Sınırları kaldıralım

Gastronomi, tarım ve kültür aracılığıyla toplumların kimliğini yansıtan güçlü bir etkileşim alanı oluşturur. Türk İş Birliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), bu ortak mirastan yola çıkarak Türk kökenli ülkelerle bağları güçlendiren ve ortak mutfak kültürünü dünyaya tanıtan projeler yürütmektedir.

Gastronomi, üç temel unsurdan oluşmaktadır: tarım, kültür ve turizm. Bu unsurlar, gastronomi turizminin bir bölgesel çekim merkezi olarak pazarlanmasına ve bu alandaki deneyimlerin zenginleştirilip ekonomik bir değere dönüşmesine imkân tanımaktadır. Tarım; gastronomi turizminin temelini oluşturan unsurlardan biridir. Yerel tarımsal ürünler, turistler için otantik gastronomik deneyimlerin kaynağıdır. Yöresel üreticilerin yetiştirdiği ürünler, turistlere hem bölgenin doğal zenginliklerini hem de tarihsel birikimini tanıma fırsatı sunar.

Kültür, toplumların hayat biçimlerini belirleyen en önemli unsurlardan biridir. Toplumlar arasındaki en büyük kültürel farklılıklardan biri de yemek alışkanlıklarıdır. Yemek kültürü, bir toplumun tarihsel geçmişini, coğrafi konumunu ve iklim şartlarını yansıtır. Kültürel motivasyon ise turistlerin bir bölgenin kültürel değerlerine ve hayat tarzına duydukları ilgiyi ifade eder. Yeme içme, bir toplumun kimliğini yansıtan en önemli kültürel unsurlardan biri olarak öne çıkar.
Son yıllarda artan ilgiyle birlikte gastronomi turizmi, dünya genelinde hızla büyüyen bir turizm dalı hâline gelmiştir. Ortak dil, ortak hafıza ve ortak kültüre sahip ülkelerle ikili ve bölgesel ilişkilerin güçlenmesi ise büyük önem taşır. Bu çerçevede Türkiye’nin dış politikası bölgede çok yönlü ve proaktif bir anlayış sergilemiştir. Türkçe konuşan ülkelerle ilişkiler, ülkemizin değişmeyen vizyonu olmuş ve bu küresel politikalar son yıllarda önemli başarılar kazanmıştır.

ÜLKELER ARASINDA KÖPRÜ

TİKA (Türk İş Birliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı), ortak değerlere sahip olduğumuz ülkeler başta olmak üzere birçok bölgede Türk dış politikasını uygulayıcı bir aracı hâline gelmiştir. Kurumun temel amacı, Türk Cumhuriyetleri'nin kendi sosyal yapılarını güçlendirmelerine, kimliklerini sağlıklı biçimde inşa etmelerine, kültürel ve siyasi haklarını geliştirmelerine ve teknik altyapı eksiklerini gidermelerine destek olmaktır. Bu bağlamda, kültürel bir varlık olan geleneksel mutfakların kardeş ülkeler arasındaki ortak mirasın önemli bir parçası ve ülkeler arasında köprü niteliğinde olduğu unutulmamalıdır.

TİKA’nın bu ortak tarihî mirasa sahip çıkması büyük bir değer taşımaktadır. Türkiye’nin uluslararası kalkınma iş birliği faaliyetleri kapsamında TİKA, ülkelerin ekonomik, sosyal ve insani kalkınma süreçlerini desteklemekte ve ortak kültürel mirası geleceğe taşıyacak sürdürülebilir projeler yürütmektedir. Bu misyon ve vizyon doğrultusunda, gastronomi alanından hareketle ortak kültürün bilinirliğini artırmak amacıyla “Türk Kökenli Coğrafyalar İçin Mutfakta Sınırları Kaldırdık” temasıyla düzenlenecek etkinlikler, son derece anlamlı ve değerli bir yaklaşım olacaktır.

DÜNYAYLA PAYLAŞILMALI

Mutfak, insan hayatında sadece fizyolojik bir ihtiyaç olmanın ötesinde, derin kültürel, sosyal ve ekonomik anlamlar taşıyan bir olgudur. Toplumların mutfak ile olan ilişkisi, onların kültürel kimliğini, sosyal yapısını ve toplumsal sınıflar arasındaki ilişkileri anlamada önemli bir anahtardır. Diğer taraftan mutfaklar bir toplumun tarihinden, coğrafyasına, inanç sistemlerinden sosyal etkileşimlerine kadar pek çok faktörden etkilenir. Bu etkileşimler, toplumların mutfak alışkanlıklarını şekillendirirken, aynı zamanda KİMLİK ve KÜLTÜR oluşturma sürecine de katkıda bulunur. Mutfağa bağlı ritüeller, beslenme alışkanlıkları, üretim ve tüketim süreçleri, toplumsal sınıf farklılıkları ve cinsiyet rolleri gibi pek çok faktör farklı coğrafyalardaki akraba toplulukların yakınlaşması anlamında önemlidir. Kısaca mutfaklar, toplumlar arasındaki sosyal etkileşimlerin bir simgesi olmanın yanı sıra toplumsal yakınlaşmalarında aracıdır.

