Şikeli maça eksi puan

23 Aralık 2011 tarihinde Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yapılan, CAS üyeleri Kısmet Erkiner ve Türker Arslan ile Spor Hukuku Enstitüsü Genel Sekreteri Emin Özkurt ve Engin Tuzcuoğlu ile birlikte katıldığım Sporda Şike ve Teşvik Primi panelinde küme düşürülmesi konusunda ortaya attığım öneriyi bu yazıyla kamuoyunun bilgisine sunmak istemekteyim. Bilindiği üzere, şike ve teşvik primi konusunda 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunda ve spor federasyonlarının Ceza veya Disiplin Talimatlarında düzenlemeler bulunmaktadır. 6222 sayılı Kanun, şike anlaşması yapılması, anlaşmaya varılamasa da kazanç veya sair menfaat vaadedilmesi, veya teklifinde bulunulması ile teşvik primi verilmesi, veya vaat edilmesi suçlarının yalnızca gerçek kişiler tarafından işlenebileceğini kabul ederek, bu kişilerin hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılmasını ve suçu işleyenin spor kulübünün yönetim kurulu başkan veya üyesi, genel kurul üyesi veya belirli görevlilerinden birisi olması halinde cezanın artırılmasını öngörmektedir. Bu düzenlemede spor kulüpleriyle veya diğer tüzel kişilerle ilgili olarak, yalnızca, suçun kulüp veya tüzel kişi yararına işlenmesi halinde idari para cezası öngörülmektedir. Dolayısıyla, bir spor kulübünün başkan ve üyeleri veya belirli görevlileri suçları kulüp yararına işlediği takdirde o kulübe 6222 sayılı Kanun çerçevesinde yalnızca idari para cezası verilebilecektir. 58. MADDE?NE?DİYOR? Türkiye Futbol Federasyonu Futbol Disiplin Talimatının müsabaka sonucunu etkileme başlıklı düzenlemesine göre, müsabakanın sonucunu hukuka veya spor ahlakına aykırı şekilde etkilemek veya buna teşebbüs etmek yasaktır. Bir futbolcuya veya kulübe teşvik primi verilmesi de bu kapsamdadır. Bu yasağa aykırı davranan kişiler, bir yıldan üç yıla kadar müsabakalardan men veya hak mahrumiyeti cezasıyla, kulüpler ise küme düşürme cezasıyla cezalandırılır. İhlalin ağırlığına göre küme düşürme cezasına ek olarak puan indirme cezası da verilebilir. İhlalde sorumluluğu bulunan kişi veya kulüplere ayrıca para cezası verilir (m.58). Böylece, Futbol Disiplin Talimatı, müsabakanın sonucunu hukuka veya spor ahlakına aykırı şekilde etkileme yasağına hem gerçek kişilerin, hem de kulüplerin aykırı davranabileceğini kabul etmekte ve kulüplere temel ceza olarak, küme düşürme cezası verilmesini öngörmektedir. Küme düşürme cezası verilmesi için, kulübün anılan yasağa aykırı davranışta bulunduğu ortaya konmalı ve somut olayın objektif ve subjektif tüm şartları, kusurun derecesi ve ağırlaştırıcı ve hafifletici tüm nedenlerin değerlendirilmesi sonucunda bu cezanın hafifletilmesi için hiçbir özel şartın bulunmadığı kabul edilmelidir. 6222 sayılı Kanun bu fiiller kulüplerin başkanları, yönetim kurulu ve genel kurul üyeleri veya belirli görevlilerince işlense dahi, ceza hukuku yönünden fiille kulüp arasında bir bağlantıyı değil de yalnızca fiilin kulüp yararına işlenebileceğini kabul etmiş veya edebilmiş iken, Futbol Disiplin Talimatı çerçevesinde küme düşürme cezası verilebilmesi için fiille kulüp tüzel kişiliği arasındaki bağlantının temel hukuk ilkelerine uygun olarak kesin bir şekilde ortaya konabilmesi fevkalade istisnai hallerde mümkün olabilecektir. SÜRE?UZATILMAMALI Suçun kulüple bağlantısının, kulüp ilgililerinin yaptıkları şike anlaşmalarının ses veya görüntü kayıtlarıyla, ya da 6222 sayılı Kanun çerçevesinde yürütülen yargı sürecinin belirli bir aşamaya gelmesinden sonra Futbol Federasyonuna verilecek bilgi ve belgelerle ortaya konması genellikle uzun bir zaman alacak, liglerin ortalarında küme düşürme kararının uygulanması da fevkalade güç olacaktır. Bu yıl, Kulüpler Birliği Vakfı toplantısında ortaya çıkan, liglerin ertelenmemesi görüşü doğrultusunda Futbol Federasyonunun başlangıçtaki isabetli kararının sonradan bazı kişilerin erteleme ve süratle karar alınması yönündeki isteklerine uygun şekilde değiştirilmesiyle ligler 5 hafta ertelenmiş, yine de şike ve teşvik primi konusunda nihai karara varılamamış, üstelik play-off gibi ilginç bir uygulama zorunluluğuyla karşı karşıya kalınmıştır. Spor hukukunda, uygulanması böyle uzun zaman alacak ve çeşitli güçlükler çıkaracak düzenlemelerden kaçınılmalıdır. Şu da var ki, spor müsabakaları yönünden önemli olan, şike veya teşvik primi anlaşmalarının varlığı değil, müsabakada takımların mücadelelerinin gereği gibi olup olmadığıdır. Anlaşmanın varlığına karşılık müsabakanın dürüstçe oynanması, mesela bir maç için iki kulübün başkanının maçın ev sahibi takımın lehine sonuçlanması konusunda anlaşma yapmaları ve fakat neticenin beraberlik olması veya takımlardan birinin uzatmaların sonunda santrası dahi yapılamayan bir golle galip gelmesi halinde küme düşürme cezası uygulanmamalıdır. Fikrimce, spor yargısında şikenin varlığı, Etik Kurul gibi belirli uzman kurulların, hakem ve gözlemci raporları ile müsabaka görüntüleri üzerinden süratle vereceği kararlara dayalı olarak belirlenmeli ve şike yapan takımlara, ilkinde -6 puan, ikincisinde -12 puan gibi, giderek artan puan indirme cezası verilmelidir.