneyiyle yer çekimsiz ortamdan etkilenen henüz işlevi keşfedilememiş genlerin tespit edilmesi ve uzay görevlerinde, bağışıklık hücrelerinden hangilerinin yer çekimi tarafından direkt olarak etkileneceğinin, CRISPR gen mühendisliği yöntemleriyle belirlenmesi amaçlanıyor.

-Yıldız Teknik Üniversitesi tarafından geliştirilen ALGALSPACE deneyiyle uzayda, Antarktik ve ılıman bölge mikroalglerinin büyüme verileri karşılaştırılarak, literatürde ilk kez kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik bir çalışma gerçekleştirilecek. Uzayda algler, CO2'den O2 rejenerasyonu, ek gıda temini, su iyileştirme, yaşam destek alanlarında kullanılmak amaçlarıyla araştırılacak.

CRISPR TEKNOLOJİSİ DE TEST EDİLECEK 

-Aynı üniversite tarafından gerçekleştirilen CRISPR-GEM deneyiyle insanlığın uzaydaki geleceği için aşılması gereken en büyük engellerden olan uzun süreli uzay görevlerinde sürdürülebilir bir sistemin sağlanamaması sorununu çözmek amacıyla tasarlanan biyorejeneratif yaşam destek sistemlerinin iskeleti olan bitkilerin, uzay görevi sırasında meydana gelen biyolojik ve biyolojik olmayan stresler karşısındaki savunma mekanizmalarının anlaşılması ve geliştirilmesine yönelik moleküler biyolojinin modern gen düzenleme tekniklerinden CRISPR'in mikro yer çekimi ortamda bitkiler üzerindeki etkinliğinin araştırılması amaçlanıyor.

-Muş Bilim ve Sanat Merkezi öğrencilerince hazırlanan PRANET deneyiyle propolisin mikro yer çekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki etkisi araştırılacak. Kontrol ve deney grupları oluşturularak propolisin anti bakteriyel etkisi test edilecek, sonuçların yer çekimli ortamla benzer sonuçlar verip vermeyeceği karşılaştırılacak.

GEZERAVCI OKSİJEN TESTİ YAPACAK

-Haliç Üniversitesince yapılan VOKALKORD deneyiyle solunum sistemi fizyolojisi içinde akıllı saat yapay zeka desteğiyle seste meydana gelen frekans değişiminden rahatsızlıkların tespit edilmesi ve yer çekimsiz ortamın etkilerinin insan sesi üzerine etkilerinin araştırılması planlanıyor.

-Nişantaşı Üniversitesince gerçekleştirilecek OKSİJEN SATURASYONU deneyiyle, yapay zeka desteğiyle verilen havanın oksijen seviyesini hesaplayarak düşük yer çekiminin sebep olduğu farklılıklar ve rahatsızlıkların tanımlanması hedefleniyor.

-TÜBİTAK UZAY tarafından gerçekleştirilen MİYOKA deneyiyle ilk Türk uzay yolcusu, istasyonda elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşen montajı gerçekleştirecek. Uzay görevi sonrası dünyaya getirilecek elektronik kartlar TÜBİTAK UZAY tarafından ayrıntılı incelemeye tabi tutularak mikro yer çekiminin kurşunsuz lehimleme sürecine etkileri bilim dünyasının kullanımına sunulmak üzere raporlanacak."

İlgili Haberler

Çığır açıcı görev, Türkler uzayda... Türk astronot Alper Gezeravcı'nın fırlatılışı dünyada manşetlere taşındı

Alper Gezeravcı tarihe geçti, Bakan Kacır'ın tepkisi sosyal medyayı salladı