Bu geniş perspektif içinde, Türk kökenli ülkelerle bağlarımızı güçlendirmek amacıyla farklı coğrafyalarda Türk izlerini kayıt altına almak ve bu değerleri dünya ile paylaşmak büyük önem taşımaktadır. TİKA, köklü tarihinden miras aldığı kardeşlik ve dayanışma ruhunu daha geniş kitlelere ulaştırma hedefi doğrultusunda yürüttüğü çalışmalarla, Türkiye ile kardeş ülkeler arasında güçlü bir köprü kurmaktadır. Bu çalışmalar, yalnızca kültürel bağların güçlenmesine değil, aynı zamanda ortak mutfak kültürlerinin tanıtımına ve gelişimine de önemli katkılar sağlamaktadır. Bu çerçevede, TİKA yöneticilerinin kardeş ülkeler arasındaki iş birliğini güçlendirme yolunda bugüne kadar elde ettikleri başarılara bir yenisini daha ekleyeceklerdir.

NİŞE HELVASI

MALZEMELER

Yarım su bardağı pekmez

1 yemek kaşığı zeytinyağı

Yarım bardak su

1,5 yemek kaşığı nişasta

1 tatlı kaşığı toz fıstık

HAZIRLANIŞI

Nişe helvası için su ve pekmez karıştırılarak ısıtılır. İçerisine yağ ilave edilerek ısıtmaya devam edilir. Nişasta eklenerek kavrulur. Katılaşınca servise hazır demektir. Süslemek için arzuya göre fıstık, nar kullanılabilir. Eğer hazırlama kısmında zeytinyağı en soneklenirse parlaklık ve lezzeti artacaktır.

İSTANBUL TATLISI

MALZEMELER

100 g tereyağı

½ çay bardağı sıvı yağ

2 yumurta (birinin sarısı üzerine)

1 çay bardağı Hindistan cevizi

Çeyrek çay bardağı pudra şekeri

2,5 yemek kaşığı irmik

1 çay kaşığı kuru maya

1 tatlı kaşığı kabartma tozu

1 paket vanilin

2,5 su bardağı un

Dolgusu için:

1 su bardağı süt

½ çay bardağı irmik

Şerbet için:

3 su bardağı toz şeker

4 su bardağı su

Yarım limonun suyu

Üzeri için:

1 yumurta sarısı

HAZIRLANIŞI

Şeker ve su tencereye alınarak kaynamaya bırakılır. Kaynamaya başladıktan sonra 10-15 dakika daha kısık ateşte pişirilir. Yarım limon suyu eklenip ocaktan alınır. Şerbet soğumaya bırakılır.

Süt ve irmik kısık ateşte karıştırılarak muhallebi kıvamına gelene kadar pişirilip soğutulur.

Derin bir kapta tereyağı, sıvı yağ, yumurta, Hindistan cevizi, pudra şekeri, irmik, kuru maya, kabartma tozu ve vanilin karıştırılır. Kontrollü şekilde un ilave edilerek yumuşak, ele yapışmayan bir hamur elde edilir.

Hamurdan ceviz büyüklüğünde parçalar alınıp yuvarlanır. Ortasına çukur açılır. Üzerine yumurta sarısı sürülüp arzuya göre susamla süslenir. İrmikli dolgu hamur sıkma torbasıyla ortadaki çukura sıkılır.

Önceden ısıtılmış 180 derece fırında, üzerleri altın sarısı renk alana kadar yaklaşık yarım saat kadar kontrollü pişirilir.

Fırından çıkan sıcak tatlının üzerine soğuk şerbet dökülür. Şerbetin tamamen çekmesi için en az 2 saat beklenir.

GIRIK

MALZEMELER

2 adet tavuk göğsü
1,5 su bardağı pirinç
2,5 yemek kaşığı tereyağı
1 yemek kaşığı salça
Karabiber, tuz
1 litre sıcak su

Hamuru için:

1 su bardağı su
1 tatlı kaşığı tuz
3 su bardağı un

Sosu için:

1 yemek kaşığı tereyağı
1 tatlı kaşığı toz kırmızı biber

HAZIRLANIŞI

Tavuklar haşlanırken, pirinçler suya konulur.

Su, tuz ve un karıştırılarak yoğrulur. Salça, tereyağında kavrulur. Pirinç ilave edilerek kokusu çıkana kadar kavrulmaya devam edilir. Suyu da eklenerek demlenmeye bırakılır.
Pilav da didiklenmiş tavuklar ve baharatı ilave edilip karıştırılır. Soğuduktan sonra elde sıkılıp köfte şeklinde verilir.

Hamurdan ceviz büyüklüğünde koparılan parçalar merdane yardımıyla açılır. İçerisine tavuklu pilav konularak sıkıca kapatılıp kenarları birleştirilir.

Tencerede kaynatılan suya tuz ve birkaç damla yağ eklenip hamurlar içine atılır. On dakika kadar kontrollü haşlanır.

Yağda kızdırılmış biberle servise sunulur.

Adnan Şahin'in önceki yazıları...