Kadim sembolün Osmanlıdaki izleri: Her yerde Davut Yıldızı var!

MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ - Rivayetlere göre ilk insandan Hazreti Davut’a ondan da aynı zamanda sultan olan Hazreti Süleyman’a ulaşan bu mühür, kadim maziden beri maneviyatın ve gücün sembolü oldu.

Hazreti Süleyman’ın tahtına oturan cin kıssasında anlatılan ve “Mühür kimdeyse Süleyman odur!” tabirinde geçen mühür oydu ve asırlarca sanata da damga vurdu!

TÜRKLER HEMEN BENİMSEDİ

Türkler İslamiyetle tanıştıktan sonra farklı medeniyetlerde de izleri olan bu sembolü hemen benimsedi. Mimaride Anadolu Selçukluları kubbelerin kilit taşlarında yer verirken, Osmanlılar mezar taşlarından cami tezyinatına, çinilerden sebillere pek çok yerde Mühr-ü Süleyman’ı kullandı.

Topkapı Sarayı'nda çiniler

Koruyucu ve mukaddes görülen bu yıldız, mimarinin yanında sanat eserlerinde de vazgeçilmez oldu. Hat sanatçıları şeklin içerisine yazı yazdıkları gibi Mushaf duraklarında da kullandılar. Mesela Süleyman Mührü biçiminde istiflenmiş hat yazılarında Ashâb-ı Kehf’in isimleri sıklıkla yer aldı. Mücellitler kitap kapaklarında yer verdi.

BARBAROS’UN SANCAĞINDAYDI

Bazı Osmanlı sancaklarına da nakşedilen Davut Yıldızı’nı, Barbaros Hayreddin Paşa ise bayrağında kullanıyordu. Padişahların ise koruyucu gömleklerinde bulunuyordu.

Barbaros Hayreddin Paşa’nın sancağı

Peki, ne oldu da mukaddes Davut Yıldızı, Türk sanatından ve kültüründen uzaklaştı?

Doğrusu bu sembol, modern dönemde Yahudilik inancıyla fazla özdeşleşti. Özellikle İsrail’in bayrağında Davut Yıldızını kullanması, sembolün Yahudilere hatta siyonistlere ait olduğuna dair inancı pekiştirdi. Gelenekten kopuş da Mühr-ü Süleyman’ın sanat ve mimarinden silinmesinde tesirli oldu.

Ancak günümüzdeki klasik sanatlarda Mühr-ü Süleyman’ı kullanmaya devam eden sanatçılar da var. Onlardan biri olan katı’ sanatçısı Ahmet Çoktan bir röportajımızda “Bu yıldız bizim, değerlerimize sahip çıkmamız lazım” demişti. 

HER YERDE O YILDIZ VAR

Aslında dikkatli bakılınca bugün yanından geçip gittiğimiz birçok Osmanlı eserinde Mühr-ü Süleyman’a rastlamak mümkün.

Eyüpsultan Türbesi

Topkapı Sarayı’nın Mukaddes Emanetler Dairesi başta olmak üzere farklı kısımlarında, Sultanahmet Camii’nin cam süslemelerinde, Ebu Eyyüb el-Ensari Türbesi’nin pencere korkuluklarında, Fatih Sultan Mehmed Türbesi’nde, Sirkeci’deki Postane Müzesinin pencerelerinde, Sultanahmet Özbekler Tekkesinde, Emetullah Valide Sultan Camii’nde, Barbaros Hayreddin’in sandukasında, Bursa Ulucami’de ve daha nice eserde Mühr-ü Süleyman sembolü var…